Theater / Voorstelling

Piraterij in een eigentijds jasje

recensie: Bos Theaterproducties - Schateiland

Een piraat is anno 2009 een arme Oost-Afrikaan die een paar kilometer van de kust met een machinegeweer een vrachtschip gijzelt. Dat past niet helemaal in ons romantische plaatje van een ruwe zeebonk, die de oceanen trotseert en voor niets en niemand bang is. In Schateiland wordt dit beeld in stand gehouden: piraten zijn wel slecht, maar ze weten ook zeker respect af te dwingen. En dat is toch eigenlijk hoe we ze het liefste zien.

~

De jeugdvoorstelling Schateiland is gebaseerd op Treasure Island, het boek van Robert Louis Stevenson uit 1883. Het speelt in de achttiende eeuw, waar de Engelse jongen Jim Hawkins, goed neergezet door Pim Wessels, toevalligerwijs een belangrijke schatkaart bemachtigt. Het is de kaart van de overleden kapitein Flint, die leidt naar Doodshoofdeiland. Jim gaat mee op de expeditie van baron Trelawney en dokter Livesey om de schat van de beruchte Flint te vinden, maar op het schip bevindt zich ook een aantal leden van Flints oude bemanning. Long John Silver (een onderhoudende rol van Nico de Vries), de scheepskok met een houten poot, is hun leider en blijkt al snel plannen te hebben tot muiterij. Hij wil de schat voor zichzelf hebben. Hij weet het vertrouwen te winnen van Jim maar verspeelt dit weer als ze eenmaal op het eiland zijn. Silver wil de schatkaart van hem hebben en blijkt bereid hem daarvoor te vermoorden. Jim ontmoet op het eiland echter Ben Gunn, ook een oude scheepsmaat van kapitein Flint die op het eiland is achtergebleven en die hem wil helpen. Wanneer Silver ook nog eens problemen krijgt met zijn eigen bemanning, zijn het uiteindelijk de vrienden van Jim die met behulp van Gunn de schat vinden. Silver geeft zich over en ziet een proces tegemoet, maar weet van het schip te ontsnappen om nooit meer terug te keren.

Eigentijds verhaal


~

Schateiland is talloze malen verfilmd en nu dus ook op het toneel gebracht. Nico de Vries en Bruun Kuijt hebben er een eigentijdse bewerking van gemaakt, die voor kinderen begrijpelijk is maar tegelijkertijd geen scheldwoorden schuwt. Het blijven per slot van rekening wel piraten. Met goede spanningsbogen en veel humor rolt het toch best ingewikkelde verhaal zich uit. Er is zelfs een verhaallijn toegevoegd: de moeder van Jim (Saskia Rinsema) zou alleen in haar herberg achterblijven wanneer Jim meeging op het schip, omdat haar man net was overleden. Uit bezorgdheid over haar zoon besloot ze zich te verkleden als matroos en mee te gaan varen. Het is een goede manier om het verhaal meer diepgang te geven en naar deze tijd te trekken. Deze moeder maakt zich zorgen om haar kind, maar weet ook heel goed van zich af te bijten. Toch had de moeder-zoonrelatie iets beter uitgewerkt mogen worden. Doordat ieder personage zijn aandacht opeist (en door de vele dubbelrollen zijn dat er nog al wat), wordt het vrij druk op het podium en blijft de ontwikkeling van de belangrijke personages, zoals Jim en John Silver, een beetje oppervlakkig. Jim, als verteller van het verhaal, had ook tussendoor best wat meer rustige momentjes mogen hebben waarin hij de toeschouwer uitlegt wat er gebeurde en hoe hij zich voelde tijdens dit avontuur. Daar staat tegenover dat hij een gevoelig lied over zijn overleden vader zingt wanneer hij eenzaam op het eiland is, maar toch zou iets meer karakteruitwerking het verhaal wel ten goede zijn gekomen.

Zeemansliederen en verkleedpartijen

~

De muzikale ondersteuning met verscheidene liedjes is goed in balans. Het wordt nergens hinderlijk en weet de piratensfeer juist te versterken. Met een combinatie van echte zeeroversmuziek à la Pirates of the Caribbean en shantykoorachtige liederen waar licht de spot mee wordt gedreven, hebben Bas Odijk (muziek) en Jeroen Zijlstra (liedteksten) de spijker op zijn kop geslagen. De verdere vormgeving van de voorstelling verdient ook een pluim. Met drie of vier zeilen, een paar tonnen en een ladder worden een herberg uitgebeeld, een schip nagebootst en een blokhut opgebouwd, op een fantasierijke maar geloofwaardige manier. Goed uitgevoerde gevechten met zwaarden, messen en pistolen weten de voorstelling echt spannend te maken. Veel acteurs hebben drie rollen, die ze soms razendsnel moeten afwisselen. Het verkleden gebeurt veelal op het podium zelf, in het donker achter op het toneel, maar soms zelfs in het volle licht. Met een jasje, een pruik en een accent wordt een admiraal ineens een zeerover. Het wordt echter nooit verwarrend en dat is een prestatie op zich. Zelfs de zang blijft dan prima overeind, waarbij de zeventienjarige Pim Wessels er verrassend bovenuit steekt. 

Schateiland is een kwaliteitsvoorstelling die de spanning vast weet te houden, maar waarbij het verhaal en de personages hier en daar wat beter uitgewerkt hadden kunnen worden. Desondanks maakt de piratensfeer veel goed, waar de muziek, de acteurs en het decor een belangrijke bijdrage aan leveren. Joho, en we zijn alweer lam!

Schateiland is nog tot en met 29 maart te zien in verschillende theaters in het land. Klik hier voor de speellijst.