Mud

Jeff Nichols is weliswaar pas relatief korte tijd actief als regisseur, toch is hij al niet meer weg te denken uit de filmwereld. Na de alom geprezen films Shotgun Stories (2007) en Take Shelter (2011) is Mud zijn derde speelfilm. Geïnspireerd door de zuidelijke Amerikaanse literatuur, in het bijzonder schrijver Mark Twain, schreef Nichols wederom zelf het scenario.

In Mud ontmoeten de twee tieners uit Arkansas, Ellis (Tye Sheridan) en Neckbone (Jacob Lofland), de intrigerende voortvluchtige Mud (Matthew McConaughey) op een eiland in de rivier Missisippi. Samen besluiten ze Mud te helpen in zijn poging enkele wraakzuchtige premiejagers op zijn pad te ontwijken, louter om zich te kunnen verzoenen met zijn grote liefde Juniper (Reese Witherspoon).

Een innerlijk avontuur

Het leven van Ellis en Neckbone, die de wereld volop aan het ontdekken zijn, staat in het teken van de overgang van jongen naar jongeman. De jonge acteurs geven deze periode van puberteit beide op een subtiele manier gestalte. Het is hun jongensachtige nieuwsgierigheid naar avontuur, die hen de grenzen doet overschrijden en hen in contact brengt met Mud. Het voornemen om Mud te helpen komt juist voort uit hun groei naar volwassenheid en hun besef van liefde. Mud is daarmee behalve een charmant coming of age-verhaal ook een ode aan de liefde. De scheiding van zijn ouders en zijn eerste teleurstellende schreden op het pad van verliefdheid doen Ellis verlangen naar het bestaan van een onvoorwaardelijke liefde zoals die tussen Mud en Juniper. Neckbone, daarentegen, is in eerste instantie sceptischer ten opzichte van Mud door zijn onwetendheid omtrent liefde.

Waar Mud de jongens nodig heeft, hebben zij Mud uiteindelijk evengoed nodig. Hij fungeert als de vaderfiguur die ze thuis onvoldoende hebben. Door in zijn gezelschap te vertoeven leren ze over het leven en zichzelf; wie ze zijn en waar ze voor staan. Matthew McConaughey doet in deze rol verder afstand van zijn romantische imago en is gelukkig meer dan uitstekend in staat om de verwarde, vastberaden Mud te vertolken. Het is bovendien een verademing om te zien dat, na tal van films waarin hij zijn shirt als vanzelfsprekend uittrekt, zijn shirt ditmaal zijn meest waardevolle bezit is.

Snelheid versus sereniteit

De geborgenheid van het eiland waar Mud zich verschuilt, staat in sterk contrast met het onaangename en met vlagen gevaarlijke stadsleven. De stadsscènes kenmerken zich door veel actie, dat tot uiting komt in de relatief snelle montage. In de scènes op het eiland daarentegen heeft Nichols – die zelf uit Arkansas komt – oog voor de schoonheid van de natuur en de indrukwekkende Missisippi. Door de long shots en de langzame montage staat het eilandleven vooral in het teken van rust. Mud is daarmee gemonteerd op de tegenstelling tussen de snelheid van de stad en de sereniteit van de natuur. Het zijn de rivier én de gevoelvolle muziek, grotendeels gecomponeerd door David Wingo en de band Lucero, die de schakel zijn tussen deze schijnbaar aparte werelden. De soundtrack versterkt overigens niet alleen de karakteristieke sfeer van het veelzijdige Amerikaanse zuiden, maar voegt ook een extra dimensie toe aan de beleving.

De op het eerste oog vluchtige ontmoeting ontwikkelt zich in handen van Jeff Nichols tot een spannend avontuur en een innerlijke revelatie. De prachtige vertelling in combinatie met de fantastische natuurscènes en veelzeggende muziek maken Mud tot een ware belevenis.