Deel 4 - IDFA 2012 - 8weekly.nl

Inhoud: Harry Dean Stanton: Partly Fiction | Icebound | Leviathan | The Ridge | De sekspolitie

Eigenzinnig genie

De hoofdpersoon zegt een aantal keer dat hij als acteur niets doet en gewoon zichzelf is. Regisseur Sophie Huber neemt het advies ter harte. Ze richt haar camera op de inmiddels 86-jarige Harry Dean Stanton, vraagt hem af en toe wat en laat zijn zwijgen voor zichzelf spreken. Als Harry spreekt doet hij dat door te zingen. Dat blijkt nog altijd zijn grote liefde, en hij kan het ook. Sterker nog, je vraagt je af waarom hij nooit echt werk heeft gemaakt van een muzikale carrière. Dat vraagt hij zichzelf trouwens ook af. De acteur haalt herinneringen op met onder andere David Lynch en Kris Kristofferson, denkt aan zijn tijd met Marlon Brando en Jack Nicholson, en ook Wim Wenders (regisseur van Paris, Texas) en Sam Shepard (schrijver van die film) geven hun visie op de flegmatieke en sympathieke acteur.

Huber wisselt de sessies met Dean Stanton en de gesprekken met bekenden af met bezoekjes aan Harry’s favoriete bar in downtown LA, volgt hem als hij in een taxi de stad doorkruist (zonder echt een doel te hebben) en laat haar camera door zijn huis dwalen, daarbij stuitend op kleine aanwijzingen over wat de acteur belangrijk vindt in het leven of zijn lange carrière. Weinig, zo blijkt. Dean Stanton is door het leven gestruikeld, zonder daarbij veel belang te hechten aan materieel bezit. Ook is er nooit een vrouw blijven hangen, al heeft hij wel wat halfslachtige pogingen gedaan. Niet dat hij niet in ze geïnteresseerd was. Openhartig laat hij los dat het scoren van vrouwen veel makkelijker bleek toen hij wat beroemder werd. Maar ook wordt duidelijk dat zijn beroemde en carrièredefinierende hoofdrol in Paris, Texas bepaald geen vanzelfsprekendheid was. Na dertig jaar bijrollen gespeeld te hebben twijfelde hij enorm aan zijn vermogens om een leading man te zijn. Huber bewijst dat een goede documentairemaker vooral het vertrouwen moet winnen van de hoofdpersoon. Dat is gelukt in dit geval. Als Harry zingt hoeft ze weinig anders te doen dan haar camera op hem te richten. Zijn stem gaat door merg en been. (Erik Kersten)
Terug naar boven

Hondenrace tegen de klok

Nome. Afgelegener plekken dan dit dorpje in Alaska zijn er nauwelijks te vinden. In 1925 brak hier, hartje winter, een difterie-epidemie uit. De enige dokter in het dorp had nog maar een klein beetje vaccin, dat bovendien lang over datum was. In chronologische volgorde wordt het zich daarna ontvouwende verhaal uit de doeken gedaan, aan de hand van archiefbeelden, krantenkoppen, zelf geschoten beelden en interviews met nabestaanden, slederijders en historici. Helaas dachten ook de makers van deze documentaire dat het de film ten goede zou komen als het van begin tot eind dichtgesmeerd zou worden met muzak. De stem van rasverteller Sir Patrick Stewart praat het geheel aan elkaar tot een spannend geheel.

Want spannend is het wel, het verhaal dat na een telegram van de dokter aan Washington door de pers werd opgepikt en groot uitgemeten. Want het vaccin was weliswaar onderweg, maar moest met een estafette van sledehonden naar Nome gebracht worden. Heldhaftigheid, opofferingsgezindheid, het laatste stukje Amerikaanse frontier: dat alles werd onder invloed van de opkomende massamedia vormgegeven tot een Amerikaanse mythe. Icebound prikt aan de ene kant de onderdelen van de mythe door, maar houdt het met deze film ook in stand. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven

Overrompelende maar te lange horrordocumentaire

De botsing van mens, machine en natuur. Dat is het onderwerp van deze bijzondere documentaire. De beelden in Leviathan zijn vaak indrukwekkend en door de grofkorreligheid en het contrast ook ‘other worldly‘. De filmmakers maakten gebruik van kleine camera’s die aan alles gemonteerd werden wat voorhanden was. Aan de vissers zelf, de netten, de kraan waarmee die netten opgehaald worden, de mast, of zelfs aan de vissen zelf. Daardoor komen beelden vaak erg dichtbij en ben je in eerste instantie vaak vooral bezig om te bepalen waar je nu precies naar zit te kijken. Omdat alles in het donker is opgenomen wordt dat nog eens versterkt: het zwart is in de beeldcomposities minstens net zo belangrijk als de kleuren van het onderwerp. Door de close-ups van de voortdurend rokende en van tatoeages voorziene vissers, de routine waarmee ze vissen de kop of vinnen afsnijden, het altijd aanwezige bloed en de deining van dode vissen op het dek heeft Leviathan veel weg van gothic horror. Wat voor de vissers gewoon werk is krijgt hier een lading die atypisch voor een in de werkelijkheid verankerd bestaan.

