Muziek / Achtergrond
special: Het tragische einde van een radiolegende

John Peel is dood, leve John Peel!

In juni 1998 vroeg mijn nicht Vibeke toen ik bij haar logeerde of ik mee wilde naar de opnames van het radioprogramma dat zij produceerde voor BBC Radio 4: Home Truths. Op zich is het natuurlijk al cool genoeg, een radio-opname in het BBC-gebouw aan Portland Place in Londen, maar de presentator van het programma maakte het voor mij als liefhebber van Britse muziek extra spannend: John Peel. Peel, die gisteren op 65-jarige leeftijd in Peru plotseling overleed aan een hartaanval, stond bekend als de belangrijkste DJ van de Engelse radio en als groot pleitbezorger van onbekende bandjes en muziekstromingen. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik vanwege de zenuwen misschien tien woorden met de legende heb gewisseld, maar het was vooral het uur lang in werkelijkheid luisteren naar de stem van deze radioheld die me geheel in de ban heeft gehouden van zijn persoon.

~

In 1962 begon Peel als DJ in Dallas, Texas waar hij als dienstplichtige gestationeerd was. Na omzwervingen langs verschillende radiostations in de USA keerde hij in 1967 terug naar Engeland, waar hij een van de eerste DJ’s werd van de toen gloednieuwe popzender Radio 1. Hij liet meteen van zich horen door gloednieuwe en onbekende muziek te draaien tijdens zijn avondprogramma’s. Hij was een van de eersten die muziekstijlen als reggae, punk en hiphop op de Britse radio ten gehore bracht. Peel had een geweldig oor om interessante bandjes uit het gigantische aanbod te pikken. Zijn naam wordt dan ook vaak samen met de muziekkrant NME genoemd als de ontdekker van menig Britse band voordat de grote bladen of MTV ervan gehoord hadden. Bands als Pulp of Belle & Sebastian werden door Peel gedraaid in zijn show voordat ieder ander er überhaupt van gehoord had.

Peel, de sessies

~

Behalve als plaatjesdraaier nam John Peel als presentator en producer vele live-sessies op met Engelse, maar ook buitenlandse muzikanten. Tijdens deze Peel Sessions lieten vele bands en artiesten zich van hun beste kant zien. Alleen al bij de bands die gisteravond tijdens de tribute werden gedraaid vind je namen als Jimi Hendrix, Joy Division, The Smiths en Nirvana. Eigenlijk iedereen die wat te betekenen heeft gehad in het muzieklandschap van de afgelopen 37 jaar heeft wel een Peel-sessie opgenomen. Dit programma is dan ook duidelijk de inspiratie geweest voor de Nederlandse 2 Meter Sessies. Ook uit Nederland haalde Peel wel eens een bandje om een sessie op te nemen. De afgelopen jaren ontving hij Seedling en Solex, die beide twee sessies met hem hebben opgenomen, en ook Persil kwam optreden. Dankzij deze radioshows was er in Engeland uitermate grote interesse van het publiek voor Nederlandse bands.

Peel, de Groninger

~

John Peel had opmerkelijk genoeg een duidelijke voorliefde voor Groningen, de thuisbasis van 8WEEKLY. Hij zag Groningen als belangrijke thuishaven voor alternatieve muziek en tijdens het jaarlijkse Eurosonic-festival in januari kwam hij altijd naar Groningen toe, wat zelfs resulteerde in uitzendingen van zijn programma vanuit Groningen. Het geluid van de deurbel van platenzaak Platenworm gebruikte Peel zelfs in zijn show als jingle, en hij was tijdens de festivals ook steevast in deze winkel te vinden, om met een stapel platen onder zijn arm de deur uit te komen.

Peel, de mens

De kant van Peel als presentator van andere programma’s is in het buitenland eigenlijk niet zo bekend. Home Truths was eigenlijk een wat oubollig programma over de dagelijkse beslommeringen van het familieleven van de Engelsen. De aflevering waar ik bij was ging onder andere over de bloeddrukpillen die John slikte (!), iemand die voor de telefoondienst werkte, kinderen die niet willen slapen en iemand die theepotten verzamelde (hoe ultiem Engels kan het worden?). Vanuit dit programma werd ook zijn eigen persoonlijke en huiselijke leven belicht, wat hem een dusdanige menselijkheid geeft dat zijn overleden je extra aangrijpt. Het meest wrange van het overlijden van Peel is natuurlijk zijn leeftijd. In 1998 schreef hij nog op mijn script van het radioprogramma: “John Peel. 59, fab + fun”.

John Peel kreeg terecht een groot aantal onderscheidingen, zoals een OBE (Order of the British Empire), de Sony Gold Marking (de hoogste radio-award), verschillende ere-, master- en eredoctoraatstitels. Door zijn altijd vernieuwende visie op muziek, zijn liefde voor bands, maar ook zijn warme persoonlijkheid was hij zo belangrijk voor de muziekwereld dat dit verlies nog lange tijd zal doorklinken.