Het grootste verval loert binnenshuis

Rode draad is de beschaving die van binnenuit kapotgaat, zoals met het Romeinse Rijk gebeurde. Peter Heerschop, Joep van Deudekom en Viggo Waas liggen in Romeinse gewaden, en klagen bij ieder voorstel om iets te gaan doen, verveeld: “Dat heb ik al zóó váák gedáán”. Als één van hen opmerkt dat buiten een woedende menigte scandeert dat de beschaving ten einde loopt, is het commentaar: “Dat hebben we al zó váák gehoord”.

Dronken corpsballen

Om het huidige verval tegen te gaan, zijn de mannen van de lange jassen ingeschakeld. Een soort totalitaire burgerwachten, die iedereen aanspreken op ongewenst gedrag, maar telkens volkomen ongepast en averechts. Twee jochies op een scooter die een allochtoon neerknallen, worden bekeurd omdat ze op de stoep rijden. Een winkelier die in zijn eigen winkel in elkaar is geslagen (voortreffelijk gespeeld door Eddy Wahr, vanwege zijn Molukse afkomst steevast het mikpunt van de overige drie), verwijten ze rond te bazuinen dat het hier niet veilig is. Het antwoord van de lange jassen: ga dan terug naar je eigen land! Van slachtoffer tot zondebok. Het thema integratie komt vaker terug. Als een stel dronken corpsballen op Koninginnedag schreeuwen de mannen van NUHR met ontblote kont “Aanpassen! Aanpassen!” naar de snel wegvluchtende Eddy.

De kracht van deze voorstelling is echter niet de inhoud, maar de vorm. Het is volkomen geëngageerd zonder ook maar één moment drammerig te worden. De regie van Han Römer weerspiegelt de gejaagdheid van de moderne samenleving. Naadloos volgt de ene scène op de andere, waarbij elke vorm van houvast wordt weggeslagen. Pas gaandeweg wordt de rode draad zichtbaar, maar een opluchting is dat niet.

Façade

Zodra de mannen van de lange jassen, behalve collega’s ook vrienden, gaan pauzeren, verplaatst het thema zich van maatschappelijke naar individuele verhoudingen. Gekleed in witte badjassen, in warm licht en achter een houten muur als in een sauna, is de sfeer ontspannen en intiem. Een wereld van verschil met het grimmige toneelbeeld van daarvoor. Maar achter de façade van vriendschap schuilt verrotting. In pijnlijke scènes blijken de vrienden elkaar te naaien en te bedriegen. De wereld buiten is misschien onveiliger geworden, maar het grootste verval loert binnenshuis. Niet voor niets is het motto van de lange jassen: één voor allen, ieder voor zich. Je ziet de vertwijfeling bij Peter Heerschop als hij zegt: “We moeten weer het goede voorbeeld gaan geven”.

De rauwe maar gevoelige liedjes waar NUHR om bekend staat, ontbreken ook nu niet. Geflankeerd door scènes over huwelijkse sleur, zingen ze op ingetogen en indringende wijze over een ontmoeting met een ex en somberheid, de ‘koningin van gevoel’. De gevatte meligheid die hier en daar ook opduikt, kan de harde sfeer steeds maar tijdelijk doorbreken. Gelukkig eindigt de voorstelling met een optimistisch liedje over vriendschap, waarin een boodschap van hoop voor de samenleving doorklinkt, want: “de Stones zijn toch ook nog bij elkaar”.

Meligheid

Voor wie de show niet kent is deze dvd onmisbaar, voor de rest is het prima nagenieten. Groot voordeel is dat de scènes apart te bekijken zijn, dus waar het in het theater soms nauwelijks bij te houden was, hoef je nu niets te missen. De extra’s hebben jammer genoeg weinig om het lijf. De toelichting op de instrumenten (waarbij Joep van Deudekom alle akkoordenschema’s voordoet, omdat meisjes hem daar altijd naar vragen, en Eddy uitlegt wat een cajon is) is aardig, maar de rest is tamelijk flauw en nietszeggend. Misschien dachten ze bij de productiemaatschappij: cabaret verkoopt toch wel. Als het zo’n veelzijdige show is als deze, met zoveel urgentie en slimme humor, is dat volkomen terecht, en heb je ook geen extra’s nodig.