De vervreemding van ontslag

The Company Men moet een film zijn over het heft in eigen handen nemen, nadat je ontslagen bent. Maar om een inspirerende film neer te zetten is meer nodig dan een rijke man van 37 jaar die, nadat hij het lidmaatschap van de golfclub niet meer kan betalen, erachter komt dat er meer is in het leven dan aanzien. Het probleem van de film is dat hij teveel karakters volgt die ieder één uitgelicht conflict hebben om het ontslag te verwerken.

Vervreemding

We volgen een drietal ex-werknemers van transportbedrijf GTX. Verkoper Bobby Walker (Ben Affleck) kan het maar niet accepteren dat langdurig werkloos zijn betekent dat er geen geld binnenkomt en hij dus afstand moet nemen van zijn cabrio, megahuis en het lidmaatschap van de golfclub. Aankloppen bij zijn schoonboer (Kevin Costner) voor een baantje in de bouw is het laatste wat hij wil. Phil Woodward (Chris Copper) valt het ontslag zo zwaar, dat hij twijfelt aan de zin van zijn bestaan. Gene McClary (Tommy Lee Jones) is de vriend van baas Sallinger en heeft met hem het bedrijf vanaf het prille begin opgebouwd tot een succesvolle onderneming met 60.000 werknemers.

Hij kan het moeilijk verkroppen hoe de baas de aandeelhouders en zijn eigen portemonnee te vriend houdt door de koers te laten stijgen en zonder blikken of blozen duizenden werknemers te ontslaan. Als McClary’s vrouw vraagt of ze voor een weekendje weg met een vriendin weer het privévliegtuig van het bedrijf mag gebruiken, terwijl de massaontslagen het nieuws domineren, voelt hij zich vervreemd van het luxe leven dat hij dankzij zijn carrière heeft opgebouwd.

De menselijke kant

Deze drie karakters hadden makkelijk in één personage gepast. Maar door de conflicten van ontslag in de breedte te zoeken, vindt er bij geen enkele hoofdrolspeler een ontwikkeling plaats, waardoor er een eendimensionaal beeld van ontslag ontstaat. Daardoor komt bijvoorbeeld de scène waarin de verwaarloosde zoon zijn xBox verkoopt om papa te helpen, nauwelijks aan.

The Company Men doet denken aan die andere kredietcrisisfilm, Up in the Air. In die film reist George Clooney Amerika rond om bij slechtlopende bedrijven medewerkers te vertellen dat ze ontslagen zijn. Totdat zijn eigen baan op de tocht komt te staan, omdat slecht nieuws gesprekken ook via de webcam verteld kunnen worden. The Company Men wil dezelfde onderliggende boodschap overbrengen. Als je de bedrijfsprocessen steeds efficiënter inricht, kan je meer personeel ontslaan. Maar je verliest dan wel de essentiële toegevoegde waarde van een werknemer in het bedrijf, namelijk de menselijke kant. Waar Up in the Air deze kritische laag doeltreffend aanraakt, door juist dicht op de huid van het personage van Clooney te zitten, faalt The Company Men. Deze film wil te veel en laat daardoor te weinig zien.