De catharsis blijft uit

After the end is gebaseerd op de gelijknamige tekst van de Britse toneelschrijver Dennis Kelly. Het stuk gaat over Mark en Louise, twee collega’s die na een apocalyptische aanslag hun onderkomen hebben gezocht in Marks ondergrondse atoombunker, voorzien van genoeg eten en drinken om voor onbepaalde tijd onder de grond te blijven zitten. “Maarten Verhoef, de artistiek leider van het Huis van Bourgondië, had de tekst gelezen en aan mij aangeraden”, zegt Van der Meiren. “Kelly is er erg goed in om maatschappelijke thema’s op microniveau voor het voetlicht te brengen; het blijft bij hem altijd om de personages draaien, maar de kwesties waar zijn karakters mee worstelen zijn kenmerkend voor de tijd waarin we leven.”

Domien van der Meiren (34) maakte met After the end zijn eerste productie bij het Huis van Bourgondië. Hij studeerde in 1999 af aan de Toneelacademie van Maastricht, en had daarvoor al een studie Geschiedenis afgerond in Gent. Na zijn theateropleiding kwam hij bij de Vlaams-Nederlandse theatergroep De Queeste terecht, die opvallend genoeg dit jaar ook met een stuk van Dennis Kelly op de planken staat (Osama the Hero). Naast samenwerkingen met Malpertuis en ’t Arsenaal was hij een paar jaar verantwoordelijk voor de zaalprogrammering van Arca, het thuispodium van NTGent, waar hij ook als maker actief is.

Tot op de millimeter

De acteurs voor After the end had Van der Meiren snel gevonden. “Vanaf 2001 maak ik op de Toneelacademie Maastricht gastproducties met derde- en vierdejaars studenten. Mark Kraan en Lien de Graeve zaten in mijn bewerking van Angels in America, en ik heb hen gevraagd om de rollen van Mark en Louise te spelen.”

Het werkproces bestond er in eerste instantie vooral uit aan tafel te zitten en de tekst tot op de millimeter uit te pluizen. “Het stuk is uit het Engels vertaald door Carel Alphenaar, en hij is er fantastisch in geslaagd om de melodie en het ritme van de tekst naar het Nederlands om te zetten. We zijn in het repetitieproces vooral flink op zoek geweest om de juiste spanning in de tekst te leggen. Ook moesten we bepaalde details goed kunnen invullen: we hebben er zelfs een Dungeons & Dragons-expert bijgehaald, omdat Mark (het personage) helemaal in dat rollenspel opgaat.”

Naarmate het stuk vordert verliest Mark de realiteit steeds meer uit het oog, zodat Louise en het publiek zelfs aan de door hem beschreven apocalyps gaan twijfelen. Is het stuk daarmee een metafoor voor de werkwijze van hedendaagse politici en media die ook proberen hun toehoorders met angst gegijzeld te houden? “Ik zou niet zozeer meteen met de vinger naar media en politici willen wijzen. De angst in de samenleving ontstaat eerder collectief, en het stuk gaat voor mij juist over de werking van die angst in intermenselijke relaties, echt op het niveau van de personages. Volgens mij is dit soort mechanismen ook van alle tijden; ik vind het beeld van die atoombunker ook erg mooi – het feit dat zo’n gebouw echt een symbool is van de Koude Oorlog geeft al aan dat de paranoia tegenover andere culturen echt niet iets van de laatste paar jaar is.”

De dolende mens

Volgens Van der Meiren gaat After the end in de basis toch nog altijd over de dolende mens, die achter zijn gevoelens en driften aanloopt, maar daar niet zo goed mee uit de voeten kan; de mens die continu tegen de grenzen van het eigen onvermogen botst. De titel is daarmee ook dubbelzinnig: “Zelfs na alles wat de hoofdpersonages in het stuk hebben doorgemaakt, is het niet zo dat ze er als wijzere mensen zijn uitgekomen. Er is wel ruimte voor reflectie, maar de catharsis blijft uit. Na het einde begint alles eigenlijk weer van voren af aan.”

After the end ging op 22 maart 2007 in première op Festival Cement in Maastricht. De voorstelling is nu voor het eerst weer te zien op 5 mei in Theater Bellevue in Amsterdam, en gaat daarna op tournee door heel Nederland. Kijk hier voor de speellijst.

 

8WEEKLY zag eerder in de serie Blind date:
Sarah Ringoet – Simon Says
De zus van Roos – Secretaresse
Daniëlle van de Ven en Joëlke Sanderse – Wraakoefening
BARR theatergroep – Het innerlijkste hart
Keren Levi – The Prize Piece
Bart Rijnink en Marle Brouwer – Fantasten
Koning Carlos – Roert!