Mooie woorden maken nog geen goed verhaal

De verlegen minnaars vertelt een dag uit het leven van vader Nathan Freund. Het is niet zomaar een dag. ’s Avonds zullen hij en zijn vrouw Alice samen met zus Beccy en een bevriende arts beslissen of ze hun kinderen, de Siamese tweeling Maurits en Monne, gaan scheiden. Alice, de arts en Beccy zijn ervan overtuigd dat de operatie onvermijdelijk is, maar Nathan denkt er anders over. Hij houdt zo veel van zijn zoons dat hij bang is voor elke verandering die hen van hem zou kunnen verwijderen. Zoals zijn zus Beccy opmerkt: ‘Is liefde niet een ongelukkig woord voor de angst iemand kwijt te raken?’

Ontoegankelijke karakters

De roman speelt zich af in Nathans hoofd, maar gek genoeg zorgt de oneindige gedachtestroom er niet voor dat de lezer zich betrokken voelt bij Nathan. Dit komt enerzijds door de poëtische en daardoor afstandelijke taal waarmee zijn gedachten worden beschreven; die staat een band met de hoofdpersoon in de weg. Anderzijds is Nathan door zijn onbuigbare en wat extreme karakter simpelweg een personage waarin je je als lezer moeilijk kunt verplaatsen.

Ook Nathans vrouw Alice is een ontoegankelijk karakter. Zij heeft vanaf de geboorte van haar kinderen niet van ze kunnen houden. Zelf zegt ze daarover: ‘Ik zou best wel moeder van ze hebben willen zijn (…) Als ze maar twee kinderen waren geweest, twee losse kinderen’.

Teken aan de wand

Polak staat bekend om haar (deels) autobiografische romans. Het thema van veel van haar romans is gerelateerd aan de Tweede Wereldoorlog. Ook in De verlegen minnaars speelt de oorlog een rol, al is het een subtiele en onuitgewerkte rol. De vader van Nathan heeft zijn vrouw verlaten, waarna moeder Regina zich als een oude, zieke vrouw heeft teruggetrokken uit het leven. Nathan verwijt zijn moeder na jaren nog steeds dat zij zijn vader heeft weggejaagd.

Maar volgens zus Beccy zit het heel anders:

Onze moeder had haar ouders en grootouders verloren in de oorlog en iedereen verder (…) toen ook mijn vader haar verliet werd het haar te veel.

Deze lastige loyaliteitsverhouding tegenover een ouder die er niet meer is, is een bekend thema uit de verhalen van Polak. Ook de manier waarop Nathan zijn vader idealiseert en zelfs aan zijn portret aan de wand advies vraagt, is Polak niet vreemd. Zij vertelde ooit in een interview dat het portret van haar eigen vader, die niet was teruggekomen uit de oorlog, middenin de kamer aan de wand hing.

Alleen mooie woorden zijn niet genoeg

Deze roman bevat thema’s die tot grote hoogten kunnen uitstijgen, maar ondanks (of juist vanwege?) de stilistische hoogstandjes en verregaande symboliek blijft het verhaal doorkabbelen zonder dat de lezer geraakt wordt. Het verhaal mist de vaart en de spanning die de achterflap belooft. Hoewel het einde van de roman de grote ontknoping zou moeten bevatten, namelijk de beslissing over de scheiding van de tweeling, ontaardt dit slechts in een teleurstellende slotscène waarin weinig verrassends gebeurt. Een goed verhaal heeft toch meer nodig dan enkel mooie woorden.