Kunsthal KAdE toont met A Balancing Act een overzichtelijke, ruim opgezette thematentoonstelling. Aan variatie geen gebrek: schilder- en beeldhouwkunst wordt afgewisseld met video-, performance- en installatiekunst. Diverse kunstenaars zijn vertegenwoordigd in deze tentoonstelling, zowel van eigen bodem als internationaal.

Tejo Remy & René Veenhuizen, Lightly Loaded, 2018, courtesy de kunstenaars. Foto: Mike Bink

Luchtige kunstwerken

‘Beauty is absolute balance.’ ‘What I dream of is an art of balance.’ Deze citaten van Constantin Brancusi en Henri Matisse zijn in de zaaltekst bij binnenkomst van de tentoonstelling in Kunsthal KAdE te lezen. Hoewel hierdoor het vermoeden kan ontstaan dat de tentoonstelling een complex kunsthistorisch verhaal over de zoektocht van modernistische kunstenaars naar balans, harmonie en puurheid omvat, verdwijnt dit idee bij het zien van de eerste tentoongestelde kunstwerken al snel naar de achtergrond.

De werken in de eerste zaal ademen luchtigheid. De balancerende Nasutamanus (2012) ofwel olifant van Daniel Firman trekt veel bekijks, en is inmiddels regelmatig op selfies van museumbezoekers vereeuwigd. Een knikkerbaan-installatie waarin de bezoeker een muntje balancerend op zijn kant naar beneden kan laten rollen trekt eveneens de aandacht (HeyHeydeHaas, 2018).

HeyHeydeHaas, 50/50 (detail), 2018, courtesy de ontwerpers. Foto: Peter Cox

Balans als rode draad

Het kost de beschouwer geen moeite om het concept balans als thematische rode draad door de tentoonstelling te zien lopen. Of het om balans in letterlijke of overdrachtelijke zin gaat, het thema blijkt behoorlijk breed – en is misschien zelfs algemeen te noemen. Zoals curator Judith van Meeuwen zei: ‘De bijzondere werken in de tentoonstelling zijn metaforen voor een fenomeen dat dichtbij ons allen staat. Het is haast als een eerste levensbehoefte; er is niets waar evenwicht geen rol speelt.’ Dat de werken allemaal met balans te maken hebben staat dan ook als een paal boven water. Het ruime thema zorgt er echter niet voor dat er vanzelfsprekend sprake is van een inhoudelijke laag in de tentoonstelling en voor een samenhang tussen de werken.

Diepgang en spektakel

Met deze tentoonstelling heeft KAdE dan ook duidelijk meer ingezet op entertainment en spektakel dan op inhoud. De tentoonstelling is erg toegankelijk, en trekt veel publiek. Men hoeft niet veel van kunst te weten om het werk te kunnen waarderen en het kost geen hoofdbrekens om de tentoonstelling te begrijpen.

Folkert de Jong, Les Saltimbanques: Balancing Act, Laura, 2007, THE EKARD COLLECTION. Foto: Peter Cox

Een spelelement is in verschillende kunstwerken aanwezig. Niet alleen in de knikkerbaan-installatie, maar ook in het getoonde videowerk van Marcel Dzama, A Game of Chess (2011) komt dit terug. In dit werk staat een schaakspel centraal. In het werk van Dzama wordt echter ook duidelijk dat deze tentoonstelling wel degelijk meer te bieden heeft dan vermaak. Dzama refereert in zijn werk regelmatig naar het modernisme, waarin het schaakspel symbool staat voor de moeilijke balans tussen spel en kunstenaarspraktijk.
Dit lijkt toch aansluiting te vinden bij het kunsthistorische narratief van de modernistische kunstenaar, met zijn zoektocht naar harmonie en balans. Hier werd met de eerdergenoemde citaten van Brancusi en Matisse al naar gerefereerd. Ook bij ander tentoongesteld werk, zoals dat van Alexander Calder en Folkert de Jong zou deze inhoudelijke link gelegd kunnen worden.

Alexander Calder, Zonder titel, 1967, particuliere collectie

Zoeken naar balans

Het is bijna alsof je de zoektocht naar balans van Kunsthal KAdE zelf kunt voelen in deze verzameling aan balans-kunstwerken. Inhoud of vermaak? Complexe gelaagdheid, metaforen en filosofische vraagstukken of toegankelijk spektakel? Het grote publiek een leuke middag bieden of de zogenaamde kunstkenner de dosis kunsthistorische inhoud geven waar hij naar zoekt? Hoewel er zeker sprake is van een combinatie van ‘spektakelstukken’ en inhoudelijk complexere werken, slaat de balans in deze tentoonstelling over naar het plezier, de verrassing, de interactie.

Een duidelijke keuze van het museum, die een aantrekkelijke, toegankelijke en entertainende tentoonstelling heeft opgeleverd. A Balancing Act biedt vermaak aan op een presenteerblaadje, wie inhoud wenst zal zichzelf moeten uitdagen om daarnaar te zoeken.