De Noorderzon schijnt

.
~
Je zult op 27 augustus maar de keuze moeten maken. Veel stad-Groningers vieren op deze dag het jaarlijkse Groningse Ontzet (normaal op 28 augustus); maar rond de stad wordt op deze zaterdag ook een Jazzfietstour georganiseerd langs middeleeuwse kerkjes, borgen en boerenschuren, en dan zijn er uiteraard nog de activiteiten van Noorderzon…
Zomerjazzfietstour
De zomerjazzfietstour wordt inmiddels voor de negentiende keer in Groningen gehouden, en net als voorgaande jaren is er gekozen voor een samenwerking met Noorderzon. Tijdens de fietstour zorgt de grote variatie van artiesten ervoor, dat de vele jazz– en wereldmuziekliefhebbers zich prima vermaken. Voor eenieder zit er wel iets van zijn gading bij. Elk continent is wel vertegenwoordigd: zo maken we onder anderen kennis met Zoumana Diarra (Mali), Shelly Hirsch (VS) en Iva Bittova (Tsjechië). Ook het publiek is zeer gemengd: van jong tot oud, in allerlei verschillende kledingstijlen. Iedereen lijkt vertegenwoordigd en geniet optimaal van de fietstocht langs de Groningse dorpjes. Het is prachtig om te zien hoe mensen bij de muziek van Zoumana Diarra in het bomvolzittende kerkje van Den Ham wegdwalen met hun gedachten, een traan uit de ogen wrijven of gewoon genieten van de wijze waarop Diarra op zijn zelfgemaakte kora bespeelt. En wat te denken van het Nederlandse blaasorkest De Jongens Driest? Met hun aanstekelijke, krachtige jazzmuziek nemen ze de bezoekers mee op hun zoektocht over de Nederlandse grenzen naar het ultieme jazzgenot. Kortom, een dag die je niet wilt missen. Des te begrijpelijker is het dat de organisatie van Noorderzon en Zomerjazzfietstour de handen ineen hebben geslagen, wat resulteerde in een korte preview van de Zomerjazzfietstour in het Grand Theatre op vrijdag 26 augustus. Drie fenomenen uit de jazzwereld brengen de Noorderzonliefhebbers even in andere sferen. (Gerard van den Berg)
Shelly Hirsch, Phil Minton & Iva Bittova – Voices
Na een wat mislukt piano-intro buigen twee heren van middelbare leeftijd zich over de achterkant van de vleugel. Met een stemmenspelletje gaan ze op zoek naar de ideale toon. Van bijna Russischachtige lage tonen tot loepzuivere hoge noten. Op het podium staat het Britse duo Phil Minton en Veryan Weston, die met hun eerste muzikale grapje uitleggen waar het vanavond om gaat: om Voices… Op magistrale wijze wisselt Milton zijn zang af met zijn imponerende gekwebbel. Met zijn stem lijkt hij alles te kunnen verbeelden; het is maar net wat je er in wilt horen. Van fluitende vogeltjes tot volle winkelstraten. Het is ultieme improvisatie met Milton, terwijl Weston de piano eveneens vaardig bespeelt.
