Muziek / Achtergrond
special: Spinvis – Koningstheater 's-Hertogenbosch

Spinvis in zijn eentje

.

Het Koningstheater ligt vlak bij het grote Theater aan de Parade. Desondanks is er nauwelijks sprake van concurrentie want dit theater heeft zijn eigen plaats. Het heeft dan ook een totaal andere sfeer en is dus geschikt voor andere soorten acts en optredens. Voor deze avond is de zaal volledig uitverkocht. Vanuit iedere positie is er goed zicht op het betrekkelijk kleine podium. De stoelenwand loopt redelijk steil naar boven. Een vergelijking met Carré in Amsterdam doemt op, maar zo steil is de wand net niet. Hoewel ondergetekende bijna bovenaan zit, gelijk met de geluidstechnicus, heeft hij heel goed zicht op de verrichtingen van Spinvis. Het geluid is super.

Foto: Matthijs Hakfoort

Foto: Matthijs Hakfoort

Het voorprogramma wordt verzorgd door Tom Pintens uit België, die wel eens vergeleken wordt met Spinvis. Als die vergelijking al op gaat is het slechts in de liedjes waarbij Spinvis zich alleen begeleidt op gitaar, en in zijn teksten. Spinvis brengt collagemuziek met samples, dat doet Tom Pintens helemaal niet. Een klein half uur verzorgt hij de warming-up. Dan neemt Spinvis zijn min of meer vaste plek in rechts op het podium voor een groot paneel met pedalen van zijn sampleapparaat. Hij is volledig ingebouwd door een grote verscheidenheid aan apparatuur en instrumenten. Het voordeel van optreden in een theater is dat het publiek muisstil is en gebiologeerd luistert en kijkt naar wat er op het podium gebeurt. Pas na afloop van een stuk klinkt er een oorverdovend applaus. Dat was vaak harder dan het geluid dat de installatie van het podium weergaf.

Respect

Spinvis dwingt vanaf het openingnummer, ‘Kindje van God’, respect af. Hij regelt eenvoudig, lijkt het, en zelfverzekerd zijn samples in voordat hij rustig een nummer aankondigt en van start gaat. Zoals het hem betaamt is iedere uitvoering van een song op het podium uniek. ‘Nummers die ik maak blijven groeien. Bij iedere show is het een momentopname, het is een foto van hoe ik dan naar het nummer kijk’ zal De Jong later verklaren in het interview. Op de vraag wanneer er een live-cd gaat komen zegt Spinvis: ‘Die gaat er niet komen, ik wil volledig controle hebben over wat er op een cd komt. Een optreden is een momentopname. Als het gordijn sluit is het voorbij.’

Nieuw werk

Foto: Desiré Festen

Foto: Desiré Festen

Wanneer gaat er een nieuwe cd komen? ‘Ik verlang heel erg naar nieuw materiaal. Het is niet moeilijk, maar ik kan niet alles tegelijk.’ Ga je er speciaal voor zitten om te schrijven voor een nieuw album of schrijf je altijd tussendoor? ‘Ik ben continu bezig. Het is niet iets waar ik voor ga zitten. Ik werk aan liedjes, een beetje hieraan en een beetje daaraan. Het zijn net plantjes, een beetje water geven en dan is er soms een klaar. ‘Maar wanneer kunnen we een album verwachten? ‘Die derde komt niet dit jaar, maar het wordt een “warme mensen”- plaat.’ Speel je ondertussen af en toe nieuwe nummers? ‘Zoals vanavond breng ik er soms een en probeer het nummer uit. Als het goed is zet ik het op de plaat en dan verandert het niet meer.’ Vanavond was er onder andere ‘Het reislied’ dat als een incidentele gebeurtenis ten gehore werd gebracht. Een mooi nummer, maar of het ook zo op de plaat zal verschijnen is natuurlijk afwachten.

Spinvis in zijn eentje is een knap spektakel. Op de grote staande schermen worden beelden getoond die ook gesampled zijn: muzikanten die hun steentje bijdragen aan de uitvoering op het podium, zonder zelf aanwezig te zijn. Soms zie je dezelfde begeleider op alle drie de schermen in een andere pose van een sample, soms zijn het drie verschillende personen die ieder hun eigen sample doen. Het is heel knap hoe Spinvis dat allemaal bestuurt in zijn eentje. Dat visuele spektakel vraagt erom eens vastgelegd te worden. Op de vraag of er misschien dan een dvd met zijn werk in aantocht is antwoordt De Jong ‘Ja, dat zijn we zeker wel van plan. Ik moet even de tijd vinden om het netjes te registreren.’

Kleurenpalet

Naast de samplemuziek die Spinvis zo kenmerkt brengt hij vanavond ook twee liedjes waarbij hij zichzelf op gitaar begeleidt, waaronder ‘Wespen op de appeltaart’. ‘Ja, dat is ook ontzettend mooi, je hebt een palet van allemaal kleuren en dit is ook een kleur.’ Op Dagen van gras, dagen van stro lijkt het of je meer een bandalbum hebt gemaakt. ‘Ja het is niet zo’n knipalbum, ik wilde niet hetzelfde maken. Anders zou ik mijn eigen gevangenis maken van de collagemuziek. Ik wilde er bewust uitbreken.’ ‘Mijn muziek is kamermuziek. Op het podium vanavond is het zoals thuis met de drie ramen waar zo af en toe iemand binnenkomt, om een kopje koffie te drinken of wat te spelen. Ik werk met muziek als wieltjes, het is wat mechanisch en dat is mijn muziek natuurlijk ook.’

Be- en verwondering

Foto: Keke Keukelaar

Foto: Keke Keukelaar

Met het geluid van totale paniek, dat Spinvis het publiek laat maken en opneemt, bouwt hij een van zijn liedjes op. Binnen dit nummer gebruikt hij ook de stem van Simon Vinkenoog in een van zijn samples. Het is een mooie en rare gewaarwording om het geluid van de zaal steeds terug te horen. Het gebruik van de stem van Vinkenoog is natuurlijk voor Spinvis niets nieuws. Hij heeft inmiddels twee albums gemaakt met Vinkenoog samen, Ja en Ritmebox. Als groot bewonderaar van de dichter maakte hij dit laatste album ter gelegenheid van diens tachtigste verjaardag. Beide platen zijn minder toegankelijk maar, zoals Spinvis vertelt: ‘Een van de kleuren op zijn palet.’

Na dit gekke en een beetje kakofonische lied komt het gevoelige ‘Ronnie gaat naar huis’, waarin Ronnie iedere dag opnieuw alles inpakt en naar huis gaat. Waarschijnlijk gaat deze song over een psychiatrisch patiënt. Daarna speelt hij ‘Goochelaars en geesten’ van het gelijknamige album, dat hij volgens eigen zeggen ergens gevonden heeft, waarbij hij zichzelf begeleidt op gitaar. ‘Kus me dan en bijt mijn tong af’ is de hekkensluiter van het onderhoudende optreden van Spinvis. Met een elektrisch en voor Spinvis-begrippen hard rockgeluid laat De Jong het publiek in verwondering en bewondering achter.