Business as usual in Rotterdam

Traditioneel met uitzicht op de Maas is de tiende editie van Art Rotterdam van start gegaan. Geen spectaculaire jubileumopening, geen wilde stunts. Met een business as usual-houding heette artistiek directeur Michael Huyser het toegestroomde publiek welkom. En het was al snel gemoedelijk. Dat is niet vreemd: na tien jaar kun je van een zekere routine, van ‘oude bekenden’ en natuurlijk van de nodige anekdotes spreken. En vanzelfsprekend, de bezoekers kennen elkaar al lang van andere beurzen en evenementen, maar toch is Art Rotterdam in Nederland ook vooral een knusse kunstbeurs bij uitstek.

En hoewel de kunstwereld zeker niet gevrijwaard is van beïnvloeding door de mondiale economie komt die gezelligheid echt niet doordat mensen elkanders steun zoeken in tijden van financiële crisis. Art Rotterdam staat te boek als een relatief laaggeprijsde beurs en daardoor valt het misschien wel te verwachten dat er juist méér potentiële kunstkopers deze week hun blik op de Maasoever richten. Wie slechts een paar duizend euro neer wil tellen heeft op Art Rotterdam, anders dan op snoeidure beurzen in Basel of Londen, toch nog alle mogelijkheid om serieus een potig kunstwerk aan te schaffen – vaak zelfs van een gerenommeerd kunstenaar.

Artistieke aankleding

Deze tiende versie van de beurs mag dan geen uitgesproken jubileumkarakter hebben, stil hebben de organisatoren niet gezeten. Zo wordt de internationale designbeurs Object Rotterdam dit jaar gelijktijdig met de kunstbeurs gehouden, in de hoop het voor internationale liefhebbers extra aantrekkelijk te maken om deze week een paar dagen Rotterdam te boeken. Ook is de aftrap van het grootschalige Portscapes tactisch als afsluiter van de beurs gepland. Portscapes is het kunstproject dat de aanleg van de tweede Maasvlakte artistiek moet aankleden en op verschillende locaties in 2009 kunstenaars een werk laat realiseren. Openingsact is niemand minder dan conceptkunst-reus Jan Dibbets, die op de rivierbedding een oud performancewerk opnieuw uitvoert.

Ook bijzonder is de aanwezigheid van ‘kunst-blog’ Trendbeheer (www.trendbeheer.com). Als het GeenStijl van de kunstwereld waren ze er voorgaande jaren ook, maar dan vooral als underground-verslaggevers die online een uitgebreid fotoverslag bijhielden. Nu zijn het de kunstenaars achter Trendbeheer zelf die te zien zijn op een aparte locatie. Naast het feit dat dit een expliciete bevestiging is van het feit dat internetsites over kunst als volwaardige spelers meedraaien in de kunstwereld, compenseert Trendbeheer presenteert… misschien het wegvallen van de meer alternatiever Projector Art Fair een beetje. Deze laatste beurs behoorde vorig jaar succesvol tot het Art Rotterdam-bijprogramma, maar kon het voor dit jaar organisatorisch niet bolwerken. Trendbeheer kiest voor een veel kleinere opzet, maar boet met kunstenaars als Marc Bijl (die overigens ook netjes bij z’n galerie op de ‘echte’ beurs vertegenwoordigd is), Jeroen Jongeleen en Jeroen Kuster zeker niet aan ruigheid in.

Vuiltjes en vlekken
De dit jaar voor de vijfde keer uitgereikte Illy Prize mocht met de Engelse Susan Collis mee naar huis. En terecht, want haar werk steekt met kop en schouders boven de andere vier genomineerden uit. De context van een kunstbeurs, met z’n overweldigende hoeveelheid aan beelden werkt hier duidelijk in haar voordeel. Om precies te zijn als contrast, want Collis zet namelijk in op de subtielste details. En als je die eenmaal doorhebt dan doe je iets dat in de overige beeldenzee eigenlijk al na drie galeriestands is matgeslagen: kijken. Collis weet toeschouwers te belonen met het ontdekken van wat op het eerste gezicht onzichtbaar is. De vuiltjes en vlekken op haar als schijnbaar als ready-made neergezette bezem of tafel blijken zorgvuldig ingelegde stukjes parelmoer, of glanzende steentjes – aanvankelijk verborgen  juweeltjes. Uitstekende en kromgebogen spijkers zijn van goud of zilver, en de rits van een boodschappentas blijkt een nauwkeurige potloodtekening. Het lijkt haar niet veel uit te maken dat het gros van de bezoekers eraan voorbij zal gaan; alleen de mensen die écht opletten krijgen haar kunst te zien. In een tijd waarin het idee achter het werk het wint van de afwerking herinnert Collis je er op haar eigen manier aan wat het eigenlijk is om naar kunst te kijken.

Fotobehang
De 71 galeries die deze keer deelnemen zijn net als voorgaande jaren vooral over de eerste verdieping van de Cruise Terminal naast de Erasmusbrug verdeeld. De selectie per galerie is in de meeste gevallen een weloverwogen uitsnede van het portfolio, zodat mensen die meer willen zien gerust eens ‘in het echt’ langs kunnen komen. Opvallend is het aantal gortdroge en minimale installaties. Soms zijn hele stands ingericht met een aantal latjes tegen de muur, wat onbeduidende vellen papier en wat draad. Crisp Gallery uit London bijvoorbeeld toont het werk van George Young, galerie Martin van Zomeren heeft veel ruimte ingeruimd voor het wat conceptuele werk van Navid Nuur, en ook het Keulse Marion Scharmann laat een dergelijke opzet zien met het werk van Stefan Burger. Bij de laatste zijn de witte wandjes sfeervol behangen met donker bedrukt fotobehang.

Maar hoewel er altijd overeenkomsten te noemen zijn, is er vooral ook veel diversiteit. 8WEEKLY is dan ook nog lang niet uitgekeken, en zal deze dagen op verschillende momenten verder verslag doen van Art Rotterdam 2009.