Twee buitenstaanders
In de tweede Nederlandse wedstrijd van dit EK staat ons elftal, vertegenwoordigd door regisseur Paul Verhoeven, tegenover het Tsjechische, in de persoon van zijn collega Milos Forman. De heren begonnen hun carrières vrijwel gelijktijdig in het begin van de jaren 60, en na een reeks geprezen films in eigen land trokken ze naar Hollywood, waar ze nog veel meer succes hadden, Verhoeven met onder meer RoboCop, Basic Instinct en Starship Troopers, Forman met klassiekers als One Flew Over the Cuckoo’s Nest en Amadeus. Het belooft een spannende wedstrijd te worden, want beide teams zijn op het eerste gezicht even sterk.
~
Voorbeschouwing
Milos Forman
 |
| One Flew Over the Cuckoo’s Nest |
Forman werd geboren in 1932. In de jaren 60 studeerde hij aan de filmacademie van Praag, waar hij kennismaakte met westerse films die in de rest van Tsjechoslowakije waren verboden. Met zijn films The Loves of a Blonde (Lásky jedné plavovlásky, 1965) en vooral The Fireman’s Ball (Horí, má panenko, 1967) stond hij aan het begin van de Tsjechische new wave van de jaren 60. In 1969 trok hij naar Amerika, waar hij na het misluke Taking Off (1971) doorbrak met het meesterwerk One Flew Over the Cuckoo’s Nest, nog altijd een van de beste films uit de jaren 70.
Paul Verhoeven
 |
| RoboCop |
Hoewel onze nationale trots eigenlijk geen introductie behoeft, zetten we de feiten toch nog even op een rijtje. Verhoeven werd geboren in 1938 en zat nooit op de filmacademie. In plaats daarvan studeerde hij af in wis- en natuurkunde aan de universiteit van Leiden en deed filmervaring op bij het maken van documentaires voor de marine. Zijn doorbraak naar het grote publiek kwam in 1969, toen hij de inmiddels legendarische tv-serie Floris maakte. Daarop volgden kaskrakers als Turks Fruit (1973), Soldaat van oranje (1979) en De vierde man (1983), naar het boek van Gerard Reve. Na zijn eerste Engelstalige film Flesh + Blood (1985) maakte hij zijn uiterst succesvolle Amerikaanse debuut met RoboCop (1987).
Eerste helft
 |
| Starship Troopers |
Hoewel de speeltechnieken van de beide regisseurs sterk verschillen, gaan de heren tot aan het begin van de jaren 80 gelijk op. De vijf Oscars en wereldwijde erkenning voor Cuckoo’s Nest leveren Forman zijn eerste doelpunt van de wedstrijd op, maar zijn eerdere flop Taking Off steekt echter schril af tegen Paul Verhoevens productie uit die tijd. Verhoeven scoort in eigen land de ene hit na de andere, en hoogtepunten als Turks fruit en Soldaat van oranje krijgen tegenwoordig dankzij enkele nieuwe dvd-uitgaven ook in Amerika stees meer fans. Ruststand: 1-1.
Tweede helft
 |
| Man On the Moon |
In de tweede helft van de wedstrijd wordt het pas echt spannend. Hoewel Verhoeven vaker scoort (zeven films sinds 1984 tegenover Formans schamele vier), worden er twee goals afgekeurd: Showgirls uit 1995 en het misbaksel Hollow Man (2000). Showgirls levert Verhoeven zelfs een gele kaart op in de vorm van een Razzie, de anti-Oscar voor Slechtste Regisseur. Maar waar Verhoeven de critici tegen zich in het harnas jaagt met zijn intrigerende mix van intelligente science fiction en keihard geweld, sleept Forman de ene na de andere prijs in de wacht. Aan de andere kant loopt het publiek warmer voor de over-de-toppe uitspattingen van Verhoeven. Na een rommelige tweede helft eindigt de partij aldus met gelijkspel: 2-2.
Nabeschouwing
Verhoeven is sinds 2000 talloze projecten aan het voorbereiden, waaronder films over uiteenlopende figuren als Jezus, de Russische detective Fandorin en Harry Houdini. Zijn nieuwste film wordt echter weer een Nederlandse: Zwartboek. Van Forman hebben we sinds Man on the Moon (1999) niets meer gehoord, maar het zou ons niet verbazen als ook hij bezig is met het voorbereiden van een nieuw meesterwerk.
