Boeken / Achtergrond
special: Annaserena Ferruzzi, Uitgeverij Serena Libri

Geen thriller, toch spannend

Als Annaserena Ferruzzi in het verre verleden niet gevallen was voor een Nederlander en zich hier metterwoon gevestigd had, was ons literaire wereldje een uitgeverij aan de neus voorbijgegaan die bij uitstek klein en fijn mag heten: Serena Libri. Deze maand, 6 december om precies te zijn, timmert zij dertien jaar aan de weg. Serena Libri heeft nu 55 titels op haar conto bijgeschreven, wat neerkomt op iets meer dan vier titels per jaar.

Annaserena Ferruzzi

Annaserena Ferruzzi

Het fonds is sterk is in twee romantypes van Italiaanse auteurs die wel eens meer aan bod verdienen te komen. In de eerste plaats literaire romans, veelal van niet al te grote omvang, die subtiel en behendig thrillerelementen inpassen. Daarnaast zijn er de thrillers met een gooi naar het literaire, zoals De zaak Gaetano Chillè van Domenico Cacopardo. De term ‘literaire thriller’ wordt vermeden: Serena Libri herbergt romans en thrillers, niet die vermeende mengvorm.

Eigen stijl

‘Ik ben niet zo verzot op een rechtlijnig verhaal met op het eind de al dan niet voorspelbare ontknoping,’ zegt Annaserena. ‘Ik hou ervan om als lezer flink mee te moeten denken en op het verkeerde been gezet te worden. Het ene moment lijkt personage A de dader, even later personage B, dan C, maar uiteindelijk zou het D wel eens kunnen zijn. Heerlijk als dat aardig in het midden wordt gelaten. Leonardo Sciascia (1921-1989) is daar op zijn aparte manier heel sterk in, waar nog bij komt dat hij over een ongelooflijk eigen stijl beschikt. Pure literatuur. Ik heb dan ook negen titels van hem laten vertalen en uitgegeven. In zijn verhalen wordt de ontknoping vaak gesmoord in de enorme doofpot van de maffia, eigenlijk vlak voordat je juist opheldering verwacht. Corruptie speelt onder de oppervlakte natuurlijk een rol van jewelste. Enkele van zijn romans hebben zich goed laten verfilmen.’

~

Een andere auteur die graag en veel gelezen wordt is Andrea Camilleri, schepper van commissaris Montalbano, die in een hele reeks thrillers in de weer is om lastige zaken op te lossen. Maar Collura, commissaris ter zee is ook van zijn hand, evenals de met lof ontvangen biografie van Luigi Pirandello.

Meesterwerkje

In 1997 was het eigenlijk opzet om het fonds te openen met Sciascia’s De dag van de uil, met zo’n drieduizend exemplaren nog steeds het best verkochte boek. Maar de vertaling van De zaak Courrier (geen thriller, toch spannend) door Marta Morazzoni (1950) was sneller klaar. Het is een onbetwistbaar meesterwerkje dat herdruk op herdruk zou verdienen. De schrijfster was bij de start van de uitgeverij aanwezig. Ze heeft een bijzondere band met de Stad van het verlangen, Amsterdam, zoals haar laatst vertaalde boekje heet.

Heel erg verwonderlijk is het niet dat Annaserena in het uitgeversvak terecht is gekomen. ‘Vader was in Ravenna directeur van een bank, maar de liefde voor boeken is me door moeder bijgebracht. Zij schreef zelf een reisboek en twee boeken over de geschiedenis van de familie. Deze gaf ze, ten bate van aidsbestrijding, in eigen beheer uit, niet zonder enige hulp van mijn zusje. Die geeft in Venetië nog steeds kunstboeken uit over beeldende kunst, aristocratische huizen. In Milaan studeerde ik Engelse taal- en letterkunde en in Nederland begon ik toen ik 34 jaar was aan de studie Algemene Taalwetenschap. Het gekke is dat ik van oudsher meer met grammatica en taalverwerving heb dan met literatuur. Halverwege de studie kreeg ik van de ene op de andere dag een baan aangeboden op het Italiaans Instituut van de Universiteit van Amsterdam. Daar heb ik tot 1999 met veel plezier gewerkt. Intussen was ik ook al twee jaar met Serena Libri bezig. Door die dubbele baan, plus twee kinderen thuis en mijn ambities werd het me bijna te veel. Ik koos ervoor om met de boeken door te gaan.’

Over de streep

Ze had ook nog op het punt gestaan een restaurant te beginnen, want ze kan goed koken en heeft een paar kookboeken het licht doen zien. ‘De locatie was er al, maar ik had geen partner, zou alles in mijn eentje moeten doen. Ik kan dingen goed regelen, maar wil geen slaaf van het werk zijn.’ Een uitgever met wie ze in Italië via haar zus in gesprek was geraakt, raadde haar af een uitgeverij te starten. ‘Doe het niet, zei die, tenzij je geld wilt verliezen. Met een andere uitgever klikte het juist heel goed, door onze gemeenschappelijke afkomst uit de streek rond Ravenna. Die trok me over de streep.’

Heel veel tijd om zelf alles te lezen wat zich op de Italiaanse boekenmarkt aandient, heeft ze niet, want de uitgeverij moet gerund, contacten met auteurs moeten onderhouden worden. Maar ze beschikt over een paar waardevolle lezers. Die voorzien haar kort en bondig van tips en slaan de plank zelden mis. ‘Een Italiaanse bestseller is natuurlijk te duur: als de concurrent een hoog bedrag biedt voor de vertaalrechten houdt het meestal wel op. Een werkbeurs is een grote steun voor de vertaler, voor de uitgeverij een teken van kwaliteit.’

Er zal steeds minder gelezen worden, ‘het meest lezen nog steeds de vijftigers en dan speciaal vrouwen. Maar die vinden sommige verhalen, zoals de noirs van Baldini, vaak wat te cru.’

Stokstaartje

Twee romans staan op stapel: Pianoforte vendesi wordt Vleugel te koop, de derde roman van Andrea Vitali, en het debuut van Elvira Seminara, Onheil. De omslagontwerpen zijn opvallend smaakvol en de flapteksten beloven kortweg wat de lezer ook krijgt. Het logo van Serena Libri, dat veel weg heeft van een gestileerde S(erena), is een bijzonder beestje dat zich niet zo snel thuis laat brengen. ‘Een stokstaartje is het. Ik zag ze op safari in Afrika. Daar stonden ze met nieuwsgierige ogen brutaal om zich heen te kijken. Ze zijn in staat om een slang aan te vallen en te doden.’ Annaserena Ferruzzi kon zich in die krachtdadigheid wel herkennen.