Lord of the Rings in Concert

Jules van Hessen (foto: Paul Huf)

Jules van Hessen is de dirigent en mede-oprichter van het Nederlands Theater Orkest, dat voornamelijk in opdracht voor bedrijven werkt. Zo nu en dan is er ruimte voor eigen projecten, zoals Cinema Musica, waarbij Franse zwijgende films live begeleid werden, en samenwerkingen met Johnny Logan, Trijntje Oosterhuis en Mathilde Santing. Johan de Meij werkte van 1984 tot 1988 aan de Symphony no. 1: The Lord of the Rings, die integraal zal worden uitgevoerd tijdens het concert. Andere werken van hem zijn Wind in the Willows (naar het boek van Kenneth Grahame), The Big Apple (geïnspireerd op New York) en Casanova.

Een hele avond Lord of the Rings-muziek. U moet wel een grote fan zijn.

Van Hessen: Het boek heeft inderdaad een belangrijke plaats ingenomen in mijn jeugd en ik ben altijd een liefhebber van Tolkien gebleven. Maar het programma is min of meer toevallig ontstaan. Een maand of drie geleden waren we aan het brainstormen over een nieuw project en opeens kwam iemand met The Lord of the Rings. We hadden de symfonie van Johan de Meij al eens gespeeld, maar toen we op onderzoek uitgingen bleken er letterlijk honderden muziekstukken te zijn die waren geïnspireerd op de werken van Tolkien, van Led Zeppelin tot het Tolkien Ensemble. En natuurlijk de filmmuziek, zowel van de recente trilogie als van de tekenfilms uit de jaren 70. We zouden wel zeven avonden hebben kunnen vullen, maar de muziek moest natuurlijk wel gespeeld kunnen worden door een symfonieorkest. Heavy metal viel dus af, maar we hebben uiteindelijk een programma samengesteld met veel verschillende soorten muziek.

Johan de Meij

Er zullen tijdens het concert grote stukken van Howard Shore worden gespeeld. Wat zijn de verschillen tussen zijn filmmuziek en de symfonie van Johan de Meij?

Van Hessen: Niets ten nadele van Howard Shore, want ik vind zijn muziek prachtig, maar het is jammer dat de muziek zo weinig “Tolkien” is. De muziek zou onder elke Hollywood-film gezet kunnen worden en nog steeds goed passen. Ze hadden beter Johans muziek kunnen gebruiken!
De Meij: Ik heb met mijn symfonie geprobeerd de beelden uit het boek op te roepen, terwijl Shore de taak had om de beelden van de film te ondersteunen. Dit is een essentieel verschil. Ik denk daarom ook niet dat mijn muziek had gewerkt voor de films: er zou dan te veel nadruk op liggen en de beelden overstemmen. Dit is niet de functie van filmmuziek. Overigens heb ik in 1996, toen ik hoorde van het filmproject, wel een cd en de partituur naar Peter Jackson gestuurd. Ik kreeg netjes een briefje terug van de regisseur waarin hij me bedankte voor de suggestie maar ze al waren voorzien.

Hoe is de symfonie eigenlijk ontstaan? U kende het boek natuurlijk al van haver tot gort.

De Meij: Nee, integendeel: ik had het boek nog nooit gelezen toen ik in 1984 aan de symfonie begon! Ik was op zoek naar een inspiratiebron voor mijn eerste grote, substantiële werk. Ik kende het boek van naam en reputatie en ben het gaan lezen met de bedoeling er muziek bij te schrijven. De eerste noten die ik opschreef waren die van A Journey in the Dark, het hoofdstuk over de mijnen van Moria. Van daaruit ontstonden de andere thema’s, zoals die voor Gandalf, Gollum en de hobbits. Ik heb vier jaar aan het stuk gewerkt en het was meteen een wereldwijd succes; binnenkort komt de twintigste cd-opname uit. Ik wist niet dat The Lord of the Rings zo’n grote aanhang had!

Christopher Lee speelt een belangrijke rol tijdens het concert. Hoe hebben jullie hem hiervoor weten te strikken?

Van Hessen: Via het Deense Tolkien Ensemble kwamen we in contact met Christopher Lee, die graag mee wilde werken. Lee werkte mee aan hun laatste cd, waar hij het bekende ringgedicht voorleest (“One ring to rule them al…”) en ook het lied Treebeard’s Song zingt. Tijdens het concert zullen we deze stukken ook gaan spelen. Het Ensemble heeft de gedichten en liedjes van Tolkien op muziek gezet, muziek zoals die in Middle-earth geklonken zou kunnen hebben. In tegenstelling tot De Meij en Shore, die de wereld van Tolkien proberen uit te drukken zoals wij mensen er tegenaan kijken. En zo is de cirkel weer rond.

The Lord of the Rings In Concert
9 september 2004
Concertgebouw, Amsterdam, Grote Zaal
Aanvang 20:15, entree: € 35
Kaartverkoop: Uitlijn, 0900-0191
Meer informatie: lordoftheringsinconcert.nl