Deze koers wordt later op de avond voortgezet door de Amerikaanse Shelly Hirsch, die Voices afsluit. Ook zij tovert met haar stem een virtuoze, verpletterende show aan elkaar. Een show waarbij je vooral je fantasie moet laten werken. Het meest imponerende en zeker ook het toegankelijkste optreden van deze avond is echter van de Tsjechische zangeres en violiste Iva Bittova. Vanaf het moment dat ze het podium opstapt, heeft ze het publiek voor zich gewonnen. Naast haar stem, die schreeuwt, krijst, zingt en ontroert, maakt ze gebruik van haar hele lichaam: haar handen, haar voeten en haar algehele aantrekkingskracht weten je aandacht te grijpen. Zelfs de viool lijkt onderdeel van haar lichaam te zijn geworden. Als ze haar viool af en toe aan de kant legt, lijken haar handen onwennig. Om daarna weer stijlvol te imponeren en het publiek aan haar zijde te krijgen. Zonder gêne wandelt ze door de theaterzaal, waarbij ze aan een enkeling een schouderklopje uitdeelt. En waag het niet te vroeg te applaudisseren, want je wordt door Bittova getrakteerd op een muzikale aubade recht voor je neus. (Gerard van den Berg)
Eboman – Verknipt
~
Dit is allemaal erg leuk, en vooral erg knap (Eboman heeft de soft- en hardware zelf ontwikkeld), maar het idee ontstaat vrij snel dat het nu een trucje is, en dat er weinig afwisseling en uitdaging in zit. Hoewel het bij zowel bands als toneelgroepen gebruikelijk is dat ze iedere avond hetzelfde doen, verwacht je bij Eboman meer vrijheid en afwisseling. Daarom is Verknipt het leukste als hij speelt met de juist opgenomen stukjes van het publiek. Dan zie je Eboman actief bezig en ben je getuige van een interessant ontstaansproces.
27 augustus
Nog twee dagen en dan zit het Noorderzonfestival er alweer op. Vanavond is echter al de laatste dag voor veel van de optredende groepen en artiesten. Zo zal de succesvolle Johan le Guillerm (die het hele festival al uitverkocht was) voor de laatste maal in zijn eentje een heel circus spelen. Ook is het vanavond de laatste keer voor Eboman. Daarvan kun je morgen een verslag lezen.
Icelandic Dance Company & Maska Productions – We are all Marlene Dietrich FOR
~
Alles leuk en aardig, maar wordt er ook nog gedanst door de IJslanders? Jawel, zij het minimaal. Dit tot teleurstelling van velen, die voor 14 euro toch meer elastische bewegingen hadden verwacht. Jammer ook is dat de IJslanders erg veel leuke ideeën niet heel zorgvuldig hebben uitgewerkt, waardoor We are all Marlene Dietrich FOR toch vooral een allegaartje is geworden.(Jan Auke Brink)
Gob Squad – Super Night Shot
~
De voorstelling bestaat uit filmbeelden, opgenomen vanaf precies een uur voor aanvang. Vanuit een “basis” in de stad vertrekken de vier Squadders (twee mannen, twee vrouwen) op een missie, ieder gewapend met een videocamera. De queeste moet er toe leiden dat de zelfbenoemde held Simon Will iemand te zoenen krijgt. De eerste vrouw zal die persoon voor hem zoeken, en de tweede vrouw zoekt het plekje waar dat het beste kan. Onderwijl verzorgt de tweede man Simons PR-campagne, want zonder goede PR kun je geen held zijn. De vier hebben precies een uur om de missie te voltooien, en met de camera’s bij de festivaltent te arriveren. Of dat lukt staat vooraf niet vast, maar daar gaat het eigenlijk ook niet om. De Squadders trekken door de straten van Groningen en spreken iedereen die ze tegenkomen aan. Opvallend is hoe groot de invloed van de camera is: mensen praten in soms redelijk onbeholpen Engels met volstrekt onbekenden vrijelijk over hun liefdesleven. Zo draait Super Night Shot vooral om de figuranten, die door de vier hoofdrolspelers alle ruimte krijgen zichzelf te tonen.
26 augustus
Jong en oud. Gerenommeerd of nog in het beginstadium van een theatercarrière. Op het Noorderzonfestival krijgen ze allemaal de mogelijkheid om zich te etaleren. Maar anders dan bijvoorbeeld bij de Parade kost het bij het Groningse festival moeite om meerdere voorstellingen op één avond te plannen. Zeker als bepaalde theatergroepen uitwijken naar een locatie ver buiten het Noorderzon. Zeg maar, letterlijk met de noorderzon vertrokken. Vandaag aandacht voor de jonge theatermakers van theatergroep De Noorderlingen en van de Amateur Theater School.
