Swingende hommage aan tijdloos icoon

De trein naar het Noorden

Ramses Shaffy werd geboren in 1933 in de Parijse voorstad Neuilly-sur-Seine. Als kind van een Egyptische consul en een Poolse gravin is zijn afkomst op zijn minst bijzonder te noemen. Toen zijn moeder tuberculose kreeg, verhuisde hij naar Nederland door tussenkomst van zijn Utrechtse tante en groeide verder op in een pleeggezin. De levensbepalende treinreis van Parijs naar Utrecht bezong hij in het lied ‘De trein naar het Noorden’. Ramses doorliep de toneelschool, werd acteur en beproefde zijn geluk in Italië met zijn liefde Joop Admiraal, maar had weinig succes. Toen hij samen met hartsvriendin Liesbeth List en Louis van Dijk als de groep Shaffy Chantate begon te toeren, nam zijn carrière ineens een flinke vlucht. De rest is geschiedenis en Ramses bracht gedurende zijn loopbaan vele nummers uit die in het geheugen van menig Nederlander staan gegrift, zoals ‘Sammy’, ‘Laat me’ en ‘Pastorale’. