Tijdschriften over literatuur

Het Vlaamse Deus ex Machina verschijnt vier keer per jaar en brengt nieuwe literatuur uit binnen- en buitenland. Er is speciaal aandacht voor jonge en/of debuterende auteurs. Het tijdschrift probeert op de huid te zitten van nieuwe literaire trends, maar ook gevestigde namen zijn vertegenwoordigd. Deus ex Machina richt zich tot de literatuurliefhebber met een kritische instelling en een grote zucht naar diepgang.

Bovenstaande introductie is een samenvatting van wat de website van Deus ex Machina vertelt over de inhoud van het tijdschrift, dat werkt met themanummers die bij tijd en wijle geografisch georiënteerd zijn. Zo bracht het in 2005 onder andere de nummers Nouvelles Vagues: Vers Frans Proza en Koud vuur, Nieuwe literatuur uit IJsland uit. Maar de nummers concentreren zich lang niet altijd op een enkel land: literaire tendensen zijn namelijk vaak grensoverschrijdend, aldus het blad. Het derde nummer dat in 2005 werd uitgebracht, was Grimmig geschrijf: Cynisme in de literatuur.

Geen licht verteerbare lectuur

Wat direct opvalt is dat de steeds wisselende redacteuren van dit blad veel ruimte krijgen om hun punt te maken. Verwacht dus geen bondige artikelen waarin de schrijver snel zijn mening over een recente literaire ontwikkeling formuleert. Het is duidelijk een tijdschrift waar je de tijd voor moet nemen. Naast beschouwende artikelen over ontwikkelingen in de literatuur worden ook gedichten en korte verhalen geplaatst van bekende en minder bekende schrijvers. Wanneer je geaccepteerd hebt dat je echt even moet gaan zitten voor Deus ex Machina, blijkt dit een hele prettige, informatieve en soms verrassende combinatie. Het blad zorgt er echt voor dat je op de hoogte blijft van wat er aan de hand is in de literaire wereld. Omdat een bepaald thema vanuit verschillende invalshoeken benaderd wordt, gaat het blad ook niet snel vervelen.

Grimmig geschrijf

Wanneer we het nummer Grimmig Geschrijf: Cynisme in de literatuur als voorbeeld nemen, wordt de variatie direct duidelijk. Michiel Kroese komt met het beschouwende artikel Cynisme als engagement. De nog niet zo bekende Jan van Loy diende het – heel humoristische – korte verhaal Motherfucking Metrosexual in, en van de ons aller bekende Michel Houellebecq ontdekken we een onderbelichte kant, namelijk de poëtische. Bij de hier geplaatste gedichten van Houellebecq, die vertaald zijn door Martin de Haan, wordt direct vermeld dat zij deel uitmaken van een selectie die in 2007 bij de Arbeiderspers zal verschijnen. De gedichten worden gevolgd door een essay van Stefan Hertmans getiteld Echte kippen; Houellebecq als anti-platoons utopist, waarin Hertmans de boeken van Houellebecq in een literaire context probeert te plaatsen.

In plaats van het lezen van een boek..

Deus ex Machina is geen tijdschrift dat je binnen een uurtje uit hebt. In plaats van het lezen van een boek, kun je je net zo goed wijden aan het lezen van een nummer van Deus ex Machina. De verschillende invalshoeken van waaruit een thema benaderd wordt, maken het tot een boeiend geheel. Het trouwens mooi vormgegeven tijdschrift is elke keer weer een verrassing, en neemt je mee in een vaak nog onontgonnen wereld – ook wanneer het thema niet geografisch georiënteerd is. Wat mij betreft is Deus ex Machina echt een cadeautje; het is elke keer een verrassing in welk thema je je nu weer kunt onderdompelen.

Zie ook in deze reeks: 1. Het Trage Vuur, 2. Passionate Magazine, 3. Tzum, 4. De Revisor, 5. Armada, 6. Bunker Hill, 7. Raster, 8. De Gids, 9. Hollands maandblad, 10. Hard gras, 11. Parmentier, 13. Het liegend konijn, 14. Lava en en 15. Yang.