De Gebroeders Meester on tour

Frank: Ik wil nooit meer een dienst houden in Purmerend. De mensen hebben daar geen gevoel voor schoonheid, voor heiligheid, voor het hogere. Het zijn mensen die alleen op grond van de instrumentele rede keuzes maken. Tenminste, dat denken ze. Anders ga je toch niet in zo’n lelijke stad wonen?

Maarten: Ik heb zelden zo’n verlicht publiek meegemaakt. Geen geklets dat wetenschap ook een vorm van geloven is. Niemand die dacht dat de moraal religie nodig heeft. Niemand nam het woord ‘spiritualiteit’ in de mond. De discussie kon meteen op hoog niveau aanvangen, wat me overigens ook niet verbaast. Want wat doet een verlicht mens? Hij neemt verantwoordelijkheid voor zijn eigen leven en laat zich niet leiden door geloof en traditie. Dan is het nog maar een kleine stap naar Purmerend. Wie zelf nadenkt, kiest toch niet voor een tochtende en lekkende, ongelooflijk dure woning omdat die toevallig in de binnenstad van Amsterdam staat? Nee, hij koopt een nieuw, veel goedkoper huis in een groene omgeving.

Frank: Dat mag dan zo zijn, maar in Purmerend waren de mensen zo ‘verlicht’ dat ze al voor aanvang van de dienst boos wegliepen. Alleen omdat ze in onze Verlichtingsbundel hadden gelezen dat we een dienst zouden houden.

Maarten: Ik vind dat juist verstandig. Je weet dat ik à la Wittgenstein onze kerk zie als een ladder die je moet wegtrappen als je eenmaal boven bent. Religie is de opium van het volk, onze kerk het methadon; een hulpmiddel om gelovigen te laten afkicken. Nou, deze verlichte geesten die de dienst al voor aanvang verlieten, hadden geen methadon meer nodig. Die man zei ook duidelijk tegen mij: “Ik doe hier niet aan mee, want mijn vrouw en ik zijn niet-kerkelijk en atheïst.”

Frank: Dat vond ik juist niet verlicht: zijn vrouw zei niets, hij sprak voor haar.

Maarten: Dat zal toeval zijn. Misschien spreekt zij de volgende keer. Hoe dan ook begrepen we elkaar direct. Ik antwoordde: “Ik ben ook niet-kerkelijk en atheïst, al twijfel ik nog over die laatste term. Mogelijk zou ik mezelf ‘agnost’ moeten noemen.”

Frank: Hij luisterde niet eens naar je. En kijk dan naar de manier waarop die man tegen je sprak: hij werd emotioneel.

Maarten: Jij wilt toch altijd zo graag dat onze diensten emoties oproepen?

Frank: De juiste emoties. Deze man zat nog vol wrok. Mensen die werkelijk verlicht zijn, hebben toch geen problemen met religie? Die staan daar toch niet zo agressief tegenover? Hij was boos omdat hij helemaal uit Monnickendam kwam. Hoe ver is dat nou rijden van Monnickendam naar Purmerend? Hooguit een kwartiertje. Terwijl jij helemaal uit Sexbierum kwam!

Maarten: Rationeel gezien had de man gelijk: de bibliotheek waar we onze dienst hielden, had in de publiciteit gemeld dat we een inleiding in de filosofie zouden houden.

Frank: Ik zie hier een gemiste kans. Juist dit soort mensen kunnen we flink onder handen nemen tijdens onze diensten. Ik denk dat we speciaal voor hen therapieën moeten ontwikkelen. Die man moet twee maanden intern om eens goed van al zijn vooroordelen en agressie af te komen. Die man is het voorbeeld van de nieuwe hufterigheid.

Maarten: Jij bent al net zo emotioneel. Volgens mij alleen omdat hij ons “twee Jehova’s met gitaren” noemde.