Multidisciplinair zwerven op Bossche Boulevard

10 augustus

Tip voor alle theaterbezoekers: trek alvorens je de deur uit gaat twee dezelfde sokken aan en een broek met veel zakken. En wellicht kan schoon ondergoed ook geen kwaad. Veel theatermakers verwachten namelijk commitment van hun publiek. Zonder morren dien je dus zo hier en daar je schoenen bij de ingang van de zaal achter te laten, als betrad je een moskee. Ook je tas mag vaak niet mee. Men fluistert in je oor: “Weet je zeker dat je mee wilt?” Toch iets naakter en minder jezelf schuifel je vervolgens naar binnen, het onbekende tegemoet. Soms waad je in het donker door het water, soms kruip je door het zand, soms krijg je iets in je mond, meestal valt het reuze mee. Het heeft wel wat van een survival of een schoolreisje. Maar dan leuker.

Het Syndicaat – Waanzin

Foto: Madelon van de Pas

In Waanzin proberen twee mannen het woord van God te verkondigen. Ze arriveren in een hilarisch klein autootje, de relimobiel, volgepakt met de meest onwaarschijnlijke apparaten en twee gitaren. De ene is misschien wel een engel. Of is het een waanzinnige? De andere probeert de raadselachtige woorden van de engel behulpzaam te vertalen voor ons, het publiek. Of is hij misschien gewoon een handige handelaar? De dialoog die zo ontstaat is scherp, suggestief en vooral heel erg grappig. De twee lijken elkaar nodig te hebben om iets te kunnen vertellen en te creëren. Het is een zoeken naar een evenwicht tussen gezond verstand en fantasie, tussen het bewuste en het onbewuste. De waanzin wordt in banen geleid, maar ook gekoesterd om het vonkje goddelijkheid niet te verliezen. De vibes moeten worden omgezet in iets tastbaars, dus worden allerlei huishoudelijke apparaten ingezet, die immers de hemel op aarde beloven. En ook maken ze muziek. Van tijd tot tijd zingen ze samen een gospel. Soms gaat dat vals en te hard, maar soms -meestal onverwacht- is dat adembenemend mooi en ontstaat er een klein wonder ondanks hun schijnbaar vruchteloze geredder. Het is ook dankzij het sterke en intense spel van de twee acteurs, met name van Niek van der Horst, dat deze voorstelling zo’n mooi evenwicht vindt tussen gekte en eenvoud, tussen humor en diepzinnigheid. (Ellen op de Weegh)

Dries Verhoeven – De grote beweging

De grote beweging is een film waarin de geschiedenis van de mensheid wordt verteld. “Maar,” zo zegt Dries Verhoeven tijdens zijn welkomstwoord, “we gaan zodadelijk een unieke film zien die na vandaag nooit meer te zien zal zijn.” Toch theater dus. Een kleine container, veelbelovend bevestigd aan een grote hijskraan, fungeert als gelegenheidsbioscoop. Het verhaal, in het Chinees verteld door een vrouwelijke voice-over, begint met het ontstaan van het heelal en eindigt op de dag van vandaag.

De filmbeelden die je ziet verschillen op het eerste gezicht maar weinig van het alledaagse stadsbeeld wat je zag alvorens je naar binnen stapte. Je ziet een bonte stoet van mensen die zijn weg zoekt over het plein. Maar door verschillende subtiele ingrepen – het verhaal dat wordt verteld, het vertragen en terugdraaien van de beelden – word je je scherp bewust van een aantal dingen die niet bij je op zijn gekomen toen je zonet zelf nog over het plein liep. Je wordt je bewust van het toeval, van het wonder van het moment, van de tijd, van de oneindigheid en de eindigheid, van waan en werkelijkheid, van de relativiteit, van je eigen menselijke, beperkte manier van kijken. Net nog stond je daar zelf middenin dit fascinerende verhaal, en je hebt niets gezien. De grote beweging speelt met deze wonderlijke thema’s, en tovert ze met humor en vernuft tevoorschijn uit alledaagse beelden, een opsomming van bekende wetenschappelijke feitjes en een droge ondertiteling. Grote klasse. (Ellen op de Weegh)

Tuig – Tocht

Tocht is een voorstelling die je als toeschouwer zelf moet maken. Op een mooie plaats aan de gracht is een ingenieuze tunnel gebouwd, waar je naar binnen loopt en waar je vervolgens van alles kan laten gebeuren. Er zijn knoppen om op te duwen, hendels om aan te trekken, schommels om op te zitten, zakjes met geurende inhoud, stofjes om aan te voelen, glazen flessen met heerlijkheden voor op je tong en nog veel meer. Al je zintuigen worden geprikkeld. Er zijn mooie vondsten bij, zoals een woud van draaideurtjes dat bepaalt welke richting je kiest, een dichte verrekijker waardoor je toch kan zien en een orgeltje waarin je een zelfgemaakt pondskaartje af kan spelen.

