Een voorstelling omtrent de Amerikaanse verkiezingsnacht
De strijd tussen Donald Trump en Hillary Clinton kwam vorige week dinsdag tot een hoogtepunt tijdens de verkiezingsnacht. Het zou een onvergetelijke nacht worden, waarin geschiedenis zou worden geschreven. Stemmen! was een uitputtingsslag van 11 uur lang achter elkaar theatermaken. Een historische en onvergetelijke nacht is het inderdaad geworden, dankzij de verrassende uitslag. Waar de acteurs en schrijvers en zelfs regisseur Greg Nottrot in het begin nog een beetje lacherig deden over een eventuele Donald Trump als president, was er na de voorstelling een duidelijke omslag te zien en was het verdriet en de verslagenheid op de gezichten van de acteurs en schrijvers af te lezen.
Dinsdagavond 8 november om 21:00 werd het publiek welkom geheten in de Stadsschouwburg Utrecht bij de voorstelling Stemmen! van het Nieuw Utrechts Toneel in samenwerking met het Nationale Toneel en het Zuidelijk Toneel. Regisseur Greg Nottrot nam de rol van host op zich en gaf het publiek een inleiding over wat hen deze 11 uur lang allemaal te wachten stond. Daarbij stelde hij de personages uit het drama aan het publiek voor. De voorstelling werd onderverdeeld in 7 verschillende afleveringen van elk 75 minuten. Na elke aflevering volgde een korte pauze van een kwartier waarin het publiek de kans kreeg om even wat te eten of drinken te kopen en het toilet te bezoeken. Tevens was het mogelijk om een aflevering in de rustruimte door te brengen, maar hier werd niet veel gebruik van gemaakt.
De afleveringen bestaan uit ‘het drama’, dat afgewisseld werd met live verslag van de verkiezingsuitslagen, talkshows en live verbinding met correspondenten in Amerika, ondersteund door livemuziek. Op het podium staat een groot scherm dat fungeert als venster naar de buitenwereld. Hierop worden nieuwsuitzendingen getoond en krijgen we beelden te zien die de correspondenten maken in Amerika. Ook in de foyer van de schouwburg zijn een aantal schermen te vinden, zodat het publiek ook tijdens de pauze niks hoeft te missen.
NMO News
Het drama in Stemmen! speelt zich af in de studio van de fictieve Amerikaanse nieuwzender NMO News. De zender kampt met steeds lagere kijkcijfers en de nieuwe tv-regisseur (gespeeld door Pieter van der Sman van het Nationale Toneel) ziet de verkiezingsnacht als de belangrijkste avond van het jaar om de kijkcijfers van op te krikken. De presentator, gespeeld door Mandela Wee Wee, komt niet opdagen en nu neemt de presentatrice, gespeeld door Ellen Parren, tevens de minnares van de presentator, met tegenzin zijn rol over. De presentator blijkt gegijzeld door een gefrustreerde man die gespeeld wordt door Mark Kraan. Anne-Chris Schulting speelt een medewerker die, net terug van een burn-out, worstelt met haar positie bij de nieuwszender omdat ze van mening is dat ze veel meer kan dan alleen het oplezen van tweets. Drama genoeg dus!
De nieuwsuitzendingen werden afgewisseld met verschillende humoristisch reclames. Bijna alle teksten voor dit drama worden live geschreven en bijna letterlijk op het podium geprint. Zo zie je verschillende keren iemand van de schrijvers A4’tjes met de tekst aan de acteurs uitdelen, wat het live gevoel van de voorstelling benadrukt. Dit vereist veel inspanning en improvisatie van de acteurs. Als er dingen misgingen – acteurs hebben de verkeerde versie van de tekst, zinnen kloppen tekstueel niet – wisten de acteur daar met humor iets van te maken. Wat dat betreft had Greg Nottrot gelijk: wanneer er iets misgaat, heeft dat zo zijn charme. Het voelde heel intiem om bij het proces van schrijven en spelen betrokken te zijn, alsof je je middenin een repetitieproces bevond.
Fictie of realiteit?
De voorstelling bevond zich op de kloof tussen fictie en realiteit. Het drama speelde zich af bij een fictieve nieuwszender, maar bracht wel live verslag van al het nieuws omtrent de Amerikaanse verkiezingen. Dit nieuws was dan weer de realiteit. Voor het publiek was het daardoor soms lastig om te beseffen wat echt was en wat niet. Dit maakte het een interessante voorstelling. Wanneer je Greg Nottrot ‘En we zijn eruit’ hoorde roepen, wist het publiek dat ze zich weer in de realiteit bevonden en werden er in interviews maatschappelijk thema’s aangehaald zoals seksisme, racisme, culturele diversiteit, de vercommercialisering van de media, globalisering en de populistische politiek in Amerika. Tussendoor werd er ook geprobeerd contact te leggen met de correspondenten die live verslag gaven van de sfeer in Amerika. Dit zorgde soms voor chaotische taferelen, omdat op de momenten dat het verslag van de correspondenten gepland stond, er geen verbinding was. Daardoor moesten sommige interviews worden afgekapt om de correspondenten aan het woord te kunnen laten.
De uitslag
Verslagenheid alom wanneer de schrijvers en acteurs zich begonnen te realiseren dat Trump aan de winnende hand was. Het was een emotionele rollercoaster voor de schrijvers en acteurs, maar ook voor het publiek. Aan het begin werd er nog geroepen: wat nou als Trump wint? Dit werd weer lacherig afgewimpeld. Fictie en realiteit waren dusdanig met elkaar verweven dat het even duurde voordat het doordrong dat Trump daadwerkelijk aan de winnende hand was. Tijdens de laatste scène delen de schrijvers de tekst van het nummer Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder van Ramses Shaffy uit, dat door zowel de schrijvers, acteurs als het publiek werd gezonden. Dit vormde een prachtig slotbeeld waarbij iedereen die mee heeft gewerkt op het podium stond te zingen en waar de verbazing en angst van de gezichten was af te lezen.
Na afloop van de voorstelling gingen de bezoekers uitgeput en verslagen naar huis. De officiële uitslag was nog niet bekend, maar officieus konden we al wel zeggen dat Donald Trump de 45e president van Amerika wordt. Spannende tijden zullen volgen voor Amerika en de rest van de wereld.
