De onmogelijke droom als verjaardagscadeau

Het verhaal begint wanneer Miguel de Cervantes, de zestiende-eeuwse Spaanse schrijver, op hoge leeftijd wegens een onbenullige daad in de gevangenis belandt, waar hij wacht tot hij voor de Bloedraad moet verschijnen. De andere gevangenen kennen echter hun eigen rechtssysteem en zo moet Cervantes zichzelf eerst voor hen verdedigen. Dat doet hij door middel van een rollenspel, waaraan alle aanwezigen meedoen. Het gespeelde verhaal is dat van de edelman Alonso Quijada, die zichzelf de nobele ridder Don Quichot waant. Zijn naaste omgeving verklaart hem voor gek wanneer hij windmolens aanziet voor reuzen en de eenvoudige Aldonza voor de jonkvrouw Dulcinea, maar met zijn knecht, of schildknaap, Sancho Panza aan zijn zijde laat Don Quichot zich niet van zijn stuk brengen. Hij vecht voor roem en eer en voor de liefde van zijn schone jonkvrouw. Dat laatste aspect vormt vooral de spil van het verhaal: Aldonza weigert in de dromen van Don Quichot te geloven, totdat ze uiteindelijk inziet dat ze misschien wel gelukkiger wordt door het leven te bekijken met een beetje meer fantasie. Was de oorspronkelijke roman Don Quichot van La Mancha nog een parodie op de populariteit van ridderlijke idealen die allang niet meer bestonden, de musical is vooral een pleidooi voor de droom geworden.

Raamvertelling

Het verhaal bestaat uit meerdere lagen die elkaar doorkruisen. Cervantes en de gevangenen worden acteurs, die op hun beurt in die rol weer dolende ridders spelen. Daarnaast kijkt het publiek natuurlijk ook nog naar acteurs, die de musical neerzetten. Zo ontstaat er een complexe en interessante raamvertelling waarin droom en werkelijkheid in elkaar overvloeien, maar die jammer genoeg niet volledig wordt uitgewerkt. Zo is er erg weinig aandacht besteed aan de karakters van de gevangenen, waardoor het niet duidelijk wordt waarom zij meteen bereid zijn mee te doen aan het toneelstukje van die vreemdeling. De verklaring dat ze toch niets beters te doen hebben, blijft dan een beetje onbevredigend. Hierdoor wordt het de toeschouwer moeilijker gemaakt met de personages mee te leven, omdat je kijkt naar het acteerwerk van een figuur waar je eigenlijk niets van weet. De niveaus missen dus verbinding met elkaar en dat maakt dat het stuk voor de pauze nogal rommelig aandoet. De tweede helft van de voorstelling is veel sterker, omdat het verhaal op gang is gekomen en zich meer richt op de ontwikkeling van de liefde tussen Don Quichot en Aldonza, waarmee de boodschap het duidelijkst wordt overgebracht.

Jubileum

De musical Man of La Mancha van Dale Wasserman werd voor het eerst in de Verenigde Staten gespeeld in 1965. Sindsdien is het stuk vele malen in verschillende landen op de planken gebracht, ook in Nederland. De huidige versie is gebaseerd op de Franse bewerking van Jacques Brel uit 1968. Dat uit zich vooral in de romantische interpretatie van de rol van Don Quichot door Peter Faber, die deze voorstelling uitkoos om zijn vijftigjarig jubileum in het theatervak én zijn vijfenzestigste verjaardag te vieren. Hij weet de dubbelrol van een oude schrijver die zijn leven lang over de wereld zwierf en de edelman die zich in zijn dromen verliest prima naar zijn hand te zetten. Maar het is Marjolein Teepen als Aldonza of Dulcinea die de voorstelling echt tot leven laat komen. Ze speelt met nuance een verbitterde jonge vrouw die teleurgesteld is door haar bestaan, maar weet ook overtuigend de Spaanse vurigheid te verbeelden, vooral in het nummer Aldonza. Op de zang en de muziek is dan ook niets aan te merken; dat de muziek door de personages zelf op het toneel gespeeld wordt, heeft juist een meerwaarde. Het maakt de voorstelling intiemer. Deze musical moet het dan ook niet hebben van spectaculaire decors en kostuums, maar vooral van de mooie muziek, de diepere boodschap en de karakterontwikkeling.

Juist dat laatste vormt het grootste verbeterpunt van de voorstelling, maar verder heeft het verhaal van de impossible dream nog niets aan kracht ingeboet, zeker niet in een tijd waarin we allemaal weer geloven in de dromen die bijvoorbeeld een nieuwe Amerikaanse president met zich meebrengt. Peter Faber heeft dus een mooi en hoopvol stuk uitgekozen om de rest van zijn carrière mee te beginnen.

Man van La Mancha is nog tot en met 17 april 2009 in verschillende theaters te zien. Klik hier voor de speellijst.