Opera in het seizoen 2006-2007 - Groot aanbod en sensationele uitvoeringen

Natuurlijk, verschillende Oost-Europese gezelschappen doen ook dit jaar weer de theaters in de provincie aan met veilige producties van klassiekers als Verdi’s Aïda en La traviata en Puccini’s La bohème en Madama Butterfly. En hoewel daar zeker goede producties tussen zitten, het niveau is over het algemeen beduidend lager en je loopt het risico een avond kwijt te zijn met een derderangs cast, een verveeld orkest en een decor dat al te duidelijk vijftig jaar geleden van karton gemaakt is. Ook bij de drie grote operagezelschappen die ons land telt gaat er wel eens wat mis, maar over het algemeen is de kwaliteit zeer hoog en het aanbod gevarieerd.

De Quentin Tarantino van de opera

Calixto Bieito

Om maar met de kleinste van de drie te beginnen: Opera Zuid (standplaats Maastricht) komt met drie nieuwe producties, waarvan de operette Die lustige Witwe (november) het minst interessant is. Op voorhand een stuk opmerkelijker is Rusalka van Dvorák (maart), omdat regisseur David Prins het libretto in het Nederlands vertaalde, en die versie zal gezongen worden. Maar de derde productie belooft de meest spraakmakende te worden. Bizets Carmen (mei) behoort weliswaar tot het standaardrepertoire, maar de Catalaanse regisseur Calixto Bieito zal daar ongetwijfeld een heel eigen draai aan geven. Bieito wordt wel ‘de Quentin Tarantino van de opera’ genoemd, en niet voor niets. ‘The rape of Mozart’ kopte The Guardian na het zien van zijn Don Giovanni, terwijl hij het conservatieve Duitse publiek schokte door Mozarts Die Entführung aus dem Serail plaats te laten vinden in een hyperrealistisch Berlijns bordeel, compleet met masturbatiescène, op elkaar pissende zangers en zo’n beetje elke denkbare vorm van fetisjisme. Bieito slaat de plank regelmatig volkomen mis, maar saai of voorspelbaar zal zijn Carmen in elk geval niet zijn.

Oerversie Moessorgski

Na jarenlang onderhandelen is eindelijk begonnen met de bouw van een nieuw onderkomen voor het tweede operagezelschap van ons land. Eind 2008 zal de Nationale Reisopera in Enschede een hypermodern operagebouw als thuisbasis hebben, waarin enkele jaren later de complete Ring des Nibelungen van Wagner gebracht zal worden. Tot het zover is, ‘oefent’ het gezelschap tijdens de opening van andere schouwburgen. Na de officiële openingen van schouwburgen in Hengelo en Apeldoorn is Zwolle aan de beurt. Op 30 september zal daar de nieuwe schouwburg geopend worden met Massenets meesterwerk Manon. De Reisopera vervolgt met een reprise van misschien wel de beste operetteproductie in jaren, Gilbert & Sullivans The Mikado (november-december), Mozarts Die Entführing aus dem Serail (januari-februari), Humperdincks sprookjesopera voor volwassenen Hänsel und Gretel (maart) en Moessorgski’s Boris Godoenov (mei-juni). Vooral deze laatste is een aanrader, want het betreft hier de rauwe oerversie.

DNO: drie premières in één weekend

Wolfgang Amadeus M.

Zowel de producties van Opera Zuid als de reisopera zijn in verschillende theaters te bewonderen, de Nederlandse Opera komt de hoofdstad niet uit. Het met afstand grootste gezelschap van ons land (met het budget van een klein derdewereldland) pakt ook dit seizoen weer uit met monsterproducties. Het meest in het oog springend zijn de drie onconventionele ensceneringen van de drie opera’s die Mozart met librettist Lorenzo da Ponte schreef. De drie producties gaan in één weekend in première (17-19 november) en moeten het hoogtepunt van het Mozartjaar worden.

Andere niet te missen voorstellingen zijn Schrekers weinig gespeelde Die Gezeichneten (juni), Händels Hercules in de regie van Luc Bondy (april), het officiële debuut van dirigent Jaap van Zweden met Madama Butterfly in de enscenering van Robert Wilson (april) en de voltooiing van de Wagner-cyclus met Tannhäuser (februari). Wagner staat ook centraal in Jonathan Harveys Wagner dream, die in juni 2007 met het Holland Festival de wereldpremière beleeft. Tijdens het Holland Festival ook de Europese première van John Adams’ opera over de eerste atoomproef: Doctor Atomic (regie: Peter Sellars), in Amerika al met veel gejuich ontvangen.

Losse producties

Ook buiten de drie vaste operagezelschappen is het aanbod overweldigend. In het Amsterdamse Concertgebouw valt er bijvoorbeeld te genieten van bijzondere concertante uitvoeringen. De hoogtepunten: de Nederlandse première van de eerste versie van Verdi’s Macbeth (9 september), Puccini’s relatief weinig gespeelde westernopera La fanciulla del west mét de Nederlandse sensatie Eva-Maria Westbroek in een van de hoofdrollen (9 december) en de wereldpremière van Wagemans Legende (17 februari). Een andere Nederlandse première vindt op 26 september plaats in het Amsterdamse Muziektheater, wanneer het operahuis uit Erfurt viermaal de op de roman van John Coetzee gebaseerde opera Waiting for the Barbarians van Philip Glass zal uitvoeren.

Operastad Rotterdam viert het Schumannjaar 2007 met de nog niet eerder in ons land uitgevoerde opera Genoveva (31 maart). René Jacobs komt met het befaamde Orchestre des Champs-Elysées naar De Doelen voor een uitvoering van volgens kenners Rossini’s mooiste opera Tancredi (15 mei). Ook zeer intrigerend: Theater Lantaren/Venster onderzoekt in juni 2007 de girl-power van Wagners operaheldinnen in Miss Very Wagner van de Zweedse performer, danser, actrice en zangeres Charlotte Engelkes die eerder samenwerkte met onder andere Michael Laub en Sasha Waltz. Liefhebbers van barokopera tenslotte zijn aan het goede adres bij The Tempest van Purcell (Barokopera, tournee januari-mei) en Arminio van Von Biber (Combattimento Consort, tournee maart-april).