Genomineerd debuut

Voor velen is het album van de Rotterdamse Agnes Gosling, dat in januari van dit jaar verscheen, onderbelicht gebleven. Hopelijk vindt er nu erkenning plaats van de fraaiheid van dit album – Cais verdient het om breed gehoord te worden. Genomineerd voor een Edison World 2014 kan het niet meer aan de aandacht van de liefhebbers ontglippen.

Leermeester en voorbeelden
Gosling noemt Nascimento een leermeester; hij heeft haar een andere songstijl geleerd met tegelijkertijd een niet te missen herkenbaar geluid. De stijl van Agnes Gosling is daarnaast beïnvloed door zangeres Elis Regina als het gaat om timbre en intonatie. Gosling heeft haar debuutalbum volledig aan Nascimento opgedragen. Acht van de elf stukken op Cais zijn van zijn hand. Twee daarvan voorzag Gosling van eigen arrangementen.

Gelukkig is er op haar debuut ook ruimte voor twee eigen composities, die totaal niet onderdoen voor de composities van haar grote voorbeeld. Die toevoegingen onderstrepen het ontluikende talent van Gosling. Het door Dorival Caymmi geschreven ‘Vatapá’ maakt het elftal compleet.

De sfeer die Gosling oproept met Cais is die van een echte Braziliaanse ster. Het is bijna onvoorstelbaar dat dit album door een Nederlandse zangeres is gemaakt. Dat Gosling naar Brazilië reisde om met tijdgenoten van Nascimento te spreken is dan ook niet verwonderlijk. Die zorgvuldigheid is zeker terug te horen op dit album van internationale allure.

Wie aan Braziliaanse muziek denkt zal ongetwijfeld aan Astrud Gilberto, Joäo Gilberto en zijn dochter Bebel Gilberto refereren als de meest bekende artiesten uit de Braziliaanse jazz scene die het ook hier hebben gemaakt. De muziek van Gosling heeft daar ook zeker raakvlakken mee, maar verschilt in de benadering.

8WEEKLY zocht contact met Agnes Gosling om haar een paar vragen te stellen.

De achtergrond van
Heb je voor het uitbrengen van Cais ook andere muziek gezongen? En daar andere optredens mee gedaan?
“Voor het conservatorium wel. Ik zat ook in een goedlopende coverband waarmee we over de hele wereld optraden. Dat was erg leuk, maar ik zocht op een gegeven moment muzikaal gezien meer uitdaging. Ook lag die manier van zingen niet zo goed bij mijn stem. In 2011 heb ik mijn Master afgerond en vrijwel meteen daarna ben ik aan de slag gegaan met het opzetten van de opnames en arrangementen maken voor mijn album. Ik heb ook nog meegedaan met een paar competities met mijn toenmalige band, Labareda. Daarbij zijn we eerste geworden met het Zomerterras concours (bestaat inmiddels niet meer) en tweede bij de Latin Fanatics competitie.”

Zing je alleen Braziliaanse muziek?
“Nee, ik denk wel het liefste en dat zal ook altijd wel zo blijven en het is duidelijk dat ik daar muzikaal gezien vandaan kom, maar ik kwam pas op mijn 21e in contact met Braziliaanse muziek en daarvoor zong ik al jaren. Dat hoor en zie je ook terug in mijn muziekkeuze en ik denk ook in hoe ik schrijf. Ik ben opgegroeid met de oude platencollectie van mijn ouders; voornamelijk muziek uit de jaren ’60 en ’70. Tot ik naar het conservatorium ging, zong ik vooral dat: covers en lichte jazz. Tijdens mijn conservatoriumopleiding was zang van Braziliaanse muziek mijn hoofdvak, maar daarnaast had ik om de week jazz en deed ik ook een jazz-ensemble. Het is dat cross-over gebied tussen jazz en Braziliaanse muziek dat mij het meest aanspreekt.”

Hoe lang ben je al geïnteresseerd in Braziliaanse muziek?
“Sinds mijn 21e dus, via een huisgenoot in een studentenhuis. Zij had de kamer naast mij en was geboren in São Paulo en had daar tot haar 9e gewoond. Zij draaide de hele dag Braziliaanse muziek en ik was meteen verkocht. Via haar ben ik toen met Josee Koning in contact gekomen en zo is het balletje gaan rollen.”

Heb je zelf al veel muziek geschreven om op je tweede plaat meer aandacht te geven aan je eigen composities?
“Inmiddels ben ik inderdaad alweer druk bezig met mijn tweede album en dat zullen voornamelijk eigen stukken worden. Ik heb veel materiaal liggen, maar het meeste nog ruw. Dat ben ik nu samen met Vincent Helbers van Flowriders Studio (bij hem heb ik ook Cais opgenomen) aan het vormgeven. Heel leuk en heel anders. Bij Cais ben ik echt heel diep in de muziek van Milton Nascimento gedoken en heb zoveel mogelijk geprobeerd om zijn ‘geest’ erin te bewaren en toch ook mijn eigen karakter eraan te geven. Nu begin ik dus met een blanco vel, dat is heel anders en best spannend.”

