Liga (Kassys)

Het enthousiasme en de opgetogenheid verdwijnen als sneeuw voor de zon. De toneelspelers, vertolkt door de vijf volwassen acteurs, worden de realiteit ingetrokken en nemen hun dagelijkse rol van timide jonge kinderen weer aan. De jasjes van de drie jongens en twee meisjes worden routineus door de ouders dichtgeritst, de sjaals worden omgedaan en het is de hoogste tijd voor Thijs, Marc, Willemijn, Esther en Harm om naar bed te gaan.

Hangen aan het balkon

Hierna gaan we een uur terug in de tijd en begint de voorstelling Liga. De kinderen komen een kleuterlokaal binnen. De technicus van het stuk helpt ze uit de jassen en laat ze vrij spelen en hun gang gaan. Als Thijs, Marc, Willemijn, Esther en Harm te veel rommel maken, aan het balkon hangen en de voorwerpen in de ruimte kapotmaken, grijpt de volwassen technicus in. De grenzen worden aangegeven en hierna gaan ze rustiger verder met spelen.

Als een vrouw (die we in de video al leerde kennen als de regisseur van dit stuk) de kamer binnenkomt en de rol van kleuterjuf aanneemt, wordt de fantasie van de kinderen verder beteugeld. De juf ‘regisseert’ de kinderen door aan het spelen met willekeurige objecten betekenis toe te kennen. Terwijl ze door haar knieën zakt om op hetzelfde niveau van de kinderen te komen, zegt ze in het wasrek een barbecue te zien en een wit kussen is volgens haar een brood. De kinderen kijken haar vol verbazing aan.

Omdat de vijf kinderen graag doen wat er van hen wordt verlangd, gaan ze – als de volwassen vrouw de kamer heeft verlaten – aan de slag met deze opgedrongen fantasie van ‘barbecuetje spelen’. Alle vijf nemen ze een rol aan die varieert van het in elkaar zetten van de barbecue door de mannen tot het maken van de salade en het stofzuigen door de vrouwen. Binnen de kortste keren zitten ze gezellig samen te barbecuen en bestaat de conversatie uit een aaneenschakeling van clichés.

Opgedrongen rollen

Kassys laat in de voorstelling de ontwikkeling zien van kleine kinderen, die geen grenzen kennen, tot barbecuende volwassen die zich gedragen volgens de sociale conventies. Op verschillende punten in de voorstelling komt naar voren dat sociale rollen en conventies worden aangeleerd. Iedere situatie heeft algemeen geaccepteerde regels en als je je aanpast aan die conventies word je beloond.

Een voorbeeld hiervan is het aangeleerde gedrag dat tijdens de beginvideo van de situatie backstage is te zien. De jonge acteurs reageren zoals ‘het hoort’. Er wordt getwijfeld over hoe de voorstelling verliep en er is frustratie omdat er kleine foutjes zijn gemaakt. Iedereen prijst elkaar met de prestatie van de avond. Als een hechte groep leggen ze de oren tegen de deur die naar het podium leidt om te luisteren of er al wordt geklapt. ‘Ze snappen niet dat de voorstelling is afgelopen’, verwoordt een van hen de angst van iedere acteur. De jonge acteurs weten dat iedere professionele toneelspeler bevestiging nodig heeft en bang is dat het publiek de voorstelling te slecht vond om te klappen.

Visueel voortreffelijk

Kassys brengt met Liga een visueel aantrekkelijke voorstelling, met veel beweging en dynamiek. De vijf acteurs rennen over het podium, hangen aan het balkon en springen op tafels en zitzakken. Ze imiteren elkaar, maar gaan ook zelfstandig op onderzoek uit waar grenzen liggen en hoe ver je kunt gaan.

De mimescènes zijn voortreffelijk. Het is geloofwaardig dat een handveger of een leuning van een stoel een biertje verbeeldt. De acteurs weten van een kussen een brood te maken en wasrekje blijkt een uitstekende barbecue. Het verbeelden van schaamte en onmacht als een snoepketting kapot gaat en alle snoeprondjes over de grond rollen is herkenbaar en wekt een oprechte golf van medelijden op.

Als alle acteurs van het podium zijn verdwenen, blijft het twijfelachtig stil in de zaal. Een vrouw fluistert op serieuze toon net iets te hard tegen haar buurvrouw: ‘Is het stuk nu afgelopen?’. Dan begint het publiek te klappen.

De voorstelling is nog tot 8 februari 2007 te zien. Klik
hier voor de speellijst.