Paringsdans van illusies

Het doek is nog dicht. Een jongen en een meisje staan voor op het toneel. Eén kus, twee kussen. Hij pakt haar beet. Zij geeft hem een klap. Midsummernightsdream van de Paardenkathedraal toont ons aan het begin de liefde in een notendop. In 2002 bekroond met de NRC Publieksprijs, trekt deze bewerking van Shakespeare’s bittere komedie nu opnieuw door het land. Een ode aan sprookjes en zacht ontwaken.

Eigenlijk bestaat het stuk uit drie verhalen, elk in een andere tijd en een andere wereld. Om te beginnen is er het hof van Athene, thuisbasis van het liefdespaar Hermia en Lysander. Hermia’s vader wil haar echter uithuwelijken aan Demetrius, op straffe van de dood. Om hieraan te ontkomen, vluchten de geliefden ’s nachts naar het bos om buiten de stadsgrenzen stiekem te trouwen. Hermia’s hartsvriendin Helena smacht op haar beurt naar Demetrius en lokt hem ook naar het bos, in het blinde verlangen dat hij uiteindelijk voor haar zal kiezen, in plaats van voor Hermia.

Verwarring

Het bos is het domein van Oberon en Titania, koning en koningin van de elfen. Door hun ruzie om een Indiaas prinsje dat Titania onder haar hoede heeft, zijn alle seizoenen door de war geraakt. Oberon aast op het jongetje en verzint een list: er bestaat een bloem waarvan het sap, tijdens het slapen in de ogen gesprenkeld, je verliefd maakt op het eerste schepsel dat je ziet. Hij stuurt zijn ondeugende dienaar Puck erop uit om dit sap in de ogen van zijn vrouw te druppelen, en ook in die van de Atheense man die hij in het bos heeft gezien. Hij bedoelt daarmee Demetrius, die vlak daarvoor Helena heeft staan uitkafferen. Maar Puck vergist zich, en betovert zo de slapende Lysander.

Het is het begin van het hart van Shakespeares vertelling. Oude zekerheden, hechte vriendschappen en trouwe liefde vallen ten prooi aan verwarring en verraad. Het kostelijke spel van verleiden en verleid worden valt als een masker van een grimmig geworden gezicht van een vreemde. Nadat Puck zijn fout heeft hersteld, lopen plotseling beide heren achter Helena aan, in plaats van achter Hermia, en is de chaos, net als het spelplezier, compleet.

Hoogehakte laarzen
Naast deze tijdloze kijk op de liefde, biedt Midsummernightsdream het perfecte decor voor misschien wel regisseur Dirk Tanghes grootste liefde: het theater. De derde verhaallijn is namelijk die van Toneelvereniging Atlas, een groep amateurs die in het bos een stuk repeteert voor de bruiloft van Theseus en Hippolyta. Een haarscherpe, maar warme parodie op het toneelwereldje, met zijn eigenwijze ego’s, tomeloze speeldrift en geklungel met kostuums en rekwisieten – en een fraaie knipoog, naar de spelers van de Paardenkathedraal zelf, maar ook naar ons eigen spel van aantrekken en afstoten, onze paringsdans van illusies.

Kwajongen als hij is, tovert Puck de hoofdrolspeler van Atlas, Nico Spoel, om tot een ezel. En uitgerekend hem ziet Titania als eerste wanneer ze ontwaakt, en inderdaad: ze wordt smoorverliefd. Samen met haar beminnelijke, in het wit gestoken elfjes, voert ze hem sla terwijl hij op hooggehakte laarzen heen en weer wankelt en balkt bij het leven – een prachtrol van Herman Bolten.

Magie
Uiteindelijk vallen alle geliefden, nog warm van de slaap, in de juiste armen en krijgt het happy end een grande finale met de uitbundige uitvoering door Toneelvereniging Atlas van ‘De allertreurigste komedie over de afgrijselijke dood van Pyramus en Thisbe’, die voor golvende lachsalvo’s zorgt zoals ze sinds Toon Hermans niet meer in de schouwburgen geklonken hebben.

Je kunt het hernemen van je grootste succes afdoen als een zwaktebod. Teren op oude roem. Maar wie na afloop de zaal verlaat, zwijgt daarover. Vanwege de magie van Uri Rapaport, sinds jaar en dag de vaste lichtman, die met één dun balkje groen licht over de breedte van het toneel en een paar blauwe en paarse daarachter een heel bos creëert. Vanwege de over the top muziek (van opera tot discostampers). Vanwege het enthousiasme van het spelersensemble. Maar vooral ook vanwege Shakespeares tekst, klinkend vertaald door Johan Boonen. Die poëzie vormt de basis voor een feest, ook al liggen schaduwen vlak onder de oppervlakte. Want gevoed door zoveel verbeeldingskracht, wordt tenslotte alles mogelijk. Zelfs een midzomernachtsdroom in november.

Te zien t/m 26 januari 2008.