Ode aan Ramses is loskomen van Ramses

De makers van de theatervoorstelling hebben uit het werk van Shaffy 45 nummers geselecteerd; liederen die sterk verschillen van pluimage. Regelmatig vraag je je af waar een tekst nu precies over gaat. Als Shaffy ze zelf zingt, begrijp je ze nog enigszins: ze passen bij zijn uitbundige stijl van leven, die het best samen te vatten is als grenzeloos en roekeloos. Maar als een dergelijk ‘onzinlied’ vertolkt wordt door bijvoorbeeld Vera Mann verdwijnt er toch wat van deze betekenis. En zo verwordt de ode aan Ramses Shaffy tot een voorstelling met zeer verschillende gezichten.

Ramses loslaten

Het begin van de voorstelling is stroef. Na enkele opnames met uitspraken van Shaffy, zingt Vera Mann het nummer Assememaleistos uit Shaffy’s begintijd in de jaren zestig. Ze zingt het nogal keurig, waardoor de ware aard van het lied niet doorkomt. Haar uitvoering symboliseert daarmee de strijd die zowel Mann, Van Deursen als d’Anjou voor de pauze lijken te voeren. Want hoe vertolk je de pareltjes van Shaffy? Moet je Ramses loslaten of moet je toch proberen je in hem te verplaatsen? Het drietal kiest ervoor de liederen zo duidelijk mogelijk over te brengen en de ingestudeerde danspasjes zo precies mogelijk uit te voeren. De voorstelling verliest hierdoor aan waarachtigheid, en zo komt een lied als De trein uit het Noorden (over de reis die Shaffy als kind maakt van Frankrijk naar Nederland) niet uit de verf. Van Deursen zingt het correct, maar de boodschap van dit lied komt niet over.

Kentering in voorstelling

Hoe een theateravond in één klap kan veranderen, wordt vrij snel na de pauze duidelijk. Ineens is daar de passie, die je in de nummers van Shaffy mag verwachten. Het is niet de passie van Ramses Shaffy, maar het waarachtige inlevingsvermogen van de drie artiesten dat zichtbaar wordt. Met als hoogtepunt de wijze waarop Mann zittend achter de piano op Shaffyaanse manier het ontroerende lied Alyosha zingt. De kentering in de avond wordt versterkt door de persoonlijke anekdotes, die het drietal en pianist Nico van der Linden onder woorden brengen. Zo maakt Mann de vergelijking tussen Shaffy en die andere intense zanger, Jacques Brel. Mann, die in In de Schaduw van Brel eerder het leven van deze Belgische zanger vertolkte, ziet veel overeenkomsten tussen Brel en Shaffy. Alleen was Brel nogal bitter, terwijl Shaffy het leven altijd heeft omarmd. Misschien dat Shaffy daarom zo’n hoge leeftijd heeft bereikt, denkt Mann.

Originaliteit

De levenslust van Shaffy wordt zichtbaar in de nummers over zijn stad Amsterdam. Door de muzikale omlijsting krijgen deze een origineel karakter. Deze originaliteit krijgt nog meer allure in het troostende en alom bekende lied Sammy, dat op een timide maar prachtige wijze voor het voetlicht wordt gebracht. De liefde voor de muziek straalt er vanaf. Het oeuvre van Shaffy, dat ter gelegenheid van deze ode in een Shaffy Songbook wordt uitgegeven, krijgt uiteindelijk het gewicht dat dit werk toekomt: een avond met passie.

Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder is in ieder geval nog tot en met januari 2006 te zien. Een uitgebreide speellijst vind je hier

.