Misschien lag het aan de regenachtige avond -de tunnel had geen dak- of leidden mijn medebezoekers me af. Misschien bracht ik de concentratie niet op door het ontbreken van donker, stilte of spots. Maar deze installatie, hoewel hij er prachtig uit zag, kon me maar moeilijk raken. De indrukken waren te willekeurig en prikkelden mijn verbeelding niet. Ik luidde een buizenklokkenspel, daarna vond ik anijs in een zakje. En verder? Er was genoeg te beleven en te zien, maar ik vond geen verband, verhaal of vervoering. Bij de ingang had ik overigens al wel mijn handtekening gezet onder: Betreden op eigen risico. Wie er precies aansprakelijk is voor mijn vruchteloze zoeken laat ik dus maar even in het midden. (Ellen op de Weegh)

9 augustus

Ook als je aan een van de vele tafeltjes onder de bomen van de Parade zit, is er genoeg te genieten op de Boulevard. Het koude drankje en de puntzak Vlaamse friet smaken er goed. Het kleurrijke festivalpubliek, van gesoigneerde Bossche dames tot woest gedreadlockte avonturiers, trekt gemoedelijk aan je voorbij.

Boukje Schweigman – Dreef

Wrevel, Weef, Ruim. In de titels van de projecten van de jonge theatermaakster Boukje Schweigman staat geen letter te veel. Ook de voorstellingen zelf zijn suggestief en subtiel. Dreef heet haar nieuwste productie, die zich afspeelt in een drijvend decor in het weidse Boschebroek. Samen met een klein groepje toeschouwers – allen voor de gelegenheid in stoere rubberlaarzen gestoken – word je op een mooie geheimzinnige tocht naar de waterkant geleid. Daar ontmoet je twee wezens die zijn opgedoken uit de diepte.

Foto: Ben van Duin

De acteurs hebben geen tekst, maar met hun intense, fysieke spel komen ze heel dichtbij. Je wordt aangekeken, aangeraakt, bespat, bewogen en bespeeld. De geluiden –een zacht ademen, geborrel, geklots, gebonk- worden in deze mimevoorstelling indringend en veelzeggend. Het is een wonderlijke, kleine wereld waarin je voor even vertoeft, intiem en onontkoombaar. Een wereld tussen water en hemel, boven en onder, tussen het bekende en het vreemde. Van de beelden die zich voor je ogen afspelen kun je een eigen verhaal maken. De verrassingen en fysieke sensaties die je ondergaat – gefluister in je oor, water op je huid, gesnuffel aan je wang, het drijven onder je voeten – helpen je daarbij en dwingen je soms daartoe. Af en toe zijn de stiltes wat lang en is het tempo wat traag. Maar, zo lijkt het spel te vertellen, geduld, overgave en openheid zijn wenselijk tijdens de ontmoeting met het vreemde. Als je, zoals een van mijn medebezoekers, vreselijk baalt van de druppels op je trui en alsmaar op je horloge kijkt, blijft het vreemde waarschijnlijk enkel vreemd en gaat er veel moois aan je neus voorbij. (Ellen op de Weegh)

6 augustus

Op het plein voor de Sint Jacobskerk staat een handjevol toeschouwers te wachten op wat er komen gaat tijdens de avondvullende première van Station Zuid. Voor de deuren verschijnt zo nu en dan -met de mobiel in de hand- de choreograaf van deze voorstelling met nog een paar andere mensen van het jonge gezelschap. De toeschouwers wachten geduldig af wanneer het startsein wordt gegeven. Om acht uur precies worden de poorten van de kerk geopend…

Station Zuid – The Recital

Foto: Gemma van Linden

Een verhoogd podium met daarop drie dansers. Ze liggen voor dood op de grond, zitten rustig op een stoel en lopen nerveus rond. De zangeres zet haar muzikale begeleiding in en de dansers komen langzaam in beweging. Als toeschouwer sta je dicht op de uitvoerenden en het valt dan ook op dat de dansers zeer gespannen zijn in hun bewegingen. Tussen de dansers en de muzikanten is er duidelijk interactie. Gedurende de gehele voorstelling zijn een violist, zanger en harpist op het podium te zien. In het programmaboekje vertelt choreograaf Stephen Shropshire dat hij een sfeer wil creëren van een intieme ruimte. Lichaamsdelen bewegen onafhankelijk en vliegen alle kanten op. Deze manier van bewegen komt sterk overeen met de stijl van choreograaf Itzik Galili. Het vormt een groot contrast met de serene uitstraling van de kerk.

