Wat je verliest, kun je ook weer terugwinnen

De strips die boven de middelmaat uitstijgen, zoals Maus van Spiegelman en Wals met Bashir van Folan, durven grotere thema’s aan. Ook Het verhaal van een slechte rat, dat het thema incest indringend en subtiel behandelt, pas moeiteloos in dit rijtje.

Het verhaal van een slechte rat dateert al uit 1994 en geldt als een hoogtepunt uit de Britse stripwereld. Tekenaar Bryan Talbot won er in 1996 de prestigieuze Eisner-award voor. Talbot, die bekend staat om zijn beheersing van verschillende stijlen, koos voor Het verhaal van een slechte rat voor een realistische, zij het niet revolutionaire tekenstijl, die nog het meest doet denken aan populaire jongemeidenstrips als de Tina. Maar daar houdt de vergelijking ook echt op, want Bryan Talbot slaagt er in een aangrijpend verhaal neer te zetten, dat wat betreft opbouw zeker niet de makkelijkste weg kiest.

Keuzes
Centraal in het boek staat Helen Potter. Een slim kind, halverwege haar tienerjaren, met een levendige fantasie en een bijzonder tekentalent. Het huwelijk van haar ouders stelt niet veel voor, haar moeder is koud en bitter en haar vader kan niet van de drank afblijven en zoekt troost bij zijn dochter. Vlak voor de Kerst besluit ze van huis weg te lopen en belandt ze met haar tamme rat in een kraakpand in Londen. Als ze zich ook daar niet veilig kan voelen, neemt ze het besluit om naar het Lake District te gaan, op zoek naar de wereld van haar held Beatrix Potter. Daar vindt ze de rust die ze zocht en durft uiteindelijk de confrontatie met haar vader aan te gaan.

Het gevaar van een verhaal over kindermisbruik is dat er weinig voor nodig is om de sympathie van de lezer op te wekken. Voorspelbaarheid ligt op iedere pagina op de loer. Juist op dat punt heeft Bryan Talbot een aantal tamelijk geniale keuzes gemaakt die het verhaal ver boven de middelmaat laten uitstijgen. Goedkoop sentiment wordt overal vermeden, maar het verhaal grijpt je wel degelijk bij de lurven.

Toeristisch
In feite gaat het verhaal vooral om de impact van het misbruik op de jonge Helen en hoe zich dat uit in zelfmoordwanen, hysterisch gedrag en een verschrikkelijk minderwaardigheidscomplex. Talbot heeft maar heel weinig beelden nodig om het complete verhaal te schetsen. Hoe de kilte tussen Helens ouders de incest inleidt, en het schuldgevoel waar Helen vervolgens mee worstelt, het is allemaal heel logisch en vloeiend weergegeven.

De link die Talbot legt met het leven van kinderboekenschrijfster Beatrix Potter zorgt voor prachtige tekeningen van het Lake District, en biedt daarnaast een overtuigend decor voor de dramatische climax waarin Helen terugwint wat ze eerder was verloren. Alles klopt in deze strip, die inmiddels door hulpverleners ook wordt gebruikt als instrument om de verwerking bij slachtoffers op gang te brengen. De fraaie hardcoveruitgave, op mooi zwaar papier gedrukt, maken het geheel af. Als stripliefhebber hoor je Het verhaal van een slechte rat gewoon in je kast te hebben staan.