Een reuk- en smaakloos bestaan

Smaakmakend duidelijk dat anosmie het leven drastisch verandert.

De toekomst van de jonge Molly Birnbaum ziet er veelbelovend uit. Ze studeert aan een prestigieuze universiteit en zal vervolgens haar grootste droom gaan najagen; het volgen van een opleiding tot chef-kok. In de tussentijd werkt ze in een bistro, waar haar de grondbeginselen van het koken worden bijgebracht. Ze leert er om geblinddoekt de smaak van cichoreibloem, ananasmunt en Syrische oregano te herkennen en om aan de hand van geur een onderscheid te maken tussen knoflook in mei en knoflook in december. Dan wordt Birnbaum aangereden door een auto. Ze loopt ernstige verwondingen op aan haar bekken en haar knie. Pas tijdens haar revalidatie merkt ze op dat er nog iets is veranderd: ze kan niet meer ruiken.

Een noodzakelijke zoektocht
Al snel realiseert Birnbaum zich dat door het verlies van haar reukzin ook proeven vrijwel onmogelijk is geworden. Wie niet kan ruiken kan immers alleen de vijf basissmaken waarnemen: zoet, zuur, bitter, zout en umami, dat vooral te vinden is in kant-en-klaarproducten. Koken en eten veranderen hierdoor voor Birnbaum van prettige bezigheden in activiteiten die haar op pijnlijke wijze herinneren aan haar aandoening.

Birnbaum kan maar weinig informatie over haar aandoening vinden en gaat daarom op onderzoek uit. Ze spreekt met uiteenlopende specialisten: van artsen en wetenschappers tot sterrenkoks, smaakmakers en parfumeurs. Hoe meer deskundigen ze spreekt, hoe meer ze zich realiseert dat het reukorgaan met mysterie is omhuld. Dat maakt haar wanhopig, maar tegelijkertijd raakt Birnbaum ook gefascineerd door het geheimzinnige zintuig.

De angst om nooit meer verliefd te worden
In Smaakmakend verweeft Birnbaum haar eigen ervaringen met de kennis die ze in de loop der jaren heeft opgedaan bij de genoemde specialisten. De bergen informatie over het reukorgaan die ze bij deze bezoeken heeft verzameld zijn in het boek op uitstekende wijze gedoseerd. Birnbaum verliest haar interessante persoonlijke verhaal nergens uit het oog, waarmee wordt voorkomen dat de tekst droog wordt. Zelfs haar beschrijving van de werking van reukzenuwcellen leest als een roman.

De grootste kwaliteit van Birmbaum is echter haar vermogen om geuren en smaken zo beeldend te beschrijven dat je er als lezer van gaat watertanden. Iedere pagina van haar boek is doordrongen van haar liefde voor eten, koken, ruiken en proeven, waardoor je na lezing de behoefte voelt onmiddellijk in de keuken aan de slag te gaan of de plaatselijke parfumerie te bezoeken. Daarnaast zet Smaakmakend ook aan tot nadenken over wat geur en smaak eigenlijk voor ons betekenen. Birnbaum beschrijft haar angst om nooit meer verliefd te kunnen worden, omdat de feromonen van mogelijke partners niet meer tot haar hersenen kunnen doordringen. Ze vertelt over de man die continu de geur van vergaan mensenvlees ruikt en over de vele anosmiepatiënten die vanwege hun onvermogen om complexe smaken waar te nemen een eetstoornis ontwikkelen.

Een fascinerende wereld vol reuk en smaak
Birnbaum ruikt niet langer het afval langs de straat, maar ook de vertrouwde geuren van zee, appeltaarten, vrienden en familieleden zijn verdwenen. Haar observaties tonen aan dat geur en smaak aanwezig zijn in ieder aspect van ons bestaan, en dat het verlies ervan een enorme impact heeft op het dagelijks leven. In Nederland hebben zeker 250.000 mensen een geur- of smaakstoornis, en voor hen zal Smaakmakend zowel herkenbaar als informatief zijn. Maar juist ook voor diegenen wier neus goed functioneert, zal een fascinerende wereld vol reuk en smaak opengaan.