LDNDN [een installatie] (Mighty Society i.s.m. Generale Oost)

In Lange Dagreis Naar De Nacht zien we een gezin in hun naargeestige zomerhuis aan zee. De (in de bewerking Limburgse) familie Frijns is geen familie Doorsnee. Vader Ton is een uitgerangeerde alcoholistische acteur. Moeder Ria is net terug uit een afkickcentrum maar nog steeds morfineverslaafd. De oudste zoon Tonnie is een mislukte acteur, ook al aan de drank en de jongste zoon Edwin een melodramatische dichter met kanker in een vergevorderd stadium. Ziedaar, het fijne gezelschap rondom wiens rotzooi de avond – letterlijk – draait.

Niet zomaar een voorstelling

Regisseur Eric de Vroedt maakte samen met vier jonge acteurs van de Arnhemse Toneelschool een bewerking van Eugene O’Neills befaamde – postuum uitgevoerde want al te autobiografische – familiedrama Lange Dagreis Naar De Nacht uit 1941. De ondertitel [een installatie] dient om aan te geven dat LDNDN niet zomaar een ‘gewone’ voorstelling is.

Het is de bedoeling dat het publiek tijdens de voorstelling om het speelvlak heen gaat zitten, zo dichtbij mogelijk. Op van die nare, witte plastic friettentstoelen, die lekker makkelijk te tillen zijn. Verplaatsen moet namelijk, de toeschouwers wordt uitdrukkelijk verzocht rond te lopen tijdens de voorstelling om zo het geheel eens vanuit een ander perspectief te bezien. Er is drank, er zijn hapjes en er mag gerookt worden. Alles om de lange avond zo aangenaam mogelijk door te komen. Klinkt charmant en het werkt. Want wat is er beter voor een verslappende aandacht tijdens zo’n lange avond dan een slokje wijn of een stukje lopen?

Uitbarstingen

Een gezellige avond wordt het niet. Elk van deze personages heeft een eigen groot verdriet dat hij met zich meedraagt. Moeder is het verdriet om haar te vroeg gestorven kind nooit te boven gekomen. Vader kan het niet verkroppen dat hij ooit voor het succes en niet voor de kunst heeft gekozen. Tonnie kon niet omgaan met de hooggespannen verwachtingen die men van hem had en Edwin is nooit ergens echt goed in geweest. Het is spannend hoe voor ieder van hen de pijn en het verdriet levensgroot en intens is, terwijl hij door de rest van de familie een aansteller wordt gevonden. Deze mensen haten elkaar net zo hevig als ze van elkaar houden.

Eugene O’Neill schreef een stuk zonder duidelijke climax. Het leven van de mensen die wij een avond lang volgen, hangt van uitbarstingen aan elkaar. Ze volgen elkaar op, heftig weliswaar, maar zonder uitkomst. Dit gegeven maakt het voor een regisseur des te lastiger om de spanning van deze toch al lange voorstelling goed op te bouwen. Erik de Vroedt, bekend van zijn politiek geëngageerde voorstellingenreeks met de titel Mighty Society, slaagt hier behoorlijk goed in. Muzikale intermezzo’s, de positie van het publiek, af en toe een lekker overdreven theatraal moment, het losse spel van de acteurs en de versnaperingen tussendoor maken dat het nergens al te erg gaat slepen of vreselijk saai wordt.

Geslaagde poging

Toch kent de voorstelling ook enkele minpunten. De acteurs, allen begin twintig, moeten niet alleen een complex emotioneel drama maar ook een generatieconflict inzichtelijk maken. Hierin slaagt helaas eigenlijk alleen Wouter van Oord, die de jongste zoon speelt met een aandoenlijk, adhd-achtig en wanhopig optimisme. De rest van de acteurs weet zijn werkelijke leeftijd niet te ontstijgen, wat vooral storend is in de scènes tussen vader en zoon. Ook kan er op wat betreft verstaanbaarheid nog heel wat worden gewonnen. Dit neemt niet weg dat de spelers stuk voor stuk getalenteerd zijn, blijkens pakkende soloscènes van alle vier en enkele indringende dialogen. LDNDN is al met al een behoorlijk geslaagde poging om een lastige klassieker wederom eigentijds en relevant te maken. Bovendien bewijst Eric de Vroedt wederom een veelzijdig en veelbelovend regisseur te zijn.

LDNDN [een installatie] is nog te zien in Amsterdam en Rotterdam. Klik hier voor de speeldata.