De illusie van goed en kwaad

Hans Galesloot, schrijver van tv-series en historische romans, toont in dit boek verschillende perspectieven van Nederlanders tijdens de Tweede Wereldoorlog. De lezer volgt de levens van meerdere personages in opeenvolgende scènes. Joden, nazi’s, collaborateurs en verzetsstrijders – ze komen allemaal voorbij. Galesloot beschrijft gruwelijkheden, maar wel zo dat de lezer het aankan.

De vlucht

Marta Rosenthal is een Joodse vrouw die bij een kunsthandel werkt. Op het moment dat de Joden worden opgeroepen om in het oosten te gaan ‘werken’, is ze genoodzaakt om met haar zus Edith onder te duiken. Tijdens de oorlog trekken zij van de ene schuilplaats naar de andere. Door verraad wordt ze van haar zus gescheiden en staat ze er alleen voor. Vervolgens komt ze oog in oog met haar jager te staan, en moet ze een moeilijke beslissing nemen.

De schrijver laat op een sublieme wijze zien dat het onderscheid tussen goed en kwaad niet altijd even duidelijk is en dat het lastig is om hierover te oordelen. Zo maken we ook kennis met Jan van de Laan, een arme, werkloze man die gedwongen wordt om op Joden te jagen, zodat hij zijn kinderen te eten kan geven. Daarnaast is er Jan van Meegeren, die profiteert van de winst van de schilderijen die de Joden achter moeten laten, terwijl hij ze tegelijkertijd helpt om te vluchten. En Jacob Posthuma, hoofdinspecteur van de politie, die de razzia’s leidt omdat hij bang is om zijn baan te verliezen. Al deze personages raken in conflict met zichzelf en proberen hun acties te verantwoorden. Elke beslissing hierin kan fataal zijn.

Niet zwart-wit, maar grijs

Extreme omstandigheden laten zien waartoe de mens in staat kan zijn. Een treffend voorbeeld is de reactie van Edith wanneer Marta haar vertelt waar een oude vriend zijn geld mee verdient. Ediths mond valt open van verbazing:

“Hij levert Joden in voor geld? Dat zou ik nooit achter hem gezocht hebben; het klopt helemaal niet met het beeld dat ik van hem heb.” (…) “Vroeger was het zo’n aardige jongen.”
“Dat is hij op een bepaalde manier nog steeds,” zei Marta.

Iedereen blijkt uiteindelijk slachtoffer van de omstandigheden.

Galesloot heeft een zeer interessant boek geschreven met een onderwerp dat nog altijd heel relevant is. Hij laat zien dat er geen zwart-wit beeld is, geen goed versus kwaad, maar dat elke persoon ertussenin zweeft en beide kanten bezit. Het verhaal blijft je bij en zet aan tot nadenken. De jacht is een roman over liefde, haat en oorlog; schuld en onschuld; daders en slachtoffers en over overleven – tegen een zekere prijs.