Een wreed sprookje

~

Lily is een ietwat verlegen meisje, dat naar voorbeeld van haar zelfbewuste nichtje Alice langzaam tot ontwikkeling komt. Vol bewondering, maar ook vol jaloezie ziet Lily hoe Alice tijdens een schoolreis aanpapt met de Oostenrijkse gids Max, waarop ze beide een oogje hebben. Ze ziet ook hoe snel Alice vriendjes verslijt. Voorlopig is dit niet aan Lily besteed. Zij speelt nog met haar pop en verdwijnt in een fantasiewereld om haar eenzaamheid te verdrijven: Alice brengt een lange zomer aan zee door en met haar twee zussen, een tweeling, heeft Lily niet veel contact.

Ongeluk

Dan beginnen de rampen zich op te stapelen. Een van haar zussen wordt ongewenst zwanger, maar krijgt een miskraam (evenals haar moeder een aantal jaar daarvoor). Als Lily de stoute schoenen aantrekt en zich in een disco laat versieren (uitgerekend door de jongen die haar zus zwanger maakte), verschijnt ze te laat bij haar vader die haar naar huis zou brengen. Na een kleine ruzie eindigt de autorit in een ongeluk, waarbij vader omkomt en Lily een blijvende gezichtsverminking oploopt. Ook na het ongeluk vlot het niet met haar leven. Alice vertrekt, Lily wordt ontslagen en trouwt zeer ongelukkig. Tot overmaat van ramp sterft het dochtertje van Alice als Lily een aantal weken op haar past.

Lilith

‘Heb ik het boze oog?’ vraagt Lily zich ergens in het boek af. Ze leeft na het ongeluk met een enorm schuldgevoel. In haar beleving is zij verantwoordelijk voor de dood van haar vader. Als zij niet te laat was gekomen, dan… Het bijgeloof dat zij sinds haar vroege jeugd cultiveerde, verandert in christelijke richting. Ze bidt nu soms tot Maria, die haar gebeden af en toe verhoort, denkt Lily. Het zijn slechts kleine momenten van geluk, Lily blijft geconfronteerd met rampen. Als ze halverwege de roman zelf het verband legt met Lilith weten we dat de ongelukken niet berusten op toeval.

Lilith was de eerste vrouw van Adam die zich niet tot de seksueel ondergeschikte partij liet dwingen. Zij sprak de naam van de schepper uit in het paradijs en veranderde op slag in een demon. Vanaf dat moment hebben mannen en pasgeborenen veel te vrezen van Lilith. Het is de Lilith in Lily die alle rampen veroorzaakt. De dood van haar vader, haar mislukte huwelijk (en dat van Alice), de twee miskramen en de dood van het dochtertje van Alice, in al deze ongelukken zien we de hand van Lilith. Maar Lilith is een complexe figuur. Hoe demonisch zij ook te voorschijn komt uit de verhalen, zij heeft ook iets heldhaftigs. Zij is de zelfstandige vrouw, de eerste feministe. Ook deze eigenschappen zitten in Lily. Zij is, zoals het aan het Hooglied ontleende motto van het boek suggereert, ‘een lelie onder de doornen’; het begeerde meisje dus, het meisje dat zich echter, zoals in het Hooglied, niet laat verleiden door mannen met macht.
Deze zweem naar heiligheid wordt nog eens versterkt door de vele verwijzingen naar Maria. Ook Lily blijft ondanks een huwelijk maagd en ontvangt haar kind (de dochter van Alice) onbevlekt. Het is deze combinatie die van Lily een wreedaardige schoonheid maakt.

Soft-erotisch

Zonder achtergrondkennis blijft het wrede sprookje een wat mat verhaal dat je ondanks de vaak schokkende gebeurtenissen nooit echt aangrijpt. Dat het boek toch tot de laatste pagina blijft boeien, is een groot raadsel en wellicht het resultaat van de compacte en vlotte stijl van Claes. De lezer die het boek op basis van de flaptekst koopt en een soft-erotische roman verwacht, komt in ieder geval bedrogen uit. Lily is, net als de hoofdpersoon, niet wat ze lijkt.