Alleskunner, én een beetje gek

Hij is een moderne meester van zijn genre, fantasy. Hij heeft tientallen graphic novels, gedichten, comics, boeken en verhalen op zijn naam staan. En langzaamaan verovert hij ook de filmwereld. Neil Gaiman is een alleskunner. Altijd in het zwart gekleed, het liefst met leren jack en zonnebril, weet de schrijver met het warrige haar iedereen te fascineren door de bijzondere werelden en personages die hij creëert.

Neil Gaiman (Groot-Brittannië, 1960) begon zijn bomvolle carrière als journalist en boekrecensent. Zijn eerste elektrische typemachine kon hij betalen van het geld dat hij kreeg voor de biografie van de toen immens populaire popgroep Duran Duran in 1984. Doordat het boek een redelijk succes was, kreeg hij de naamsbekendheid die hij als beginnend auteur zo goed kon gebruiken.

The Sandman

Inmiddels heeft Gaiman een aantal populaire titels op zijn naam staan. Een van de meest bekende is de comic The Sandman (1989 – 1996), de hernieuwde visie op het origineel van Jack Kirby uit de jaren zeventig. Gaiman schreef het verhaal voor de 75-delige reeks. Hij ontving er meerdere prijzen voor en het was de enige comic die ooit op de bestsellerlijst van de New York Times stond. In een interview met de Britse krant The Independent zei Gaiman over het einde van de serie dat hij nog wel meer afleveringen kon maken, maar dat hij daar zelf niet blij van zou worden: “I’d rather leave while I’m in love”. Nog steeds wordt The Sandman goed verkocht. Voor de echte verzamelaars zijn de delen zelfs gebundeld in vier prachtige gebonden edities.

Ook de boeken van Gaiman zijn veel gelezen. Zijn samenwerking met Terry Pratchett resulteerde in het briljante en hooggeprezen Good Omens (1990), een humoristische vertelling over het einde van de wereld. Op zijn weblog schrijft Gaiman: “tegen het einde wisten we allebei niet meer zeker wie er welke stukken had geschreven.” Twee andere grote titels van Gaiman zijn American Gods (waarin de Oude Goden het opnemen tegen de Nieuwe Goden, gezien vanuit het perspectief van antiheld Shadow) en Anansi Boys (waarin de twee zonen van Mr. Nancy uit American Gods aan bod komen). American Gods is momenteel online te lezen.

Princess Mononoke

In de filmwereld loopt Gaiman ook al flink wat jaren mee, hoewel zijn naam daar pas de afgelopen paar jaar echte bekendheid heeft gekregen. De bijna vergeten BBC-serie Neverwhere (1996) komt van de hand van Gaiman. Later schreef hij het boek met dezelfde plot, setting en personages, dat vele malen populairder werd dan de serie. Minder bekend is ook dat Gaiman de Engelse vertaling van de populaire anime Princess Mononoke schreef, evenals een aflevering van de SF-serie Babylon 5.

Mirrormask

Het balletje ging pas echt rollen met Mirrormask (2005). Samen met regisseur David McKean schreef Gaiman het verhaal, en op basis daarvan ook het script. Mirrormask kan gezien worden als een bizarre maar mooie mix van Labyrinth, Alice in Wonderland, The Wizard of Oz en The Dark Chrystal. Het leverde een modern sprookje op, met veel nadruk op de visuele aspecten. Het verhaal werd niet door iedereen gewaardeerd en veel bezoekers trok de film ook niet in de bioscopen, maar iedereen was lovend over hoe Mirrormask er uit zag. Zoals het Britse filmtijdschrift Empire het omschreef: “zelden was een complete CGI-wereld zo innemend prachtig.”

Na Mirrormask was daar Beowulf (2007) van Robert Zemeckis. Gaiman had, samen met Roger Avary (Pulp Fiction), in 1997 al een vernieuwde versie van het oude epische gedicht geschreven. Het was bedoeld om te verfilmen, maar omdat het niet werd verkocht ging dat uiteindelijk niet door. Nadat Zemeckis in 2005 (opnieuw) interesse toonde werd het script herschreven, vooral omdat het budget groter was dan de schrijvers op voorhand hadden bedacht. In een interview uit 2007 leggen Gaiman en Avary uit waarom ze het gedicht op sommige punten drastisch hebben veranderd. “De eerste versie kwam van de hand van christelijke monniken”, zegt Avery. “Zij hebben het verhaal aangepast aan hun publiek, en dat hebben wij ook gedaan.” Gaiman voegt nog toe: “we waren eigenlijk gefascineerd door het gebrek aan sex in het gedicht.”

Stardust

Eén van de leukste films uit 2007 is zonder twijfel Stardust. Zelf had Gaiman weinig te maken met deze film, al is Stardust is gebaseerd op één van zijn boeken. Net zoals bij vele boekverfilmingen is het boek beter, maar regisseur Matthew Vaughn bleef redelijk getrouw aan het boek en hoefde weinig drastische veranderingen te maken. Voor Gaiman bleef het bij een adviserende rol op de achtergrond als producent.

Stardust

Op Gaimans site staat het eerste hoofdstuk van Stardust, voorgelezen door hemzelf. De film is deze maand uitgekomen op dvd. Gaiman kreeg een half uur materiaal te zien ver voordat de film uitkwam, en zegt daarover in een interview met Underground Online: “ik was doodsbang, en ik wist niet eens hoe bang ik was totdat ik het zag en er van hield en ik een enorme zucht van opluchting slaakte en kon zeggen dat het mijn ding was en dat het prachtig was”.

Voorlopig zijn we gelukkig nog niet van Neil Gaiman af. Volgend jaar komt de verfilming van zijn kinderboek Coraline in de bioscopen; een stop-motion film met de stemmen van onder andere Teri Hatcher en Dakota Fanning. Ook in de planning is de verfilming van Gaiman’s Death: The High Cost of Living, een Sandman spin-off. Op de site van Gaiman staat inmiddels ook een teller voor de release van zijn volgende boek: The Graveyard Book. Nog ongeveer een half jaar wachten totdat dat weer verslonden kan worden. Maar hij is ook druk bezig met andere dingen. Op zijn blog van 5 april legt hij uit dat hij en zijn literair agent alles wat er de komende anderhalf jaar moet gebeuren op papier hebben gezet. “Nu is me dus verboden ook nog maar één nieuwe introductie te schrijven of ergens op te reageren met ‘ja, dat doe ik met alle liefde, dat lijkt me leuk’, zonder dat zij kan zeggen ‘Ben je gek? Natuurlijk niet!'” Laten we hopen dat Neil Gaiman altijd een beetje gek blijft.