Hapklare Mozart – en anderen

Hoewel Mozart al in zijn eigen tijd een superster was, ging hij zelf niet zo ver om dit werk Gran Partita te noemen. Dat is een eerbetoon van een onbekende die deze titel later op de originele partituur heeft geschreven. De Gran Partita was ook niet bedoeld om naam mee te maken; het is een zogenaamd divertimento, een verzameling lichtvoetige stukken bedoeld als luchtige achtergrond- of dansmuziek. Maar ook van pretentieloze achtergrondmuziek maakt Mozarts iets verrassends. Het werk is geschreven voor houtblazersensemble, met een voor die tijd ongewoon uitgebreide bezetting. Ook is de gebruikelijke vierdeling van een divertimento hier een zevendeling geworden. Maar de échte verrassing zit toch in de inhoud. De stukken zijn meeslepend, gelaagd en vol emotie.

Toch komt die emotie hier niet helemaal uit de verf. Het ensemble Moonwinds onder leiding van klarinettist Joan Enric Lluna speelt het werk degelijk, maar niet erg sprankelend. Ook het uitgebreide cd-boekje is keurig, op het oubollige af. De historische en muziektheoretische feitelijkheden zijn erg braaf. Net als de vormgeving trouwens. Waarom hebben cd-hoesjes van klassieke muziek toch zo vaak een sfeerfoto van een orkest-met-partituur op het omslag? Zulke standaardbeelden doen je bijna vergeten dat de Gran Partita in zijn tijd diepgaand en vernieuwend was.

Liftmuziek

Het Weense Classicisme van Mozart en consorten levert toegankelijke muziek op. Veel catchy tunes, herkenbaar en prettig in het gehoor liggend. Maar dat is ook meteen het gevaar. Op de cd staat, naast de Gran Partita, ook nog werk van Johann Nepomuk Wendt en van Vicente Martín y Soler, beide tijdgenoten van Mozart. Wendt bewerkte in 1782 acht stukken uit Mozarts opera Die Entführung aus dem Serail. Een aantal belangrijke aria’s en melodieën hieruit is door Wendt omgebouwd tot divertimento voor houtblazersensemble. Het resultaat is, eerlijk gezegd, liftmuziek. Leuk voor mensen die graag een melodietje meefluiten maar plat vergeleken bij de gelaagdheid en subtiliteit van de Gran Partita. Dan blijkt pas hoe inventief de eenvoudig klinkende Gran Partita in elkaar zit; die verveelt geen moment. Misschien dat beide werken ooit geschikt waren om gelegenheden te verluchtigen, maar alleen de Gran Partita stijgt daar bovenuit en kan de aandacht echt vasthouden.

Dansmuziek

Ook het werk van de Spaanse Martín y Soler is, net als dat van Wendt, een bewerking van een opera; Martín y Solers eigen opera Una Cosa Rare. Een deel uit dat werk wordt door Mozart aangehaald in zíjn opera Don Giovanni. Een eerbetoon van Mozart aan tijdgenoot Martín y Soler, die toendertijd even beroemd was als Mozart zelf. Toch slaat ook bij het beluisteren van Solers bewerking je geest snel aan het dwalen. Het is daarmee wel duidelijk waarom alleen Mozart op het front staat.

Alhoewel. Deze muziek was nooit bedoeld om stilzittend aandachtig naar te luisteren – hoewel dat tegenwoordig bij live-uitvoeringen vaak de enige mogelijkheid is. En dat is jammer, want ondanks dat de Gran Partita als enige werk op de cd een echt aandachtige beluistering waard is, zijn álle werken op de cd, na pak ‘em beet twee eeuwen, nog steeds te gebruiken zoals ze ooit waren bedoeld: om lekker op te huppelen, bij weg te dromen en bij te verpozen. Het liefst op een mooie nazomeravond.