Pijnlijke neergang handelsreiziger in ijzersterke voorstelling

Willy Loman is een handelsreiziger: hij leurt langs de deuren met spullen die hij moet zien te verkopen. Een hondenbaan die hij een leven lang heeft volgehouden tegen een hongerloontje. Nu is hij oud en moe. Hij wil het niet meer en hij kan het ook niet meer. Maar stoppen is geen optie: dan verliest hij zijn inkomsten, hoe minimaal ook. Zijn gezin leeft ervan: vrouw Linda, de enige die realistisch reageert op de pijnlijke neergang. En de volwassen zoons Biff en Happy, twee mislukkelingen die al hun hele leven gebukt gaan onder de te hoog gespannen verwachtingen van hun vader.

Amerikaanse droom
Willy gelooft in de Amerikaanse droom: iedereen die zijn best doet, kan het maken in deze wereld. Hij wil er dan ook niet aan dat zijn carrière mislukt is, zijn huwelijk sleets, en zijn zoons kansloos. Zijn gezin leeft de leugen van een geslaagde familie, terwijl ze in werkelijkheid aan de grond zitten. Willy wil de waarheid op geen enkel front onder ogen zien. Tegen beter weten in blijft hij geloven dat het tij zal keren. Zijn gezin kan daar niet meer tegen, er is met de manische Willy niet te leven.

Materialistische wereld
Alize Zandwijk mag graag klassieke stukken naar haar hand zetten om maatschappijkritiek te uiten. Arthur Millers Handelsreiziger speelt in een materialistische wereld waarin iedereen zijn financiële succes in eigen hand heeft; bereik je dat niet, dan ben je een loser. Dus daarover lieg je tegen je omgeving. In een vormgeving die effectief is in haar soberheid laat Zandwijk haar Willy Loman langzaam ten onder gaan. De Amerikaanse ballads die Maartje Teussink overal tussendoor ten gehore brengt, verklanken de eenzaamheid.

Herman Gilis is oprecht groots als Willy Loman, de onuitstaanbare echtgenoot, de onverdraaglijk veeleisende vader. Als toeschouwer zou je hem door elkaar willen rammelen, hem de ogen willen openen voor de realiteit, tegen hem schreeuwen: Hou op, hou je mond, en luister eens naar een ander. Dan doe je als acteur iets goed, als je publiek je personage de les zou willen lezen.

Jacqueline Blom schetst in sobere, rake lijnen het beeld van de vrouw die alles mis ziet gaan, maar die niet bij machte is in te grijpen. Gijs Naber is hartverscheurend en beklagenswaardig als Biff, de zoon die een geheim uit het verleden meetorst. En Bart Slegers speelt, opzettelijk onhandig, zoon Happy, die weliswaar niet wil deugen, maar desondanks iedereen gelukkig zou willen zien.

Schrijnend
“Het enige wat telt in deze wereld, Willy, is wat je kunt verkopen.” Het is een harde waarheid in Dood van een handelsreiziger (1949) van Arthur Miller. Voor Ro Theater-regisseur Alize Zandwijk geldt die harde waarheid vandaag de dag nog evenzeer. Zij maakt van Millers klassieker een schrijnend-actuele voorstelling.

Te zien t/m 28 april 2012.