Geluk geldt niet voor iedereen

Another Year opent met Janet (Imelda Staunton). Ze heeft al maanden slapeloze nachten en wil medicatie, maar haar arts vindt het beter als ze met een therapeut in gesprek gaat. Zo belandt Janet bij Gerri (Ruth Sheen). Opvallend detail: zowel Imelda Staunton als Ruth Sheen waren te zien in Leighs Vera Drake (2004), waar Staunton overtuigt als een goedhartige vrouw die een geheim met zich meedraagt.

In plaats van zich op de ongelukkige Janet te focussen, volgt Leigh het dagelijks leven van Gerri. Stauntons rol blijkt slechts een voorbeeld van de soms hopeloze gevallen waar Gerri als therapeut mee te maken krijgt. Gerri is getrouwd met Tom (Jim Broadbent), die werkt als geoloog. De twee leiden een gelukkig leven. Ze zijn gek op elkaar, hebben een mooi huis en brengen veel tijd door in hun moestuin. Zoon Joe (Oliver Maltman) komt regelmatig op bezoek. Het lijkt het ideale leven, ware het niet dat Tom en Gerri’s vrienden met minder geluk omgeven zijn.

Thuishaven
Leighs film is verdeeld in vier seizoenen. Het huis van Tom en Gerri is de centrale locatie. Hier ontvangen zij hun zoon en vrienden Mary (Lesley Manville) en Ken (Peter Wight). Mary werkt als secretaresse op Gerri’s werk en is minder bedeeld in het leven. Het is alsof het ongeluk haar toelacht: gescheiden, minimum inkomen en er ligt voortdurend pech op de loer, zoals met haar nieuwe autootje. Ken is een jeugdvriend van Tom. Hij is te zwaar, rookt als een ketter en ontbijt met chips en bier. Tom en Gerri’s huis is als een veilige thuishaven. Ze ontvangen hun vrienden altijd even gastvrij, maar maken zich ondertussen zorgen of het wel goed komt.

De situatie wordt complex wanneer de vijftigjarige Mary verliefd wordt op de jonge Joe. Dit leidt tot onvermijdelijke botsingen met Tom en Gerri, die zien hoe hun vriendin de wanhoop nabij is en een last is geworden voor het gezin. Daar komt bij dat ze de zwijgzame en al even ongelukkige broer van Tom in huis hebben gehaald. De thuishaven van Tom en Gerri werkt als een magneet op hun ongelukkige vrienden, maar waar ligt de grens?

Simpele ziel
Leigh toont met oog voor detail het geluk en ongeluk van zijn personages. Geen gezichtsuitdrukking ontgaat de camera en de dialogen zijn zowel hilarisch als wrang. De kracht in zijn films ligt in de echtheid van de karakters. De acteurs weten hier uitstekend vorm aan te geven en vooral Lesley Manville weet indruk te maken als Mary. In haar rol doet ze denken aan Brenda Blethyn als Cynthia in Secrets & Lies (1996). Een simpele, ietwat ordinaire ziel die in eerste instantie lachwekkend is. Maar als je in haar ogen kijkt, zie je de tragiek. De gastvrije rol van Tom en Gerri wordt naarmate de film vordert dubieus. Geven ze echt om hun vrienden, of voelen ze zich verplicht te helpen? Leigh weet de sympathie te verleggen van Gerri naar Mary. Niet verwonderlijk als je kijkt naar zijn voorkeur voor de lower class. Het einde laat de kijker ontredderd achter. Another Year is een film van grote schoonheid. Er zijn maar weinig regisseurs die weten te raken als Leigh.