Pleitbezorger van vrijzinnige cultuur

SEXTET is het lichtste deel van het drieluik, hoewel ook deze ‘goedkope seksfilm’ een duidelijke boodschap heeft.

SEXTET bestaat uit zes losse verhalen, die verbonden worden door een raamvertelling over een Vlaamse filmacademie. De verbitterde docent laat de film zien als een rampzalig voorbeeld van hoe een regisseur zich te buiten kan gaan aan makkelijke trucs en mooifilmerij. En dan zitten er ook nog eens veel te veel niet functioneel naakt en ongelofelijk slechte grappen in, aldus de docent.

Eddy Terstall © Spagetthi Film

Waarom heb je voor de raamvertelling gekozen?
Ik had als eerste het idee om zes losse filmpjes op te laten nemen door verschillende regisseurs. Uiteindelijk heb ik de filmpjes allemaal zelf geschreven en gemaakt. Voor het scenario van Flirt, dat eveneens uit verschillende verhaallijnen bestaat, had ik de raamvertelling van de Vlaamse filmacademie bedacht, maar regisseur Jaap van Eyck heeft die structuur eruit gelaten. Dat gaf mij de mogelijkheid om het alsnog voor SEXTET te gebruiken. Het geeft de zes filmpjes een onderling verband. Bovendien vind ik het een leuk gegeven dat je een film tussendoor kunt stilzetten. Het gaf me ook de mogelijkheid om bijvoorbeeld over te schakelen op een tekenfilmscène.

Waarom speelt het zich af op een Vlaamse filmacademie?
Omdat ik van buitenaf naar de Nederlandse film en de Nederlandse cultuur wilde laten kijken. Op deze manier is de film toch (bijna) geheel in het Nederlands. Bovendien wilde ik graag de Vlaamse acteur Gene Bervoets de rol van bittere filmdocent laten spelen.

Je zou de film ook kunnen beschouwen als een parodie
op de Nederlandse film. Daar wordt immers altijd over gezegd dat er teveel naakt in zit. Was dat je
bedoeling?
Het idee dat er teveel bloot in Nederlandse films zit, is nog een overblijfsel uit de jaren zeventig. Als je naar Franse of Spaanse films kijkt, dan zijn Nederlandse films in vergelijking eigenlijk heel preuts. Seks is toch leuk? Als het mooi gefilmd is, is het toch prettig om naar te kijken? Je hoort mensen nooit klagen over teveel geweld in films, maar wel over teveel seks.
Iets dat leven geeft, mag niet, maar iets dat leven neemt, wel. Ik wil daar in mijn film op wijzen.

“Alles kan in Nederland, behalve met kinderen en dieren” wordt in de film gezegd. Is SEXTET bedoeld om te zorgen dat dat zo blijft?
We hebben steeds meer te maken met de invloed van machoculturen, zoals de Islam en de Carribische bling bling-cultuur, waarin vrouwen door nogal wat mannen uit die culturen als een soort ding worden gezien. Buiten het vrijzinnige cultuurgebied, West-Europa en Noord-Amerika, is het helaas vaak zo dat vrouwen en mannen op ongelijke voet staan. Ik wil ervoor waken dat die invloed onze vrijheid aantast.

Een van de thema’s die in SEXTET naar voren komt, is dat vrouwen altijd op hun uiterlijk beoordeeld worden, of ze dat nou willen of niet. Het mooie meisje Rozemarijn (Esmarel Gasman) blijft een mysterie, bezien door de ogen van mannen. Je had er ook voor kunnen kiezen om haar een voice-over te geven in plaats van Dirk Zeelenberg. Waarom heb je dat niet gedaan?
Net zoals ik alleen vanuit mijn eigen cultuur kan werken, kan ik ook alleen maar schrijven vanuit mijn eigen visie. Het blijft een verhaal over hoe een man naar vrouwen kijkt, daar is niets aan te doen.

Je had ook een vrouwelijke scenarioschrijfster op de voice-over van Rozemarijn kunnen zetten?
Ik kan dat niet uit handen geven. Schrijven, regisseren en monteren hoort voor mij bij elkaar. Ik gebruik ook nooit andermans scripts. Een film is voor mij één geheel.

SEXTET is soms ronduit pamflettistisch, zoals wanneer gezegd wordt: ‘Het is in Nederland niet aan de vrouw om zich zedig te kleden, maar aan de man om zijn poten thuis te houden.” Waarom vond je het nodig om zo’n duidelijke moraal aan te brengen?
Er dreigt op dit moment iets nadrukkelijks verloren te gaan, namelijk de verworvenheden van de seksuele revolutie. Dan is het ook nodig om dat nadrukkelijk duidelijk te maken.