Maar de film lijdt ook aan het euvel waar zoveel regisseurs last van hebben: ze weten niet wanneer het genoeg is. Als ze een strakkere montage hadden gekozen en een half uur uit de film geknipt hadden was het resultaat beter geweest. Door de lengte van shots gaan het overrompelende effect en de mystiek verloren. Erg jammer. Als je gedachten tijdens het kijken afdwalen naar de techniek (‘Hoe hebben ze dit shot nu precies gefilmd?’) is dat geen goed teken. (Erik Kersten)
Terug naar boven

Internationale reddingsactie

De kijker vandaag de dag heeft flink wat imponerende voorbeelden van menselijke ontberingen en doorzettingsvermogen kunnen zien. Denk aan films als Alive, series als I Shouldn’t be Alive of documentaires als Touching the Void. Het is met laatstgenoemde klimfilm dat The Ridge vaak vergeleken zal worden, een vergelijking die op elk vlak in het voordeel van Kevin Macdonald’s meesterwerkje uitvalt. In The Ridge probeert een groepje bergklimmers de top van de veelal dodelijke Annapurna in de Himalaya te bereiken. De Spaanse Iñaki moet omkeren en blijkt bij aankomst in een hoog gelegen basecamp blauwe vingers te hebben en verward te spreken. Hij kan niet verder, maar krijgt hulp van een medeklimmer. Deze verwaande armchair traveller heeft wel slechtere uitgangspunten gezien. Als Iñaki’s onduidelijke maar licht-zorgwekkende toestand in een lager gelegen basecamp bekend wordt (de eerste die het hoort blijkt zijn Canadese vriendin te zijn, maar die cruciale informatie wordt pas laat duidelijk) komen velen, waaronder meerdere collega-klimmers, in actie.

Wat volgt is een indrukwekkende verzameling bergklimmers uit alle windrichtingen van de wereld die betrokken raken bij de reddingsactie. De makers zoeken ze allemaal thuis op en laten hen vertellen over de reddingspoging, het klimmen in het algemeen en nog wat algemene levensvisies. Het haalt de vaart en spanning uit het verhaal dat daar toch al niet bol van staat. Bovendien: er zullen zich toch wel spectaculairdere zaken op die beruchte berg hebben afgespeeld? De situatie van de diverse plukjes klimmers op de berg is wel fraai en helder vormgegeven, maar het camerawerk is een beetje hit & miss in deze film die door het hinken op twee gedachten onderuit gaat in een spagaat. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven

Keuvelen met prostituees

Het werk van het politie-onderdeel dat onderzoek doet naar gedwongen prostitutie kan zeer frusterend zijn. Deze documentaire volgt drie rechercheurs van de Haagse zedenpolitie in hun dagelijkse werk. In de vele jaren dat ze onderzoek doen is het maar in een handvol gevallen gelukt om een slachtoffer van mensenhandel daaruit te halen en ze een eigen leven op te laten bouwen. Veelal blijft het bij pogingen om de prostituees toe te laten geven dat ze dit niet vrijwillig doen. En dan moeten ze de echte aangiftes ook nog zien te scheiden van de valse. Artikel B9 geeft de meisjes die aangifte doen namelijk het recht gedurende het onderzoek legaal in nederland te zijn, waardoor het voor veel illegale vrouwen een interessante optie is. Een methode ook die voor de PVV zo bedreigend is dat ze proberen de rechercheurs voor hun politieke karretje te spannen.

Maar door de herhaling van zetten en de soms knullige werkmethodes wordt de angel er ook wat uitgehaald. Dat knullige zit hem bijvoorbeeld in de haperende en verouderde computersystemen, de invallen te voet waar weer eens niets gevonden wordt, of de gesprekjes met een kopje koffie op het fletse politiekantoor. Het had allemaal net wat scherper gemogen en strakker gemonteerd kunnen zijn, waardoor je als kijker meer in het werk getrokken wordt. Maar ja, dat goeiige en halfslachtige is ook wel weer typisch Nederlands. (Erik Kersten)
Terug naar boven