Het debuutalbum
Hoe lang heeft de voorbereiding voor Cais geduurd van idee tot volwaardig album?
“Lang! Ik heb me voor mijn Master-onderzoek namelijk verdiept in de muziek van Milton Nascimento. Daarvoor ben ik ook naar Brazilië gegaan en heb daar de gitarist en tekstschrijver van Milton ontmoet. Zij hebben mij heel erg geholpen! De muziek van Milton is namelijk niet makkelijk. Er gebeurt stiekem ontzettend veel, ritmisch gezien, maar ook harmonisch, wat ongebruikelijk is en je wel even moet weten. Tegelijkertijd heeft Milton nooit de rechten vrijgegeven om zijn muziek te laten opschrijven. Er zijn dus geen goede/ juiste partijen van te vinden; dat maakte het lastig om een goed beeld te krijgen van wat er nou precies gebeurde in de muziek. Ik moest alles eerst uitschrijven. Van de gitarist van Milton (Wilson Lopes) heb ik later de originele partijen gekregen. Dat scheelde enorm! Met hem ben ik toen door de partijen heen gegaan en heb ik mijn ideeën verteld over de arrangementen. Hij kon toen aangeven wat zeker niet veranderd moest worden in de muziek, omdat het echt deel uitmaakte van de compositie. Milton componeert eigenlijk zoals veel klassieke musici dat doen: melodie en harmonie horen echt bij elkaar. In de jazz is het vaak zo dat als je gaat herarrangeren, je als eerste naar de harmonie gaat kijken om die aan te passen. Bij de muziek van Milton zou dat juist volledig de stijl veranderen en dat wilde ik niet. Dat gaf dus een grote beperking, maar daardoor werd ik wel gedwongen om creatief na te denken wat ik dan wel wilde. Dat was heel leuk.
Een ander aspect was dat ik gekozen had voor stukken die geschreven waren tijdens een militaire dictatuur, waarbij er ook censuur heerste en alle vormen van kunst door een ballotagecommissie moesten worden goedgekeurd. Veel teksten hadden dus een dubbele betekenis. Hierin heeft Fernando Brant, Miltons tekstschrijver, mij erg geholpen. Ook heeft die periode van censuur en controle door de militaire politie veel gedaan met de manier waarop Milton ging zingen en veranderde de kleur van zijn muziek. Al dat soort dingen heb ik meegenomen bij het maken van het album. Dat was dus best een klus! Ik ben niet over één nacht ijs gegaan en heb sommige stukken ook opnieuw opgenomen omdat ik niet tevreden was met het eerste resultaat.”

Heeft het album Cais al verkoopcijfers gescoord in de wereldmuziek? Of is het nog een onontdekt pareltje?
“Wat mij betreft is het nog een onontdekt pareltje. Ik merk wel dat de interesse aanwakkert, maar met deze muziek zit je toch in een niche en moet je vaak wat langer je best doen om een breder publiek ervan te overtuigen dat het soort muziek dat je maakt, ook al is het onbekend, niet ‘moeilijk’ is en juist heel verrassend en mooi kan zijn. Ook voor wie normaal gesproken meer naar een ander genre luistert. Het album is namelijk echt cross-over: het heeft zowel met Braziliaans als jazz en ook een beetje pop veel raakvlakken.”

De Edison nominatie
Best bijzonder om te debuteren met een ode aan een oude Braziliaanse componist. Je schrijft zelf ook mooie muziek. Waarom is de keuze gevallen op een voornamelijk cover-album?
“Ja, het was me van tevoren ook erg afgeraden om dat te doen, maar ik ben een beetje eigenwijs soms. Het was ook niet de opzet. Ik begon eigenlijk met lijstjes te maken en toen bleek al heel snel dat het gros van de nummers dat ik graag wilde opnemen van Milton Nascimento was. Ik had me wel heel erg verdiept in de muziek van Milton, dus dat was ook niet zo raar en toen heb ik ervoor gekozen om er dan maar helemaal voor te gaan. Ook stijl-technisch was dat het meest logische. Milton heeft zo’n eigen stijl met componeren; het was moeilijk om stukken daarnaast te vinden die niet van hem waren en er toch in pasten. Hetzelfde gold voor mijn eigen composities. Ik had er nog twee van mijzelf op willen zetten, maar naast zo’n grootheid moeten ze dan wel overeind blijven! Dat vond ik niet het geval en toen heb ik ze er uiteindelijk niet opgezet. Ik denk dat ik er zelf ook nog niet helemaal rijp voor was.”

Ben je verrast met je nominatie voor een Edison?
“Ja! En erg blij verrast. De categorie World muziek is een internationale categorie bij de Edisons en om dan met je debuutalbum genomineerd te worden naast twee grootheden als Dino Saluzzi en Dhafer Youssef is een enorme eer. Tegelijkertijd zijn er niet veel musici die deze kant van de Braziliaanse muziek laten zien; meestal hoor je toch de Samba en Bossa Nova en ik vermoed dat de jury dat wel op prijs heeft gesteld.”

Gosling kan in ieder geval genieten van de nominatie. Op 27 november zal blijken of de Edison werkelijk ten deel valt aan het mooie album Cais. Dat zou de échte bekroning zijn.

Live in Nederland: