De koude werkelijkheid

Winter’s Bone is gesitueerd in Missouri, waar de Ozark-bevolking het hoogland bewoont. De zeventienjarige Ree Dolly zorgt voor haar in zichzelf gekeerde moeder en haar twee jongste kinderen. Haar vader Jessup is in geen velden of wegen te bekennen. Wanneer de lokale sheriff Ree opzoekt, vertelt hij dat Jessup het huis geruild heeft voor zijn borg.  Als hij niet voor zijn zitting verschijnt, kunnen Ree en haar familie alles kwijtraken. Ree besluit haar vader te zoeken en hem over te halen op de zitting te verschijnen. Tijdens haar zoektocht komt Ree in aanraking met weinig behulpzame en argwanende inwoners. Jessup blijkt geen zuiver verleden te hebben en Ree krijgt te horen dat ze moet stoppen met rondvragen waar hij is. Maar Ree is vastberaden haar vader te vinden en het huis niet op te geven. Ze komt steeds dichter bij de waarheid over de verdwijning van Jessup en brengt daarmee ook zichzelf in gevaar.

Overleven

De armoede is overal zichtbaar: de zelfgebouwde huizen omgeven door rommelige stukken grond, het neerschieten van eekhoorns voor het avondmaal en de diepe groeven in de gezichten. Granik toont een samenleving die aan de rand leeft, waarbij drugsgebruik onontkoombaar lijkt. De knauwende lokale bevolking komt dreigend en terughoudend over, wat gelijkenissen oproept met de mountain men in Deliverance (1972).

Met haar starre, donkere blik is Ree al net zo gesloten als de rest van de gemeenschap. Maar waar anderen naar drugs grijpen of zich bezighouden met illegale praktijken, overleeft Ree door haar doorzettingsvermogen: zij zet alles op alles om haar familie te beschermen. Jennifer Lawrence weet knap gestalte te geven aan een meisje in de overgang van adolescentie naar volwassenheid. Ze is zowel krachtig als kwetsbaar. Die kwetsbaarheid komt subtiel tot uiting in een scène waarin Ree advies vraagt aan haar moeder.

Europese vs Amerikaanse cinema

Winter’s Bone doet qua thematiek denken aan Frozen River (2008). In beide films spelen familiebanden een belangrijke rol. Zowel Ree als Ray Eddy in Frozen River nemen de verantwoordelijkheid op zich, omdat hun familie daartoe niet in staat is. De keuzes die gemaakt worden leiden tot een uiteindelijk moraal, passend binnen de Amerikaanse cinema; je hebt altijd je familie nog en hulp kan uit onverwachte hoek komen.

Het realisme dat in Europese arthousecinema getoond wordt, is troostelozer en de hoofdpersonen zijn meer op zichzelf aangewezen. Het leven wordt getoond zoals het is, in zijn alledaagse realiteit, zonder dat er een situatie als schulden of uitzetting aan te pas komt. Het meisje Rosetta in de gelijknamige film van de Dardennes is zo’n voorbeeld: het dagelijks leven van het meisje wordt gevolgd en hoewel er weinig gebeurt, weten de regisseurs de uitzichtloosheid en armoede treffend vast te leggen. Het gebruik van onbekende acteurs weet de geloofwaardigheid vaak nog te vergroten.

Het Amerikaanse Wendy and Lucy (2008) is in vergelijking met Winter’s Bone een geslaagdere poging om de uitzichtloosheid van de lagere kant van de samenleving vast te leggen. In Winter’s Bone kan Ree uiteindelijk rekenen op de hulp van haar oom Teardrop (John Hawkes) en is er een hoopvol einde, ondanks de grimmige sfeer en gebeurtenissen. Het maakt de realiteit draaglijker, maar de film verliest daarmee aan kracht.