De Noorderlingen – Loos
~
Dat paradijs is door de Noorderlingen gecreëerd op een drassig weilandje net buiten Groningen. In dat niemandsland staan drie Mongoolse Gers (tenten) opgesteld, waarin in drie verschillende vertellingen verhaald wordt over de zoektocht naar een plek, waar je oprecht gelukkig kunt zijn. We maken kennis met Russische broeder- en zusterliefde – of is deze liefde toch niet echt? En wat is er nu echt waar van dat beloofde paradijs?
Het publiek wordt in groepen meegenomen in deze verschillende levensvragen. In de kleine tenten ontstaat hierdoor een intieme sfeer, wat de kracht van het verhaal versterkt. Het begin van Loos speelt zich nog af buiten de tenten, met als nadeel dat sommige uitspraken in de wind verdwijnen. Het enthousiaste spel van de jonge acteurs en de sprookjesachtige sfeer van de locatie maken veel goed. Met de allesoverheersende stilte en invallende duisternis waan je je zelfs even in het paradijs.(Gerard van den Berg)
Amateur Theater School – Overleven
~
De aftakeling van het lichaam, vergeetachtigheid en een zeer beperkt seksleven. En dan komt die zuster ook nog met Earl Grey (eerder grijs) thee aanzitten. Nee, het voorland ziet er voor ons allen niet bepaald hoopvol uit. De acteurs van de Amateur Theater School weten dit prachtig te verbeelden met hun mimiek, hun uitdrukkingen en cynische humor. Hierdoor verveelt het stuk geen moment, wat te meer wordt versterkt door de tempowisselingen. Daarnaast zuigt het herkenbare verhaal je naar je eigen toekomst. Deze herkenbaarheid wordt het sterkst verwoord door de zuster, die telkens weer zegt bang te zijn voor de dag dat ze niet meer herkend wordt.
Is er dan helemaal geen hoop meer? De bejaarden putten heil uit het bewonderen van ganzen, het koesteren van de idealen uit de jaren zestig en het kijken van Santa Barbara onder genot van het verpulveren van chocoladekoekjes. Aan het publiek de keus of dit ook ons voorland moet zijn, of willen we anders overleven? De acteurs van de Amateur Theater School kunnen in ieder geval overleven in het theatervak met wat doorzettingsvermogen…(Gerard van den Berg)
25 augustus
Het was dinsdagavond fris op het Noorderzon terrein, maar gelukkig kon er bij gelegenheidsband Da Lion Allstars volop gedanst worden om warm te blijven. De groep bestaat uit leden van skabands als Jammah Tammah en ZEBRA en rockformatie Wild Romance. Gezamenlijk coverden ze de ene ska-klassieker na de andere; van de Skatalites tot de Slackers. Muzikaal klonk het allemaal erg prettig, alleen was het even doorbijten als de zanger zijn mond opentrok. Maar een nummer als het instrumentale Eastern Standard Time van de Skatalites werd door het ruim aanwezige publiek enthousiast onthaald. Ook op een doordeweekse dinsdag was het weer feest in het park.
Ahke – White Cabin
~
te weinig verhaal en te langdradig. White Cabin lijkt in veel op Astronomy for
insects, maar toch verliet ik de tent ditmaal positief gestemd. Akhe speelde tien minuten korter dan BlackSKYwhite,
maar er is meer. Want hoewel ook nu weer een duidelijk verhaal ontbrak, leken
de afzonderlijke scènes veel met elkaar te maken te hebben. Dat maakte het
eenvoudiger de eigen fantasie op de loop te laten gaan.
