Nachleben van mythische proporties

De heer Johann-Georg Faust is als mens van vlees en bloed in zijn aanzienlijke culturele Nachleben bijna totaal weggecijferd. Als hij te veel historische dimensies had behouden, zoals Alexander de Grote en Napoleon, dan was zijn mythische proportie waarschijnlijk minder geweest. Madame Bovary, eigenlijk Delphine Delamare, viel af omdat zij niet onder haar eigen naam mythisch werd. Over Jeanne d’Arc is feitelijk nog te weinig echt bekend. Romulus zou in de volgende druk opgenomen kunnen worden.

Europa
Een geschikte Nederlander kon Steinz niet vinden. Hans Brinker en de Vliegende Hollander zijn pure verzinsels. De zestien helden moesten in brede zin Europees zijn, dus daar ging Cleopatra. De focus op Europa vindt zijn grondslag in Steinz’ overtuiging dat alle supranationale helden bij elkaar, ook iemand als Johan Cruijff, voor meer vereniging in ons werelddeel zorgen dan de euro en al die instituties die daar zo allemachtig voor ijveren.

Voor de attractiviteit was op het Spui historicus Fik Meijer komen opdagen om Steinz met goedmoedig kritische noten uit de tent te lokken. Meijer zou de Spartaanse held Leonidas niet gekozen hebben, maar Steinz vindt wat bekend en onbekend over hem is juist goed in balans. Gemist werd Alexander de Grote: juist doordat zo weinig over hem bekend is, schept iedereen zijn eigen Alexander de Grote. Maar ja, diens Nachleben ligt voornamelijk buiten Europees gebied. Nou goed, Lucretia dan. Nee, haar Nachleben floreerde eigenlijk alleen maar in Middeleeuwen en Renaissance en daarna nauwelijks meer.

Verzinsel
Het publiek in de zaal had intussen danig meegedacht. Anne Frank werd geopperd, maar Steinz wilde uitsluiten dat ook maar iemand kon denken dat zij een verzinsel geweest zou zijn. Spinoza, Van Gogh? Over hen is ‘helaas’ zoveel bekend dat een mythische ontwikkeling niet echt tot wasdom kan komen. Shakespeare werd genoemd: is die godheid niet ontsproten uit de fantasie van Christopher Marlowe?

Elvis Presley had in ieder geval mee dat hij niet als grijsaard zijn roem om zeep hielp, maar is als dode nog wat aan de jonge kant. Als Johan Cruijff het loodje had gelegd nadat hij in zijn vorderende nadagen Feyenoord aan een ongelooflijk landskampioenschap had geholpen, dan zou dat latere mythevorming zeer in de kaart hebben gespeeld.

Had Steinz dan helemaal niet aan zijn bewonderde held de graaf van Montecristo gedacht? Dat had hij wel, maar de man is toch echt van a tot z een schepsel dat uit de pen van Alexander Dumas vloeide. De lezer wordt op het verkeerde been gezet door de veelheid aan historische gebeurtenissen en plaatsen die de graaf in de roman omringen. Pieter Steinz is een levendig causeur die het publiek moeiteloos boeit. Zonder powerpoint nog wel, want daar heeft hij het niet zo op. Maar zijn boek blijkt rijk van illustraties voorzien.