Boeken / Non-fictie

Avonturen in de Kaukasus

recensie: Jelle Brandt Corstius - Van Bakoe tot Batoemi

Het is altijd een waar genoegen wanneer Jelle Brandt Corstius zijn reizen beschrijft. Met Van Bakoe tot Batoemi haakt Nederlands leukste Ruslandkenner in op alle aandacht die er voor de Kaukasus is, nu de Olympische Spelen daar onlangs zijn gehouden.

Sotsji mag dan veel in het nieuws geweest zijn de afgelopen maanden, positief was de berichtgeving dikwijls niet. Berichten over hotels die nog niet af waren, zoekgeraakte reserveringen en toilethokjes die meer dan één toiletpot bevatten bereikten de hele wereld. Ook de niet-tolerante houding van Rusland ten opzichte van homoseksualiteit veroorzaakte veel verontwaardiging in het buitenland. Kortom, al deze publiciteit vormde beslist geen promotie voor de Kaukasus. Brandt Corstius probeert het gebied echter zonder vooroordelen te beschrijven.

Ondoorgrondelijke landen
De Kaukasus is geen toeristisch gebied en is zodoende voor veel Nederlanders een relatief onbekende regio. Brandt Corstius doet een poging het inzichtelijk te maken voor de leek, maar stuit zelf ook op onverklaarbare eigenaardigheden. Zo’n beetje ieder dorp voert een andere taal en is in het verleden wel eens bezet geweest door het dorp in de vallei ernaast. Het oude zeer van de vele burgeroorlogen is nog goed voelbaar. Bijna iedereen die Brandt Corstius ontmoet heeft wel een verhaal over gesneuvelde familieleden.

Toch bestaat Van Bakoe tot Batoemi niet enkel uit een opeenstapeling van ellendige verhalen. Veel gebeurtenissen die Brandt Corstius beschrijft zijn ronduit komisch, zoals het eerste internationale filmfestival in Grozny, Tsjetsjenië. Brandt Corstius en zijn crew doen hun best om als enige vertegenwoordigers van de westerse pers op zoek te gaan naar journalistiek interessante situaties. Onderwijl worden ze geterroriseerd door de perscoördinator die, aldus Brandt Corstius, het uiterlijk van John Cleese heeft en het karakter van Hitler.

Humor
Veel van Brandt Corstius’ reisverhalen over de Kaukasus verschenen eerder in Trouw. In Van Bakoe tot Batoemi zijn ze voor het eerst gebundeld en aangevuld met ervaringen die de auteur opdeed tijdens het filmen van de televisieserie De bergen achter Sotsji. Dit zorgt onvermijdelijk voor gedeeltelijke overlap, zoals Brandt Corstius’ bezoek aan een badhuis waar alleen in ruwe olie wordt gebaad. Ook de schilder die zich beperkt tot schilderen met olie komt zowel in de serie als in het boek voor.

Toch is dit geen reden om het boek maar over te slaan. Brandt Corstius heeft een vlotte pen en weet de meest troosteloze gebieden nog met een gezonde dosis humor te beschrijven. Hij mag er dan misschien niet in slagen de gebieden te doorgronden maar daar is het hem uiteindelijk ook niet om te doen. Juist