Films met een hart

In tijden dat Hollywood teruggrijpt op oude successen en zelden het risico neemt nieuwe verhalen te verfilmen, is er altijd nog het baken van hoop dat Pixar heet. Na de kokende rat in Ratatouille van vorig jaar komt de toonaangevende animatiestudio dit jaar met Wall-E, een sciencefictionfilm over een robot die na het uitsterven van de mensheid wordt belast met het schoonmaken van de aarde.

Wall-E

Ook de negende avondvullende animatiefilm van Pixar kon op een zeer enthousiast onthaal van publiek en critici rekenen. Wall-E wordt nu al vergeleken met meesterwerken als E.T. en zelfs Modern Times van Charlie Chaplin, vanwege de kritiek op de moderne consumptiemaatschappij en het ontbreken van dialoog in een groot deel van de film. De enthousiaste ontvangst die alle films van de animatiestudio ten deel valt roept de vraag op wat het geheim is van Pixar, dat zich in al het blockbustergeweld van de zomer al jaren staande weet te houden met kleine, persoonlijke verhalen.

Kleine details

De meest voor de hand liggende conclusie schuilt in de kwaliteit van de animatie. Daarin is Pixar, dertien jaar na het uitbrengen van zijn eerste speelfilm Toy Story, nog steeds ongeëvenaard. De beste illustratie daarvan kan worden gevonden in de Oscarwinnende films van Brad Bird. Het actiespektakel in het baanbrekende The Incredibles en de minutieus gedetailleerde omgeving van Parijs in Ratatouille springen daarbij het meest in het oog, maar juist in de kleine details schuilt het vakmanschap van Bird. Let in The Incredibles, het verhaal over een verguisde superheldenfamilie die er nog eenmaal op uittrekt om de wereld te redden, bijvoorbeeld op het schitterend geanimeerde sluike haar van dochter Violet. Of in Ratatouille, een fraaie variatie op de “American Dream” over een rat die ervan droomt chefkok in Parijs te zijn, op de individueel te onderscheiden haartjes op de vacht van hoofdpersoon Remi.

Ratatouille

Belangrijker nog dan de animatie zelf is het risico dat Pixar altijd weer durft te nemen. De makers durven af te wijken van de gebaande paden, iets dat door het publiek gewaardeerd wordt in tijden van herhaling op herhaling. Wederom springen hier de films van Brad Bird in het oog. Zo getuigt het van veel lef om een animatiefilm te maken met als belangrijkste personage een rat, toch niet een van de meest geliefde dieren in het uitgestrekte dierenrijk. Ook de keuze om voor het eerst sinds het gebruik van moderne, digitale animatietechnieken menselijke personages in een hoofdrol op te voeren, zoals Bird deed in The Incredibles, getuigt van een groot risico. Niemand kon immers voorspellen hoe het publiek zou reageren op menselijke personages in 3D-animatiestijl.

Dit alles valt echter in het niet bij de gevaren die Pixar’s nieuwste project, Wall-E, met zich meebrengen. De eerste twintig minuten van deze bij vlagen magische film wordt het overwegend jonge publiek opgezadeld met een doemscenario zoals dat zelden te zien is in publieksfilms als deze. De mensheid heeft er op aarde een onvoorstelbare rotzooi van gemaakt, waardoor de planeet onleefbaar is geworden. Afvalrobot Wall-E wordt belast met de zware taak de puinhoop op te ruimen. In het eerste en mooiste deel van de film schetst regisseur Andrew Stanton (Finding Nemo) deze desolate wereld die associaties oproept met recente postapocalyptische films als Children of Men en vooral I Am Legend. De grauwe, roestige waas die de aarde bedekt contrasteert sterk met de felle kleuren die digitale animatiefilms zo kenmerken. In combinatie met het gebrek aan dialoog in dit eerste deel van de film zorgt dit voor magische cinema die eens te meer bewijst dat woorden niet nodig zijn om diepe emoties op te roepen.

Liefdesverhaal

In deze woestijnachtige omgeving volgen we de afvalwerkzaamheden van Wall-E, die nu al 700 jaar in beslag nemen. In die tijd heeft Wall-E steeds meer menselijke trekjes aangeleerd. Hij verzamelt door mensen achtergelaten souvenirs, zoals een videoband van de nostalgische Hollywoodmusical Hello Dolly, en hij voelt zich eenzaam op de verlaten planeet. Na de komst van de geavanceerde (vrouwelijke) robot EVE wordt Wall-E in zijn isolement verlicht en probeert hij alles om EVE voor zich te winnen. Als EVE wordt teruggeroepen door haar opdrachtgevers, verandert de film enigszins van toon en ontwikkelt Wall-E zich tot een maatschappelijk betrokken film over de manier waarop mensen omgaan met de planeet. Hoewel regisseur Stanton vervolgens kwistig strooit met verwijzingen naar genreklassiekers en tracht zijn publiek een maatschappelijk verantwoorde boodschap over te brengen, blijft Wall-E in de kern een bijzonder en zeer ontroerend liefdesverhaal dat de perfecte illustratie is voor het grote succes van Pixar.

Finding Nemo

Pixar maakt namelijk films met een hart. De hoogstaande animatie en de boodschap in hun films staan altijd in dienst van de wonderlijke personages die je nog lang na de aftiteling bijblijven. Wall-E is daar het meest iconische voorbeeld van, maar de beschermende vader uit Finding Nemo of de relatie tussen de poppen Woody en Buzz Lightyear uit Toy Story doen daar niet voor onder. Als de animaties weggenomen zouden worden, blijven het scenario en de personages sterk genoeg voor goede jeugdfilms. Iets dat van de meeste animatiefilms niet gezegd kan worden. Pixar werkt niet voor niets met een select groepje regisseurs die hun persoonlijke stempels op de films weten te drukken. Andrew Stanton, John Lasseter en Brad Bird zijn inmiddels verheven tot gevestigde namen in de filmwereld terwijl andere filmstudio’s voor hun animatieprojecten gebruik maken van roterende animators als belangrijkste eindverantwoordelijke.

Het is te hopen dat Pixar onder invloed van Disney, die hen een aantal jaren geleden overnam, in de toekomst even innovatief blijft als ze de laatste tien jaar zijn geweest. Hoewel de aankondiging van vervolgen op bewezen successen als Cars en Monsters Inc. die innovatie lijkt tegen te spreken, is de reputatie die Pixar heeft opgebouwd inmiddels zo sterk dat verondersteld kan worden dat ze zelfs daarvan iets bijzonders kunnen maken.