‘Ik kan niet buiten dit land’

Zeeuwse Nachten is een muziektheatervoorstelling, waarin een bont gezelschap van figuren wordt opgevoerd, zoals Hansje Brinker, Zeeuws Meisje, ingenieur Leegwather en een brallerige voetbalsupporter. Op die voetbalsupporter na, zijn het allemaal nationale helden. De voorstelling gaat over de vraag hoe het is om Nederlander te zijn. Een vraag, die sinds de moord op Theo van Gogh vaak opborrelde.

Opera

Bij volksopera moeten we overigens niet denken aan een sopraan of een bariton, maar aan een kleine en dynamische muziektheatergroep. Jef Hofmeister, drijvende kracht achter Het Volksoperahuis, vertelt er graag meer over: “We noemen het opera, omdat dat voor mij niets meer of minder betekent dan muziektheater. En omdat opera altijd over liefde en dood gaat; iets waar ik altijd weer op uitkom.”

Eerste van drieluik

Zeeuwse Nachten is de eerste voorstelling van wat uiteindelijk een drieluik moet worden. “Dit stuk gaat over de twijfels die wij als Nederlander hebben, over de vraag wie wij nou eigenlijk zijn. Zo’n thema roept zoveel vragen op, die kun je niet in één voorstelling kwijt.” Aanleiding om na te denken over de Nederlandse identiteit was de moord op Van Gogh. “Voor alle kunstenaars was het onontkoombaar om daar iets mee te doen, vandaar dat er momenteel veel voorstellingen over dat onderwerp spelen.”

“Shit, ik wil hier weg”

De groepsleden hebben veel gebrainstormd, waarbij een hoop vragen naar boven kwamen, herinnert Hofmeister zich. “We vroegen ons af: ‘Hou ik nog van dit land, wil ik hier nog wel wonen?’ Ik had het gevoel, zoals wel meer mensen: ‘Shit, ik wil hier weg. Ik leef in een land met mensen die op geen enkele manier van dit land houden.’ Hoe dat zo gekomen is? Vlak na de moord was de samenleving extreem verdeeld in ‘wij’ en ‘zij’. Aan de ene kant had je Nederlanders die op hun manier van dit land houden en aan de andere kant had je mensen die hier niet geboren zijn, of misschien wel hier geboren zijn, maar inmiddels tot de tweede generatie behoren. Mensen die zeggen:’Ik hou helemaal niet van dit land.’ Daar schrok ik van. En ik vroeg me af: ‘Hoe kan dat nou?’. Ik probeer altijd van de plek te houden waar ik ben. Als je dat niet doet, ben je niet gelukkig. En zul je ook nooit gelukkig worden. Maar toen ging ik zelf ook weer twijfelen. En vroeg ik me af of ik zelf wel van dit land kan houden. Uiteindelijk ben ik daar toch wel op uitgekomen, omdat hier alles ligt wat mij cultureel tot mens maakt. Ik kan niet buiten dit land; het is wat het is.”

Teleurgesteld

De voorstelling, waarbij nauwelijks van een decor gebruik wordt gemaakt, of het zou de rookmachine moeten zijn, draait om twee personages: Hans Brinker en Zeeuws Meisje. Hofmeister: “Zeeuws meisje staat voor onze naïviteit. Dat heeft zowel iets moois als iets superieurs, zo van: Nederland is neutraal, voert nooit oorlog, kortom, we zijn geweldig en we weten precies hoe het allemaal moet, met drugs en zo. En Hans Brinker, die volksheld van weleer, staat voor een teleurgestelde sociaal-democraat, die altijd veel humanistische denkbeelden heeft gehad. Iemand die vindt dat veel moet kunnen en dat je ieders geloof moet tolereren, maar die daar uiteindelijk toch aan gaat twijfelen.”

Lichtvoetig

Ondanks de filosofische inslag is Zeeuwse Nachten een lichtvoetige voorstelling geworden, besluit Hofmeister: “Voor deze voorstelling werken we samen met Rogier Schippers, die hele mooie, poëtische teksten schrijft. En we werken samen met een mimespeler, die ook nog drumt…”
Een mimespeler die drumt? Hofmeister, lachend: “Nou ja, daar kan hij ook niets aan doen…”

Zeeuwse Nachten wordt in ieder geval nog tot en met 21 april 2007 gespeeld. Kijk hier voor een uitgebreide speellijst.