Terstall tijdens de opnames voor Vox Populi

Simon had ook zijn pamflettistische kanten, maar hij bleef wel subtiel.
SEXTET moest vooral een soort vrolijke kerstboom worden. Het is de minst zware film van het drieluik, omdat ik na Simon zin had in lichtere kost. Tegelijkertijd vind ik seks een belangrijk thema. Aan de manier waarop er met seks wordt omgegaan, kun je iets aflezen over de staat van het land. Hoe beter het gaat met de cultuur en de samenleving, hoe vrijer mensen met seksualiteit om kunnen gaan. Dan heb ik het overigens niet over kinderporno of vrouwenhandel, waarbij er sprake is van dwang. Ook naar prostitutie mag veel kritischer gekeken worden. Geen vrouw wordt hoer voor de lol.

Maar het is een goede zaak als homo’s in alle straten vrij hand in hand kunnen lopen en als vrouwen topless in het park kunnen zonnen zonder lastig gevallen te worden. Als mensen een dreiging voelen wanneer ze dat doen, lopen we de kans dat we die verworvenheden kwijt raken.

Als je niet actief dingen blijft benoemen en mensen eraan blijft herinneren, moet je er rekening mee houden dat je het langzaam weer verliest. Maar SEXTET is ook gewoon grappig bedoeld, met politiek incorrecte humor zoals je die ook in de kroeg hoort.

In de scène over de lesbiennes die hun Marokkaanse buurvrouw uitnodigen voor koffie, worden er achter elkaar vooroordelen onderuit gehaald. Toch eindigt de scène met een allochtoon buurjongetje dat ‘vieze lesba’s’ op de deur kalkt. Wat wil je daarmee zeggen?
Dat het allebei waar is. Er is niet één moslim. Er bestaat misschien geen liberale islam, maar er zijn wel liberale moslims, die het prima vinden als hun lesbische buren gaan trouwen. Ik wil aangeven dat de waarheid gewoon niet zo zwart-wit ligt.

Ik vond de film eigenlijk verrassend scherp en negatiever over moslims dan ik had verwacht. Aan het begin van de film laat je de voice-over ook zoiets zeggen: Misschien is het niet verstandig om hier verder op in te gaan… Ben je zelf niet bang voor negatieve reacties?
Dat is dan zo. Het verbaast me niets als dat zou gebeuren. We leven nu eenmaal in een agressieve maatschappij, waarin om de haverklap dreigmails naar politici worden verstuurd en sites als Geenstijl mensen de grond in trappen. Dat betekent niet dat je je in moet houden. Als kunstenaar kun je dat gewoon niet doen.

Op de set van Vox Populi

SEXTET bevat nogal veel, bijzonder grappige, politiek incorrecte grappen. Botst dat niet met jouw politieke ambities?
Ik vind dat je de dingen zo scherp mogelijk moet benoemen. Mensen denken altijd dat je op je vingers getikt wordt bij politieke partijen als je iets zegt dat niet in het partijprogramma staat. Misschien dat het bij de SP zo werkt, maar de Partij van de Arbeid is een clubje mensen met allemaal verschillenden ideeën, dermate los dat ik echt niet verwacht dat iemand me die grappen kwalijk neemt.

In één verhaallijn wordt een bijbelverhaal verfilmd door een stel vloekende acteurs die voorstellen om het Lam Gods te veranderen in de Geit Gods. Ook christenen zouden volop aanstoot kunnen nemen aan SEXTET.Is deze film gemaakt om aan het buitenland te laten zien wat er in Nederland kan?
Ja, al denk ik niet dat SEXTET op veel plekken buiten Europa en Noord-Amerika vertoond kan worden, omdat hij daarvoor misschien inderdaad wat ver gaat.

Ik denk dat Amerikanen er ook van zouden schrikken.
In het zuiden wel ja. Aan de andere kant, mijn vrienden vinden dat het niveau van de politiek incorrecte grappen nog wel verder had kunnen gaan.

Je bent momenteel, na veel vertragingen, Vox Populi aan het draaien. Als het drieluik straks compleet is, wat zegt het dan over de Nederlandse samenleving?
Als het drieluik af is, moet er een completer beeld geschapen zijn van wat in sommige landen als Sodom en Gomorra bekend staat. Uit het drieluik blijkt ook dat het helemaal niet zo Sodom en Gomorra is als men denkt. Vox Populi wordt een politieke komedie, een uithaal naar politiek correct links en populistisch rechts. Als het goed is, komt hij volgend jaar uit.

Tijdens Vox Populi

En dan is alles gezegd over Nederland wat er te zeggen viel. Wat ga je daarna maken?
Geen idee. Ik ben heel erg aan het denken. Ik heb wel zin in iets spectaculairs. Naarmate ik ouder wordt, krijg ik meer wilde haren. Mijn films worden minder vrijblijvend, omdat er nu eenmaal veel op het spel staat. Ik blijf graag een pleitbezorger van de vrijzinnige cultuur.

foto’s Eddy Terstall © Spagetthi Film. SEXTET gaat op 13 september in première.