Willems excelleert in rol van Brel
Zweet dat van zijn gezicht afgutst, een grote mond waaruit zijn krachtige woorden voortkomen en vooral zijn lange armen waarmee hij zijn boodschap extra cachet geeft. Het zijn beelden die bovenkomen als je denkt aan de Belgische chansonnier Jacques Brel. Acteur Jeroen Willems maakte met Toneelgroep Oostpool het bijzondere theaterconcert Brel 2. Voor de tweede keer brengt Willems het oeuvre van het fenomeen op toneel en met opzienbarend resultaat. Uiterlijke overeenkomsten zijn er nauwelijks tussen Brel en Willems, maar in de hartstocht en energie waarmee de acteur de liederen zingt vind je veel terug van de chansonnier.
~
Je moet het maar aandurven om het werk van Brel te vertolken. Velen zijn je voorgegaan en iedere keer zal je toch weer vergeleken worden met de grote meester zelf. Maar gesterkt door het succes dat hij had met Brel, de zoete oorlog – waarvoor de acteur de Louis d’Or kreeg – durft Willems zich opnieuw onder te dompelen in het oeuvre van de Belgische zanger. Net als in Brel, de zoete oorlog is ervoor gekozen de voorstelling in twee gedeeltes onder te verdelen: een monoloog gebaseerd op interviews met Brel, en een concert. Een goede keuze, omdat het concert door de overwegingen in de monoloog een extra lading meekrijgt.
Zelfreflectie
“Jullie zien mij niet zoals ik mezelf zie. Maar jullie beeld is ook goed.” Het zijn de woorden van een oude enigszins verwarde man die terugkijkt op zijn leven. In je fantasie zou je een oude Brel in de persoon kunnen herkennen, hoewel hij niet ouder werd dan 49 jaar. Maar de thema’s uit de monoloog – leef je dromen, zoek de avonturen, rook en drink, want wat is er eigenlijk niet slecht voor de gezondheid – zijn goed te refereren aan de levenskunstenaar. Doordat sommige bewegingen van de oude man vastgelegd worden op een videoscherm op de achtergrond, wordt de zelfreflectie en het terugkijken op het leven nog verder versterkt.
~
Willems weet de rol van de oude man – die een hobbelpaard met zich meedraagt als symbool voor het op en neer gaan in het leven – op excellerende en geloofwaardige wijze neer te zetten. Temeer als je bedenkt dat de tekst voor de monoloog kort voor de première werd gewijzigd, omdat een tekst van schrijver Gerrit Komrij onbruikbaar bleek. De nieuwe tekst leent zich echter perfect voor dit theaterconcert van Toneelgroep Oostpool, hoewel de overschakeling van de monoloog naar het concert helaas erg rommelig verloopt en de continuïteit daardoor aan kracht verliest.
Het concert
Met de overwegingen uit de monoloog in je achterhoofd luister je op een andere manier naar de liederen van Brel. Omdat ze in het Nederlands vertolkt worden dringt werkelijk ieder woord tot je door, ook al is het eerst nog wel even wennen aan de manier waarop Willems de teksten zingt. Hij heeft er duidelijk voor gekozen geen imitatie van Brel te maken, maar zijn eigen gevoel in de teksten te leggen. En dat doet hij op weergaloze wijze; vooral als hij mag uithalen zoals hij dat onder meer doet in Schiphol (Orly van Brel). Peer Wittenbols heeft de tekst van dit lied prachtig bewerkt en naar deze tijd gebracht zonder dat het aan kracht verliest: “Het leven lacht je vriendelijk uit/Maar Goeie God/’t is triest; Schiphol zondag/Al staat Borsato uit.”
~
Naast de bekende nummers Amsterdam en Ne me quitte pas – waarbij het publiek helemaal stil valt – is er vooral veel ruimte voor minder bekende nummers die door Willems met grootse overgave worden gezongen. Toch zie je een enkele keer op de gezichten van de acteur en zijn muzikanten twijfel over hun eigen muzikale verrichtingen. Het toont iets van respect voor het werk van de meester, dat ze de waardige perfectie en hartstocht willen meegeven die het verdient. Ze zijn méér dan op de goede weg!
Brel 2 is in ieder geval nog tot en met 29 april 2006 in Nederland te zien. Een uitgebreide speellijst vind je op de site van Toneelgroep Oostpool.
