Veel woorden en daden in Rotterdam

De lat is hoog gelegd: negentig auteurs, dertig locaties (allemaal aan of nabij The Strip) en toch maar één nacht. Dat klinkt als Rotterdamse overmoed maar betekent vooral dat er heel veel níet gezien kan worden. Het blokkenschema minutieus gefileerd, polsbandje om, consumptiebonnen in de aanslag: bring on the night!

19:15 uur In boekhandel Donner – voormalig Polare en hartstochtelijk gered van de ondergang door Rotterdams lezerspubliek – opent schrijver Marcel Möring op ontroerende wijze het festival: het einde van deze boekhandel (over een week verhuist Donner naar de nieuwe locatie) is tegelijk het begin van een nieuw literair feest. En gaat het nu werkelijk zo slecht met het boek? We klinken en drinken opgewekt een glaasje rood.

20:00 uur Aftrap in Bilderberg Parkhotel, omgedoopt tot Het Verhalenhotel. Grand dame van de korte baan Sanneke van Hassel draagt voor uit eigen werk. Over hoe een hond gered wordt uit een stroomversnelling in de rivier. En dat we dan allemaal nat en ellendig zijn. Haar wekelijkse korte verhalen in het Financieel Dagblad zullen binnenkort in een bij voorbaat succesvolle bundel verschijnen.

20:30 uur Een dynamische bokswedstrijd tussen Abdelkader Benali en strafpleiter Inez Weski in een bomvolle boekhandel v/h Van Gennep. Weski heeft moeite zichzelf als ‘pitbull’ weggezet te zien worden, Benali is als altijd rap van de tong en vindt nog steeds dat zijn roman Bad Boy ‘van de levende persoon áf is geschreven’. Hij refereert aan Gustave Flauberts ‘Madame Bovary, c’est moi’, terwijl niemand in hem die vrouwspersoon wist te ontdekken. Lekker sparren tussen een advocaat met gezonde argwaan (en een boek op komst) en een goedgebekte auteur die zich van geen kwaad bewust is.

21:00 uur Naar wijnbar l’Ouest waar het thema ‘Waarom schrijvers drinken’ ingevuld wordt door, onder anderen, een optreden van F. Starik. Als ik binnenkom is de zaak nog leeg en zit F. eenzaam, maar in gezelschap van zijn zoveelste dubbele wodka, aan de bar. ‘Waarom bent u hier?’ vraagt hij me na een tijdje. Bij gebrek aan ander publiek stelt hij voor me even persoonlijk voor te lezen. Er volgt een aangrijpende passage over zijn zieke moeder die met gedragen stem wordt gedeclameerd. Als er wat meer toehoorders zijn gearriveerd, stapt de schrijver op het podium en steekt van wal met een donderende – haast reviaanse – monoloog over zijn drank- en drugsgebruik: minstens twee flessen wit per dag en een goeie Marokkaanse joint. That does the trick. Als bewijs volgen er een handvol drankgedichten en, eenmaal op dreef, haalt hij schrijver en mede-drinkebroer Hafid Bouazza aan: ‘Ik weiger mijn leven leeg te leven’. De interviewer van dienst zit er wat verloren bij.

21:30 uur In de op de zevende verdieping van het Groothandelsgebouw gelegen bioscoopzaal Kriterion brengt Joost Zwagerman zijn publiek in vervoering met een college over Americana. Omzwervingen in de Amerikaanse cultuur. Als een wervelwind bestrijkt hij het podium en vuurt zijn verhalen-met-plaatjes zonder onderbreking af op een ademloos luisterende zaal. Van de omstreden werken van George Bellows via het eerste abstracte naakt van Marcel Duchamp en de ‘roze vingers’ van Willem de Kooning naar het absolute hoogtepunt: de Seagram Murals van Mark Rothko. Het moet gezegd, een Zwagerman op stoom is een ware prediker der kunsten. Zijn gepassioneerdheid is aanstekelijk en doet het dwingende blokkenschema van de verdere nacht even vergeten.

22:30 uur Tijd voor de nieuwe generatie. In galerie Cokkie Snoei presenteert schrijver Atte Jongstra een aantal dichters die met het thema van de lopende expositie ‘Alledaagse ergernissen’ aan de haal zijn gegaan. Jolanda Kooijmans draagt ingetogen maar zeer expressief voor als Mollig Persoontje uit haar Zelfportret als stripfiguur.

23:00 uur Nog meer actie, de nacht gaat los in Nostra Lunch Winebar met een keur aan jonge dichters die even enthousiast als virtuoos hun woorden over de toog slingeren. Jeroen Naaktgeboren geeft blijk van zijn talent, als dichter en als performer, met het zeer Rotterdamse Hinkstap op de brandgrens:

Een stad die ver voor mij geboren
niet eens mijn sterven weten zal
Alleen in herdenken kan ik herkennen
wat mij hier bracht tot waar ik val
Hinkstap op de brandgrens
man op nu van stad tot toen
de oude tijd, de nieuwe mens
puin ontstegen wit en groen

23:45 uur De kleine uurtjes breken aan: in het zwembad van Rijndam Revalidatiecentrum leest stadsnimf Elfie Tromp monotoon voor uit haar roman Goeroe, licht bezweet vanwege de tropische temperatuur die hier heerst. Daarna is het woord aan Raoul de Jong die in een ontwapende voordracht vertelt over zijn boek, over de voettocht naar Marseille op zoek naar zijn moeder. We gaan uiteen met zijn zojuist geformuleerde motto voor de nacht: ‘Luister naar die gekke zinnetjes in je hoofd. Follow your dream!’

Buiten raast de wind onverminderd over The Strip, hier en daar zwalken nog wat verwaaide liefhebbers. Met een voldaan gevoel neem ik een afzakkertje in het Parkhotel waar het muzikale thema ‘Dichters dansen niet’ voorzichtig wordt genegeerd door voetjes die wel degelijk van de vloer gaan. De nacht van het woord zit erop.

Woordnacht • 10 mei 2014, Rotterdam