Toch was het in het begin van de voorstelling nog wel even wennen en doorbijten,
maar al gauw verblijdden de Russen ons met knappe visuele trucjes die alle aandacht voor zich wisten op te eisen. Later waren die extraatjes niet meer nodig; de Russen veroverden het publiek met de vele mooie scènes. White Cabin is op zijn best als halverwege het stuk drie achter elkaar hangende doeken naar beneden komen. Het spel wordt dan gecombineerd met geprojecteerde film,
fotografie en schilderwerk, en dat levert een mooi Russisch totaalconcept op.(Jan Auke Brink)
Pleinmuseum
Voordat Noorderzon begon, deed
Pleinmuseum Groningen al aan. Het Waagplein vormde het toneel voor dit mobiele tentoonstellingspaviljoen, een project van ontwerper René van Engelenburg. Elke dag was er in het paviljoen een kunstwerk te zien van een andere kunstenaar. Conservator van het Centraal Museum Meta Post was verantwoordelijk voor de programmering van de kunstenaars, waaronder Driessen/ Verstappen en Bea de Visser. Het bijzondere aan dit alternatief voor een museum is dat het pas na zonsondergang open gaat. Op donderdagavond 18 augustus, de openingsavond van Noorderzon, zag ik W.V.U.D.E.U.G.W.O.D.P? van Martijn Engelbregt. Het publiek zit op houten bankjes voor de stalen constructie met het witte doek. Dit doek is nu een filmdoek, waarop beelden van de terrassen op het Waagplein te zien zijn. Live gefilmd worden de mensen op het terras onderdeel van het kunstwerk, terwijl het publiek, dat speciaal voor het werk gekomen is, toeschouwer blijft. Een performance over de nietszeggendheid van real-life tv, en over per ongeluk in een kunstwerk terechtkomen. Pleinmuseum is de komende maanden nog op verschillende pleinen in Nederland en België te bezoeken.(Wytske Visser)
22 augustus
Na het drukke weekeinde zijn de maandag en dinsdag relatief rustige dagen op Noorderzon. Ze vormen een soort overgangsdagen; woensdag ververst het programma weer, en dan verschuift het zwaartepunt ook van theater naar muziek. Maar zover zijn we nog niet. Vandaag hebben we eerst een bespreking van het surrealistisch poppentheater van Faulty Optic, en morgen komt hier het bizarre fysieke theater van het Russische Akhe aan bod.
Faulty Optic – Licked
~
Het podium is voor de voorstelling in drie “kijkvlakken” ingericht; het rechter deel is voor de zangeres en muzikant, in het midden hangt een filmscherm en links staat een huis waar de poppen in wonen. Het visuele verhaal speelt zich centraal en links af; de muzikant en zangeres hebben de rol van verteller.
De mooie, veelal geanimeerde film en het knappe poppenspel wisselen elkaar op prettige wijze af, en zijn knap op elkaar afgestemd. Als de poppen bijvoorbeeld thuis op de lichtknop drukken, knipperen in het huis op het filmscherm de lichten aan en uit. Met dertig minuten duurt Licked niet lang, maar is het zeker de moeite van het meepikken waard.(Jan Auke Brink)
19, 20 en 21 augustus
De weekeindes zijn altijd gezellig op Noorderzon. Zeker wanneer het droog blijft (en dat doet het nu al redelijk lang), zit het op de terrassen rond de centrale vijver altijd vol. Lang niet iedereen bezoekt een voorstelling, want op het gratis toegankelijke terrein valt op zich al genoeg te beleven; straatartiesten doen trucjes, breakdansers hippen en hoppen rond, vanuit een caravan wordt het levenslied vertolkt en iedere avond zijn er ook nog leuke gratis optredens. Daarbij worden bier en wijn hier nog gewoon in glaswerk verkocht; iets waar zowel de organisatie als de bezoekers trots op zijn. Prettig bijgevolg is dat iedereen het glaswerk netjes terugbrengt, en het festivalterrein zodoende redelijk netjes blijft.
Dez Mona – Pursued Sinners
~
De belangrijkste personen in Dez Mona zijn zanger Gregory Frateur en Nicolas Rombouts, die de staande bas bespeelt. Deze twee worden afwisselend aangevuld met blazer Sam Vloermans en accordeonist Roel van Camp. Hoewel de twee extra instrumenten een aanvulling zijn, kan het kernduo Frateur en Rombouts het eigenlijk ook wel af zonder die extra steun. Vooral Frateur (een klein mannetje dat oude en nieuwe gospels met een grote passie en overtuiging brengt) weet met zijn Belgisch ingetogen voorkomen maar toch extraverte zang en performance het publiek moeiteloos aan zich te binden. Daarnaast is hij simpelweg een geweldige zanger, die in de als ouderwetse nachtclub ingerichte Spiegeltent zeer op zijn plaats was.
