Levensadem

Nour – een rol (en wat voor een!) van Maël Rouin Berrandou – zet thuis twee geluidsboxen op de gang, richting de slaapkamer waarin zijn comateuze moeder ligt. Zo kan ze genieten van de operamuziek die ze draaide toen ze pas was getrouwd. Nour draait de muziek ook voor zichzelf. Aria’s uit bijvoorbeeld La Traviata van Verdi, gezongen door Maria Callas en Luciano Pavarotti, schallen tot ergernis van de andere drie broers door het huis. De film zou zomaar in de tijd van Callas en Pavarotti (al schelen ze een generatie) kunnen spelen, want moderne media als mobieltjes en dergelijke komen niet in beeld.

Een heimelijke traan

De 14-jarige Nour heeft een Taakstraf in Gemeenschapsdienst (TIG) opgelegd gekregen en moet de gang verven van de school waarop hij zit. Aan het eind van de gang hoort hij pianoklanken en zingen uit een klaslokaal komen en hij gaat op onderzoek uit. Hier geeft de jonge operazangeres Sarah (Judith Chemla) gedurende de zomer gratis zangles aan een stel meisjes die bij Nour op school zitten.

Hij begint te zingen, nog ongeschoold en eerst heimelijk op de gang zodat niemand in de klas hem ziet. Hij zingt de aria waar zijn moeder in het bijzonder zo van houdt: Una furtiva lagrima uit L’eliser d’amore van Donizetti. Een aria over iets anders heimelijks: een heimelijke traan die rolt over de wangen van jonge mensen en die heeft te maken met de dood; op het eind van de film zien we de traan echt rollen over het gezicht van Abel, wanneer hij hun moeder dood op bed aantreft. ‘Moeder is gestopt met ademhalen. Met een glimlach, schijnt’, denkt Nour aan het graf. En weer klinkt de aria, nu uit een draagbare cd-speler die hij heeft meegenomen.

Adem in – adem uit

Tussen die twee ademhalingen speelt het verhaal zich af: van de volgens de baas van TIG te zachte antwoorden van Nour, de eerst nog voorzichtige ademhaling op de gang, naar de uiteindelijk steeds vrijer zingende jongen in Sarah’s klas, tot het stoppen met ademhalen door moeder. Je kunt het ademen ook figuurlijk opvatten: Nour die zoekt naar ademruimte om te proberen zijn droom waar te maken binnen de weinige ruimte die de drie broers hem gunnen. Broers die niet snappen welke rol muziek voor Nour speelt. Abel wil liever dat zijn broer pizza’s gaat bezorgen, wat hij overigens ook doet.

Het gaat ook over welke belangrijke rol muziek überhaupt kan hebben voor mensen die willen ontsnappen aan het naargeestige leven in een achterstandswijk in een Zuid-Frans, niet met name genoemd havenstadje.

Desolaatheid én licht

Sarah zegt in de film dat muziek je helpt het leven anders te bekijken en sterker te worden. Wat niet wegneemt dat Manca het desolate, wat armzalige van een gezin zonder vader, met een stervende moeder en de vier jongens niet wegpoetst. De gewelddadige rol van de politie die op zoek is naar drugs is al even rauw in beeld gebracht.

Manca plaatst het huis in al zijn desolaatheid tegenover het in licht gevangen lokaal op de school van Nour. De karakters van de broers, en van Nour zelf, groeien gaandeweg in de film. Dat is prachtig gedaan, door bijvoorbeeld het openbloeiende gezicht van Nour en de traan van Abel, die niet zo kwaad is als hij lijkt en de familie bij elkaar wil houden. En dat zonder dat er in de film ook maar één moment sprake is van kitsch.

Op het eind van de zomervakantie krijgt Nour van Sarah een kaartje voor een opera-opvoering waarin zij optreedt. Ze lijkt voor hem te zingen, want je moet altijd iemand in de zaal uitzoeken om voor te zingen of te spelen. Dat heeft ze hem geleerd en brengt ze nu zelf in praktijk. Levensecht, zoals de hele film die rond het thema levensadem cirkelt.

Gezien op Picl
Nog te zien tot 13 maart 2023