Naarmate de bewegingen wilder worden en er meer gebruik wordt gemaakt van armen, benen, hoofden en bovenlichamen valt het steeds meer op dat de dansers nog niet zo goed op elkaar ingespeeld zijn, ze zijn te afwachtend. Deze choreografie is zeker niet abstract. Spiritualiteit, woede, angst, liefde en bezinning lopen als een rode draad door de voorstelling heen. Omdat er veel emoties door elkaar heen lopen, is het moeilijk de hoofdthema’s eruit te pikken. Symbolische objecten, rode en zwarte rozetten helpen de toeschouwer aan het einde van de voorstelling begrijpen dat de kern uiteindelijk respect en liefde is. (Natasja Smit)

Hanneke Kuijpers – Screentest

Door de drukte van de mensen en horecagelegenheden heen, is het nog knap lastig om op het festivalplein de caravan van Hanneke Kuipers te vinden. Nadat de bezoeker van het festival door de lamellen van beeldend kunstenaar Guusje Kaaijk is gelopen, komt men uiteindelijk aan bij twee caravans die op het eerste gezicht heel wat hebben doorstaan. Voor de caravan staat een dame met een modern, donker en lang kapsel. Ze lacht de toeschouwers vriendelijk toe, uitnodigend.

De portretten van kunstenaar Hanneke Kuijpers zijn smaakvol, warm, koud, liefdevol, afstandelijk, mooi, lelijk, vreemd en uitnodigend. Kuijpers heeft haar opleiding voltooid aan St Joost en aan het Sandberg Instituut. Haar kunstwerken zijn met name gericht op fotografie en performance. In al haar werken staat de mens uit het dagelijks leven centraal. Modellen die poseren voor glossy magazines zul je niet aantreffen in haar werk.

Ook voor dit project, Screentest, is ze op zoek naar echte mensen. Het is de bedoeling dat de bezoeker actief deelneemt en een minishoot laat maken van zichzelf, in de caravan. Vóór de caravan is er niets te bekijken of te doen dus trek de stoute schoenen aan en laat je verassen. Eenmaal in de caravan word je met enkele objecten en make-up omgetoverd tot iets bijzonders. Kuijpers legt dit kunstzinnig beeld vast op de gevoelige plaat. Even heb je het gevoel een professioneel fotomodel te zijn. Na deze screentest bestaat de kans dat je wordt geselecteerd voor een vervolg shoot, en verder deel mag nemen aan haar project. (Natasja Smit)

5 augustus

Op het centrale festivalplein vertoont de Tuimelaar zijn kunsten. Het is een levende versie van dat speelgoed dat je wel van vroeger kent: van de bovenkant een man, en van de onderkant een enorme bal. De bal is op zo’n manier verzwaard dat de man nooit om kan vallen, maar op vervaarlijke wijze en met een ietwat bezorgde blik in zijn ogen van de ene naar de andere kant schommelt. Het publiek mag hem in beweging zetten door hem aan zijn hand voorover te trekken. Zijn exploitant, een nogal schofterig figuur, laadt hem na een paar minuten op een steekwagen om hem naar de volgende locatie te vervoeren. Je stelt je voor dat hij doodongelukkig is in zijn slavernij – maar ja, wegrennen kan hij niet…

Productiehuis Brabant / Renske van den Broek – Nakomelingen

Op een afgelegen veldje naast een boerderij staan twee broers een potje te voetballen. De nadruk ligt op ‘potje’: ze maken er een theatrale aangelegenheid van, met schwalbes, gele kaarten, vedettegedrag, onterechte wissels, kortom het hele circus dat zo kenmerkend is voor mannelijke interactie (de plaagstootjes, de competitiedrift, de overdrijving). De openingsscène van Nakomelingen zet op haarscherpe wijze de warme relatie tussen de broers neer, en legt het fundament voor het sluipende conflict dat zich later steeds meer openbaart. De twee broers in het stuk wonen al hun hele leven op de boerderij. De jongste wil dolgraag weg, de ruimte in met een zelfgebouwde moo rocket, de oudste wil het liefst gewoon blijven en voor zijn geliefde melkkoe Maria zorgen.

