Meer dan muziek
Festival Incubate is vooral bekend vanwege het vernieuwende muziekprogramma, maar dit jaar was er ook veel theater te zien. Eigenlijk zijn het veelal performances waarin muziek een belangrijke rol blijft spelen en die het karakter van het festival onderstrepen: cutting edge, hybride en internationaal. Spannend! De sfeer past prima bij het verrassend cultuurvriendelijke klimaat van Tilburg. In de door de redacteur bezochte performances kwam de tijdgeest vooral naar voren in het vervagen van grenzen, in het hergebruik van beeld- en geluidsfragmenten en in een verlangen naar lijfelijke aanwezigheid in het hier en nu.
Yann Marussich – Bleu Remix (CH)
De Zwitserse Marussich zit doodstil in een nauwe perspex box, terwijl hij langzaam blauw wordt. Eerst zie je blauw snot uit zijn neus lopen, dan blauw zweet onder zijn oksels verschijnen, blauw spuug uit zijn mond druipen en aan het eind van de performance – na ongeveer een uur – is zijn hele lichaam bedekt met minuscule blauwe zweetdruppels.
De performance verraadt een grote lichaamsbeheersing, als die van een yogi of danser, en roept intense concentratie op. Het toont de beweging in de schijnbare onbeweeglijkheid. Het diepe blauw heeft hier een minder abstract effect dan bijvoorbeeld bij kunstschilder Yves Klein of beeldhouwer Anish Kapoor. Je kan de kunstenaar van heel dichtbij bekijken, je ziet zijn huid, zijn ademhaling: dit beeld leeft.
Een gitarist draagt met geluid bij aan het indrukwekkende spel. Voor elke ‘Bleu Remix’ samplet een lokale muzikant, live en naar eigen inzicht, fragmenten uit een eerdere voorstelling en dit past precies bij de mysterieuze, levende aanwezigheid waar het werk van vertelt. Het echte geheim is niet de naam van het chemische goedje dat de performer vooraf slikt. Het echte geheim is: hoe kan een man die enkel stilzit, en waarvan je vooraf al weet dat hij blauw gaat worden, zo spannend zijn?
Liquid Loft – Shiny, Shiny (AT)
‘Shiny, shiny, shiny boots of leather…’ begon de donkere stem van Lou Reeds ‘Venus in Furs’. ‘As if you opened a door to a decadent S&M/opium den…’ werd over dit nummer geschreven. Het wordt weer gezongen in deze voorstelling – en de geest van Andy Warhol waart nog op veel meer manieren rond.
De zes dansers lijken met tientallen te zijn. Ze bedienen twee camera’s en een aantal spotlights om hun eigen bewegingen te vermenigvuldigen tot felgekleurde patronen en hun portretten larger than life te maken. Ook pruiken worden ingezet om steeds andere personages te creëren. Je ogen kiezen zo haast ongemerkt voor de verslavende (‘shiny shiny’) projecties en vergeten de lichamen waaruit ze voortkomen.
Er is iets ongemakkelijks aan deze beeldschone, zichzelf herhalende image-fabriek; de dansers krabben zich veelvuldig. En hoewel er ook tekst voorbij komt, bestaan de woorden enkel uit geplaybackte oude filmfragmenten. Ook de betoverende muziek wordt gemaakt door samplen. Dat kan toch iedereen? Liquid Loft sleepte een aantal jaar geleden een prijs op de Biënnale van Venetië in de wacht. ‘Vloeibaar’ is het aangename bewegen tussen verschillende disciplines, de performance zelf is scherp en eigentijds.
Lampekap/Villanella – Fresco (BE)
Hoe bezie je de zaken als je op je rug ligt, in dit geval samen met medebezoekers op een roodfluwelen cirkel (zonder schoenen)? Toch anders, het roept haast vanzelf openheid en overgave op.
Na een tekst door filosoof Alan Watts, over de onmogelijkheid om het natuurlijke leven te vangen in door mensen bedachte constructies, beginnen de muziek en de beelden te spelen. We zien wolken. De wolken, ja, die zijn inderdaad nooit hetzelfde en ze zijn moeilijk te vangen in een grid. Ze gaan gewoon hun gang. Evenals mensen, die we, langzaam bewegend en naakt, boven ons zien verschijnen als keken we naar het plafond van een kapel. Slechts een oude man kijkt stil op ons neer. De geometrische patronen tussendoor, lijnen en cirkels, vestigen de aandacht meer op de muziek – ook ooit door een mens bedacht (door de gitarist van dEUS in dit geval). Na afloop blijken we, weer haast vanzelf, te zijn bewogen, zoals de wereld ongemerkt draait.
