IFFR 2009

DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9

Kim is summier over zijn achtergrond: ‘ik ging van school en vertrok naar Seoel toen ik zestien was. Ik ging voor een aantal tijdschriften schrijven over zaken als onderwijs en seksualiteit. Na een tijdje begon ik met het maken van films.’ Deze korte experimentele films trokken de aandacht van een programmeur van het filmfestival van Vancouver, waar Kim in 2006 een speciale juryvermelding ontving voor Faceless Things, een even choquerende als originele filmische verkenning van transgressies.

Sindsdien heeft hij zijn nevenactiviteiten stopgezet om fulltime undergroundfilms te regisseren. ‘Ik zat in het redactiecomité van een onafhankelijk Koreaans filmtijdschrift, maar daar ben ik vorig jaar mee gestopt. Ik concentreer me nu puur op het maken van films.’

Veranderingen

A Cheonggyecheon Dog, Kims laatste, 60 minuten durende werk, lijkt met aanmerkelijk meer middelen gemaakt dan zijn voorganger. Volgens de regisseur had hij echter opnieuw weinig geld ter beschikking. ‘Deze film was niet zo duur. Ik heb subsidie van twee organisaties gekregen voor een korte film, wat A Cheonggyecheon Dog op dat moment zou worden. Bij het monteren werd de film echter steeds langer.’

A Cheonggyecheon Dog is een surreële film zonder conventioneel narratief, die zich afspeelt in Seoel. De titel verwijst naar Cheonggyecheon, de stroom in het hart van de stad, die onlangs voor een kapitaal nieuw leven is ingeblazen en omgetoverd is tot prestigieus recreatiegebied en toeristenattractie. ‘De film komt voort uit een persoonlijke interesse voor Seoel als ruimtelijk object, en voor de snelle veranderingen van de vorm van de stad. Cheonggyecheon representeert in de film die veranderingen. Bij mijn onderzoek naar de geschiedenis van Cheonggyecheon kwam ik erachter dat de stroom heel vaak veranderd is. Voor de Japanse kolonisatie was het een natuurlijke stroom. Vervolgens verdween hij uit het zicht en werd het gebied geïndustrialiseerd. De toenmalige burgemeester van Seoel, nu de president van Korea, heeft Cheonggyecheon herontdekt. De film is een uitbeelding van de beelden die ik in mijn hoofd heb over de verandering van Seoel.’ De personages in de film, een drag queen en zijn ronddolende vrouwelijke evenbeeld, waren tegen verwachting in niet Kims eerste onderwerp: ‘De ontwikkelingen van Cheonggyecheon vormen niet alleen een verandering, maar ook een transformatie. Het personage in de film is daar een representatie van.’

Samenspel

A Cheonggyecheon Dog is complex gestructureerd: hij wordt omlijst door spiegelende scènes met tot leven gekomen foto’s, speelt voortdurend met allerlei variaties in vorm en toon, en bestaat voor een groot deel uit een reeks hallucinante scènes. Vooropgezet plan, zo blijkt: ‘Ik heb de structuur van de film bijna geheel vóór de opnames bepaald.’ Ook de geluidsband, die de film met een opmerkelijke intensiteit van allerlei verontrustende klanken voorziet, was van tevoren bedacht. ‘Ik heb me vanaf het begin al geconcentreerd op de geluidsband. Wanneer ik het scenario schrijf, heb ik al zeventig tot tachtig procent van de het geluid bepaald, net als bij mijn vorige film. De geluidsband ondersteunt de beelden niet, het is een samenspel tussen geluid en beeld. Ik ben erg onder de indruk geraakt van de manier waarop David Lynch geluid gebruikt. Lynch inspireert heel veel jonge filmmakers. Gisteren zag ik nog The Forbidden Door, ook sterk door hem beïnvloed.’

In schril contrast met de tonale experimenten in de rest van de film, zijn de omlijstende scènes voorzien van kitscherige popmuziek. ‘Die muziek is van Hurim, in de jaren zestig en zeventig een beroemde zangeres. Er zijn tegenwoordig weinig Koreanen die haar kennen. Het nummer aan het begin van de film is verbonden met de thema’s van de film. Het gaat over een zeemeermin, die ook een transformatie uitbeeldt. Alles in de film wordt immers getransformeerd: alle plekken in de reis door Seoel, de stijl van de film, de seksualiteit van het personage. De muziek was bovendien een inspiratie voor me.’

Internet

Is er in het westen al nauwelijks aandacht voor zijn films, in Kims thuisland is de situatie niet anders. ‘A Cheonggyecheon Dog heeft vorig jaar in Korea gedraaid, alleen op filmfestivals. Net als Faceless Things, maar die zou in Korea nooit door de censuur heenkomen voor publieke vertoning.’ Ook is geen van zijn films op dvd verschenen; Kim overweegt lachend zijn werk zelf maar via het internet te verspreiden. De regisseur reageert even laconiek op de aandacht die zijn werk wel getrokken heeft: ‘In Korea komen niet veel homoseksuelen uit de kast. Misschien dat dit mensen naar Faceless Things getrokken heeft.’ Het is duidelijk dat zijn films gebaat zijn bij vertoningen op het internationale festivalcircuit: ‘Het is erg moeilijk om een onafhankelijke film te laten vertonen in Korea. Er is maar één plek in Seoel waar onafhankelijke films vertoond worden: Indie Space, dat ongeveer een jaar geleden is gebouwd. De overheid heeft er echter voor gezorgd dat de toekomst daarvan onzeker is. Zo gaat het tegenwoordig in Korea, niets is zeker. ‘

Kim heeft al plannen voor een nieuwe film, die opnieuw volledig anders dan zijn voorganger belooft te worden: ‘Mijn volgende film gaat over een bestaand persoon, een transseksuele sjamaan in Korea. Misschien wordt het een documentaire, misschien fictie. ‘

Inspiratie

Wat zijn Kims ambities als filmmaker? Zou hij ooit de stap naar de mainstream willen wagen? ‘Als de Koreaanse filmindustrie mij vraagt, zeker. Maar die kans acht ik niet groot. Op dit moment doe ik de dingen op mijn eigen manier, met lage budgetten. Ik denk niet dat ik een conventionele film zou kunnen maken. Mijn inspiratie voor films haal ik uit het leven, uit de omgeving en personen. Niet uit andere films. En het maken van films is op dit moment mijn leven. Ik heb geen idee wat ik anders moet doen.’

Met dank aan Jungha Jung voor hulp bij de vertaling.