Theater / Voorstelling

Doordacht herinneren

recensie: Jens van Daele - Over Onze Vader

In Over onze vader weet choreograaf Jens van Daele met behulp van dans, theater, live muziek en de bewaard gebleven brievenwisseling tussen zijn ouders de contrasterende facetten van niet alleen zijn vader, maar de hele mens te belichten.

Met de dood van vader Benny (‘Benneke’) stierf ook een groot deel van de roekeloosheid binnen het zesledige gezin Van Daele. Het jaarlijkse tripje naar de Costa Brava, waarbij luidkeels uit het autoraam werd gezongen, kon hij zich als technisch tekenaar geenszins veroorloven, maar ach, dan verpats je toch gewoon de armbanden van je vrouw? Uit de intrigerende combinatie van drie kunstvormen blijkt al snel dat ‘vader’ maar één van de vele rollen was die Benny had binnen het gezin.

Veelzijdig geheel

‘Ach lieveke, poezeke, wat zal ons huwelijk zalig en mooi worden.’ ‘Poezeke’ verwijst naar moeder Godelieve Flies, gespeeld door Eva Schram. In aandoenlijk Vlaams en op een volstrekt natuurlijke manier exposeert zij zowel de romantiek als de verstikkendheid van haar huwelijk. Soms wisselt ze naar het perspectief van de jonge Jens en nuanceert ze door te tonen hoezeer er tegen ‘onze papa’, vertolkt door van Daele zelf, opgekeken wordt. Binnen het veelzijdige geheel krijgt elke discipline haar eigen ruimte. Rennen dansers Patricia van Deutekom en Pjotr Nuyts eerst nog met de souplesse van een vlieger plagerig achter elkaar aan, raken ze later verwikkeld in een agressiever patroon van aantrekken en afstoten. Vanaf een stellage strooit gitarist Richard van Kruysdijk de bijpassende bastonen over hen heen.

Geslaagde gelaagdheid

‘Allee, was dat echt zo erg destijds?’ Uit Over onze vader blijkt hoezeer we in staat zijn onszelf te manipuleren, hoe graag we soms willen geloven dat dingen niet gelopen zijn zoals ze zijn gelopen. Daarmee overstijgt de voorstelling het particuliere en krijgt een universele geldigheid. Op een beamer wordt het tussentijdse commentaar van familieleden op de voorstelling in wording weergeven. Kritische woorden als ‘onrealistisch’ en ‘geromantiseerd’ plaatsen de vertelling in perspectief en roepen de vraag op wat nou precies werkelijkheid is. Zo ontstaat een gelaagdheid die blijft boeien.

Geen rouw

Omdat al vrij snel wordt benoemd dat vader is overleden aan kanker, komt het niet onverwacht dat uiteindelijk de gitaar riffjes produceert waarin je met wat fantasie een stagnerende hartmonitor kunt herkennen. Wat wel verrast, is de manier waarop het sterven wordt uitgebeeld: gestript van elk melodrama. Waar iemand doodgaat, is gemis, zo ook hier. In Over onze vader is echter niemand zielig, en juist dat ontroert: dit is geen rouw, maar een weldoordacht herinneren.