Theater / Voorstelling

De veertig voorbij

recensie: Brünnhilde 40+ (Mugmetdegoudentand)

Af en toe hoor je een actrice het weer eens beamen: als vrouw is het moeilijk om boven je veertigste aan het werk te blijven. Er zijn maar weinig rollen te vergeven in het schijnbaar onbekende niemandsland tussen de jonge en de oude vrouw. Actrice en scenarioschrijfster Joan Nederlof, de magische leeftijd genaderd, zorgde maar vast voor zichzelf en schreef Brünnhilde 40+. Ze speelt daarin ook de hoofdrol en werkt, net als tien jaar geleden toen ze in Lost in Hotel Paradise een dertiger portretteerde, opnieuw samen met Marcel Musters en regisseur Alix Adams.

~

Nederlof speelt Bibi Schumacher Diego (43), die haar rol als Brünnhilde in een grootse Wagneriaanse musical van ‘Joop’ heeft moeten afstaan aan een jongere actrice. En ook Bibi’s minnaar heeft haar ingeruild voor deze mooie Joy Schuurman. Bibi tracht de onbestemde dreiging die ze voelt het hoofd te bieden. En net zoals Wagners Brünnhilde zoekt ze het kwaad niet in de ander maar kijkt ze naar binnen, naar zichzelf.

Persoonlijk

Haar innerlijke strijd krijgt een gezicht door middel van verschillende personages, die Nederlof met haar energieke, fysieke spel allemaal moeiteloos gestalte geeft. Hoewel deze personages soms grotesk en komisch zijn, blijven ze overtuigen en tot nadenken stemmen. Een hartverscheurende, schreeuwende zwaan bijvoorbeeld, wanhopig dansend met bebloede spitzen aan haar voeten, maakt dat je je afvraagt waarom je stervende zwanen eigenlijk doorgaans zo smetteloos, geruisloos en jong voorgeschoteld krijgt. Je voelt dat deze figuren, ondanks de absurdistische uitvergroting -een bekend gegeven in de Mug producties-, toch heel persoonlijk zijn.

Goedheid zelve

Marcel Musters speelt Bibi’s Personal Assistent Josje. Behulpzaam en teder blijft hij tussen de gedaanteverwisselingen en de bedrijven door onvermoeibaar voor de veeleisende Bibi klaar staan met aspirines, poederdons, luisterend oor en goede raad. Musters maakt vakkundig met veel liefde op een fijnzinnige manier van de tuttende homo de goedheid zelve, herkenbaar, komisch en ontroerend tegelijk. De twee spelers werken perfect samen en zijn met veel oog voor detail geregisseerd. Ook in het heetst van de strijd blijft de vriendschap tussen de twee tegenpolen Bibi en Josje dan ook staan als een rots in de branding: mooi, geloofwaardig en echt.

Strijd

De strijd tegen alle vragen en plagen moet echter worden gestreden tot het bittere eind. De mens, aldus de geciteerde filosoof Schopenhauer, wordt gedreven door zijn primitieve, haast dierlijke wil. Er is dan ook veel bont, haar, lichaam en bloed in het geraffineerde toneelbeeld van Paul Perry en Marjolijn Rosendaal. Maar de mens, zo leert het bijbelse boek Job, kan ook ondanks alles kiezen voor het geloof en de hoop. ‘Ik ben vrij’ staat er op het goud in het decor geschreven. Wat te kiezen? De verassende afloop van de voorstelling laat veel open en tart elke beschrijving.

Spel

Want de dingen zijn niet altijd wat ze lijken bij de Mugmetdegoudentand. Het laatste beeld dat oprijst is een wel heel vrije vertaling van de androgyne walkure (een prachtige foto van van Lamsweerde en Matadin) die je van tevoren indringend op de affiches in zwart-wit tegemoet heeft gekeken. Overigens geen portret van Nederlof, maar van regisseur Adams, in haar rol van Lee in de voorstelling Nu(e) uit 2003. Wie is Brünnhilde? Wie is wat? Wat is echt en waar begint het spel? Er is heel veel te ontdekken in deze sterke, komische en ontroerende voorstelling. Nu maar hopen dat we over tien jaar ook een vijftigjarige vrouw mogen gaan zien.

Brünnhilde 40+ is nog te zien tot en met 28 mei 2005.