Dez Mona verzorgde tot nu toe de mooiste voorstelling op Noorderzon 2005; typerend was dat Dez Mona’s cd – in de protestantse kerk van Antwerpen opgenomen – meteen was uitverkocht, en dat terwijl nog veel meer bezoekers zo’n schijfje mee naar huis wilden. (Jan Auke Brink)
Paolo Nani – The Letter
~
The Letter is geen must-see voorstelling; Nani is geen vernieuwer waar we nog jaren over spreken en biedt zeker ook geen scherpe beschouwingen. Maar voor ruim een uur topvermaak zit je bij hem goed. Zeker ook een aanrader met kinderen erbij. (Jan Auke Brink)
Ottoboy
~
Hoe dan ook, ‘one-man-trashband’ Ottoboy bleek bereid de leemte te vullen met zijn tweede set. Muzikaal doet zijn vuile garagerock denken aan Eagles of death Metal en de Groningse locale helden The Drugs. Met het verschil dat Ottoboy, gezeten achter een hi-hat en bassdrum en met een gitaar op zijn schoot, als een ware Moti alles zelf doet. Vaak bestaan zijn teksten uit oneliners als ‘Where the fuck is Ottoboy’ en ‘We gonna eat, shit, drink and die’ (wordt hier het aanwezige publiek even fijntjes een spiegel voorgehouden of niet?) waarbij de muziek piept en kraakt dat het een lieve lust is.
Eigenlijk had ‘ie maar voor twintig minuten materiaal; of we het erg vonden dat hij een aantal dezelfde nummers speelde als bij de eerste set. Nee hoor, geen enkel probleem. En zelfs als hij echt geen materiaal meer heeft gaat Ottoboy gewoon door. Eerst mag het publiek een titel noemen waarop hij enthousiast improviseert, en als allerlaatste – als er al twee snaren gebroken zijn – krijgen we een jam, met als couplet en refrein “dit is het laatste liedje” (6x). (Lennard Dost)
18 augustus
Het Groningse “theater & crossover festival” Noorderzon is donderdag op traditionele wijze van start gegaan. De zon scheen volop, jong en oud liepen door elkaar op de festivallocatie in het Noorderplantsoen en de eerste voorstellingen werden goed bezocht. Jammer was alleen dat orgel-Duitser Mambo Kurt met buikgriep in bed bleef. Dat zorgde echter wel voor extra gezelligheid rond de grote vijver, waar iedere avond een gratis muziekoptreden is.
The Shout
~
Maar hoe vervelend haar verhaal ook was, de bestuurder was bij The Shout uitstekend op haar plek. Zowel in presentatie (“afspiegeling van de samenleving”; zeven mannen, zeven vrouwen, variërend van bouwvakker tot snob, allemaal volgens goed socialistische traditie mét een rood accent in hun kleding) als inhoudelijk (tégen racisme, tégen oorlog, maar vóór de liefde) zou de groep moeiteloos op een PvdA ledenbijeenkomst passen: het gedroomde linkse kerkkoor, zeg maar.
Slim zijn de Britten van The Shout overigens wel; aangezien niemand gelukkig wordt van een uur lang wereldvrede, is er een flinke dosis “humor” in de show geprogrammeerd. Geregisseerde foutjes, georkestreerde hilariteit; denk aan een Duits bierfeest, of aan Stomp – de vergelijking die in het programmaboekje wordt gemaakt. Toegegeven, zingen kunnen de veertien wel, maar het is typerend dat de man die niet verder kwam dan een laag gebrom het langste en hardste applaus kreeg. Niet de zang maar de het vermaak stonden bij The Shout én bij het publiek voorop. (Jan Auke Brink)
Stuurbaard Bakkebaard
~