IFFR 2018-3

Sweet Country

Warwick Thornton • Australië, 2017

Sterren: 4

‘What chance does this country make?’, vraagt Fred Smith (Sam Neill) zich op het eind van Sweet Country vertwijfeld af. Het is, naar aanleiding van het verhaal wat hier getoond wordt, een terechte vraag. Sweet Country – een bitterzoete titel – is de tweede lange speelfilm van Warwick Thornton. Zijn sterke debuut Samson and Delilah toonde direct zijn grote talent. Niet alleen als regisseur die met een insidersblik de Aboriginalgemeenschap op humane wijze weet neer te zetten, maar zeker ook als cameraman. Het lyrisch landschap van de Australische ziet er ook nu weer oogstrelend uit.

Sweet Country speelt zich af in de Australische outback in de jaren twintig van de vorige eeuw. Sam (Hamilton Morris), een Aboriginal van middelbare leeftijd, werkt voornamelijk voor Fred Smith, in de blanke plattelandsgemeenschap een van de weinigen die de inheemse bevolking van Australië als medemensen ziet. De rest van de mannen zijn veelal misogyne racisten die vooral goed zijn in zuipen. Een van hen is nieuwkomer Harry March, die net een boerderij heeft overgenomen. Hij is een veteraan van de Eerste Wereldoorlog. De erfenis hiervan is aan zijn verbitterde gedrag af te zien. Als hij Fred om hulp vraagt voor wat klussen op zijn boerderij, vraagt deze of Sam Harry wilt helpen, niet wetende dat hij hiermee de aanzet geeft tot een steeds verder escalerende situatie. Sweet Country baant niet echt nieuwe paden, maar is wel een erg mooi gemaakte, genadeloze schets van de dubieuze manier waarop de Aboriginals behandeld werden.

 

Der Hauptmann

Robert Schwentke • Duitsland, Frankrijk, Polen, Portugal, 2017

Sterren: 5

Een mokerslag, dat is Der Hauptmann. Dit gitzwarte verhaal speelt zich af in de laatste twee weken voor de Duitse overgave in de Tweede Wereldoorlog. Willi Herold, een deserteur op de vlucht, stuit op een verlaten legerwagen met hierin een kapiteinsuniform. Wordt het eerste kledingstuk nog puur aangetrokken om de kou tegen te gaan, hij kan vervolgens toch de verleiding niet weerstaan het complete uniform aan te trekken. Die verandering van kledij zorgt voor een verandering van houding bij Herold. Plotseling wordt er naar hem geluisterd, waarna hij zich in verbazingwekkend korte tijd ontpopt tot een manipulatieve rasopportunist. Eentje die zich een weg door de legerbureaucratie weet te bluffen en situaties naar zijn hand weet te zetten. Daartoe in staat gesteld door de blinde onderdanigheid voor autoriteit en het zich slaaf houden aan de hiërarchie van de mensen die zijn pad kruizen. Het is ongelofelijk, maar tegelijkertijd geloof je het direct.

Der Hauptmann is ver verwijderd van Hollywoodproducties als Flightplan, Red en de Divergent-films die de Duitse regisseur Robert Schwentke eerder maakte. Met behulp van de indrukwekkende zwart-witcinematografie van Schwentkes vaste cameraman Florian Ballhaus wordt hier een haast postapocalyptische sfeer neergezet. Heeft het ‘spel’ rond de botsing van bevoegdheden tussen de verschillende Duitse instanties iets weg van een farce, de consequenties zijn niet minder dan een (onverbloemd in beeld gebrachte)  afdaling in de waanzin. Een helletocht waarbij maar weer eens wordt aangetoond dat niets menselijker is dan beestachtig gedrag.

Hoewel enige kennis van de Tweede Wereldoorlog het redelijk bizarre gegeven redelijk aannemelijk maakt, is het toch een schok te horen dat dit verhaal gebaseerd is op een waargebeurd voorval. Een voorval waarvan er zich waarschijnlijk vele soortgelijke hebben afgespeeld in de chaotisch einddagen van de oorlog. En we moeten vooral niet denken dat dit soort gedrag specifiek voorbehouden is aan de Tweede Wereldoorlog, wil Schwentke met de beelden onder de eindcredits duidelijk maken. Dat hij in de Q&A na afloop de naam Trump liet vallen zal de oplettende nieuwsvolger daarom niet verbazen. Not for the squemish, zou een Engelse beschrijving van deze film zijn. Ondergetekende moest teruggaan naar Cargo 200 in 2008 om een IFFR-film te bedenken die even naargeestig als indrukwekkend is als Der Hauptmann.

 

The Guilty

Gustav Möller • Denemarken, 2018

Sterren: 4

Soms hoef je een groot deel van de personages in een film alleen maar te horen om een boeiend verhaal neer te zetten. De Canadese horror Pontypool is daar een goed voorbeeld van. Zelfs als die gesprekken gevoerd worden met slecht één personage in beeld die zich bovendien op slechts één locatie bevindt, kan dat in handen van een goede filmmaker een sterke film opleveren, zoals Locke met Tom Hardy bewees. In The Guilty is de blik bijna continu gericht op Asger (Jakob Cedergren), die werkzaam is bij een Deense 112-centrale en alarmtelefoontjes beantwoordt.

De Zweedse filmmaker Gustav Möller kwam op het idee van zijn debuutfilm toen hij op YouTube een 112-gesprek hoorde. Hij werkte dit gegeven uit in The Guilty,  waarin we nauw op de huid zitten van Asger. Hij krijgt een verontrustend telefoontje binnen van een vrouw die ontvoerd is. Hij probeert er alles aan te doen om haar te redden, waarbij Asgers wat onorthodoxe aanpak wordt verklaard door het feit dat hij eigenlijk straatagent is, maar als disciplinaire maatregel bureauwerk moet doen. Een qua opzet ogenschijnlijk ‘simpele film’, die in uitvoering een verrassend spannend en volwassen debuut opleverde.