Zuiver is anders

Maar in tegenstelling tot de Gallische bard (die slechts bescheiden successen bij de Noormannen boekte) werd Florence Foster Jenkins een tijdlang op handen gedragen. Dat mondde uit in een concert dat ze, 76 jaar oud, in 1944 gaf in Carnegie Hall, waarvoor de kaarten niet aan te slepen waren.

Sterrenhoogte

Veel Idols-leed begint bij veel te aardige familieleden die het ‘vooral doorgaan’ iets te ver voorin de mond hebben. Zoniet bij Flo: manlief en papa, beide behept met meer gevoel voor muzikale realiteit, drukten haar aan het hart om zich te beperken tot de badkamer. Het mocht allemaal niet baten: nadat pa overleden was, kon ze het zich veroorloven om ergens midden jaren twintig de balzaal van het Ritz-hotel in New York jaarlijks af te huren voor een recital. Al snel werd het een ontmoetingsplaats voor de muzikale incrowd en steeg Florences status tot sterrenhoogte, waardoor ze soortgelijke concerten ging geven in Washington en Newport.

Hoge F

Nu moet wel gezegd worden dat ze er ook alles aan deed. Haar kostuums verrieden weinig terughoudendheid en suggereren op zijn minst dat Flo wel degelijk een beetje beseft moet hebben hoe ze bekeken werd. De anekdotes over haar zijn van een soortgelijke bizarheid. Zo klaagde ze een taxibestuurder die haar aangereden had niet aan, omdat ze na het ongeluk een ‘hogere F’ zou kunnen zingen. Juist ja. Maar het was niet uitsluitend kolder: samen met Enrico Caruso stichtte ze, in de jaren twintig, de Verdi Society in New York, die zich ontpopte als een hoogst succesvolle promotor voor de muziek van Verdi – en Caruso, overigens.

Mount Everest

Murder on the High Cs bevat het grootste deel van Florences opnamen, aangevuld met soortgelijk bizar materiaal. Het eerste nummer is meteen het hoogtepunt: de ‘Königin der Nacht’-aria uit Mozarts Der Zauberflöte. Een nachtmerrie voor professionele zangers maar een vocale Mount Everest voor Florence, toch al niet zo’n beste klimmer. De echte held van deze opnamen (want nergens te betrappen op de slappe lach) is pianist Cosme McMoon, die ook verantwoordelijk is voor twee van de composities die Foster Jenkins ten gehore brengt. Het is echter volslagen onmogelijk om temidden van dit geweld de merites van McMoon als componist te beoordelen, vooral omdat Florence duidelijk alles geeft en het wat lastig wordt om te onderscheiden welke noot McMoon precies op papier heeft gezet.

Hilarisch

De opnamen stammen uit het begin van de jaren veertig, toen Flo al dik in de zeventig was. Ik kan vocalisten noemen die tot hoge leeftijd een presentabel geluid bleven produceren, maar dit is er niet een van en het was al niet zo fantastisch om mee te beginnen. De kwaliteit van de opname (oorspronkelijk op 78-toeren-platen uitgebracht) is ook nogal magertjes maar dat is bij een stem als die van Foster Jenkins bijzaak. Ach, wat doet het er toe: het blijft allemaal even hilarisch.

Jodel-annex-jazz

De ‘friends’ zijn op hun best amusant, maar om andere redenen; hier is het vooral de ongelukkige repertoirekeuze die op de lachspieren werkt. Luister bijvoorbeeld naar Little Jack Horner door Alexander Kipnis. Kipnis is op zich geen slecht zanger, maar het is wel heel duidelijk dat hij geen woord Engels kent. Hetzelfde geldt voor Ezio Pinza’s The Little Old State of Texas. De jodel-annex-jazz-versie van de Schöne Blaue Dönau is ook bizar genoeg voor een enkele keer, maar geen van de fillers weegt op tegen de surrealistische ervaring van het luisteren naar Florence Foster Jenkins zelf.

Doorzetten

Naast deze CD is er genoeg belangstelling voor Foster Jenkins: zo werd er in 2001 op het Edinburgh Fringe Festival een toneelstuk over haar leven opgevoerd. Er is ook voor de slachtoffers van de eerste Idols-ronde dus nog hoop om onsterfelijk te worden – het is gewoon een kwestie van doorzetten en je niets aantrekken van de kritiek. In de woorden van Florence Foster Jenkins: “They may have said that I couldn’t sing, but no-one will ever say that I didn’t sing”. Kopen, dus. Een unieke ervaring voor een bodemprijs.

Florence Foster Jenkins, Cosme McMoon e.a. • Murder on the High Cs. Original Recordings 1937-1951 • Naxos Nostalgia 8.120711 • prijs: ca. € 7