De voorstelling speelt zich af op en rondom een boerderij vlak buiten ‘s-Hertogenbosch. Het publiek loopt telkens achter de acteurs aan, en daardoor krijgt het geheel een wat filmisch karakter. Als theaterbezoeker ben je één ruimte en één afstand tot de spelers gewend, terwijl die zaken in Nakomelingen volledig dynamisch zijn. De locatie is op fantastische wijze gebruikt: een lege silo doet dienst als maanraket, een ingerichte veekar als woonkamer.

Het verhaal ontvouwt zich in korte, absurdistische scènes. De acteurs zijn uitstekend, de teksten (geheel tijdens het proces tot stand gekomen) hilarisch. Regisseuse Renske van den Broek legt prachtige details in haar voorstelling: wandtegeltjes in de koeienstal, een schrijftafeltje met schemerlamp op de hooizolder. Het stuk weet die brille niet helemaal tot het einde vast te houden: het centrale conflict wordt uiteindelijk te letterlijk benoemd en het einde is te abrupt en dramaturgisch onbevredigend. Dat doet gelukkig niets af aan de kracht van de rest van het stuk; op Van Warmerdam-achtige wijze weet Van den Broek het magisch-absurdistische met het kneuterige te verenigen. (Marijn Lems)

4 augustus

Op festival Boulevard zie je je nogal eens genoodzaakt van de pendelbussen gebruik te maken. Gelukkig is ook dit jaar busgids Frits weer van de partij om dit alles in goede banen te leiden. Gehuld in chauffeursoutfit en staand op een klein persoonlijk podium verkondigt hij op luide toon de bestemming van de gereedstaande bus. Het was mooi geweest als hij ook tijdens de rit even in mijn oor had getetterd – verdiept in het programmaboekje stapte ik zomaar een halte te laat uit…

Theatergroep Drieons – Brenda & Marcel

Voor de jongste voorstelling van het huisgezelschap van Theater De NWE Vorst heeft gastchoreografe Pia Meuthen zich laten inspireren door de filmklassieker Una giornata particolare. Net als in die film bloeit in Brenda & Marcel iets moois op tussen een huisvrouw en haar (over)buurman, die even kennis komt maken.

Als eerste valt de locatie op; een rommelige huiskamer vol speelgoed en ontbijtartikelen, aan de achterkant afgeschermd door drie gordijnen, waarop aan het begin van de voorstelling oorlogsbeelden worden vertoond. De ruimte kenmerkt zich door een aantal ijzeren pilaren die een mooi contrast bieden met de huiselijke uitstraling, maar wel af en toe het zicht op de dansers belemmeren.

Fotograaf: Joep Lennarts

Wanneer Marcel de huiskamer binnentreedt, valt één van de gordijnen naar de grond, en er is dan ook een duidelijk element van gevaar aanwezig in de choreografie die zich ontvouwt tussen Brenda en hem. Een mooi spel van afstoten en aantrekken volgt – de lichaamstaal zegt alles, de flarden tekst zijn opzettelijk nietszeggend. Als de intimiteit echter haar hoogtepunt bereikt, wordt zij ruw verstoord door het snerpende geluid van Marcels mobieltje. Het is een vriend van Marcel – en hij zit overduidelijk in de problemen. In een prachtige scène probeert Brenda het contact met Marcel te herstellen, terwijl hij op steeds geagiteerdere toon zijn vriend tot kalmte probeert te manen.

Uiteindelijk valt het laatste gordijn naar beneden en dringt de buitenwereld binnen in de vorm van Marcels vriend, een opgekropte bal woede en gewelddadige vertwijfeling. Er is geen plaats meer voor idylle als de wereld in brand staat. Door de nadruk op de sociale verschillen doet het einde van de voorstelling in sfeer denken aan Matthieu Kassovitz’ profetische La haine – je kan je proberen te verstoppen in je huiskamer, maar onder de oppervlakte broeit la precarité. (Marijn Lems)

Tips

Tijdens Festival Boulevard zijn ook voorstellingen te zien, die wij eerder zagen, zoals: vsprs (tijdens Holland Festival), Paradiso, stad van de toekomst en Broeders (tijdens Over het IJ Festival).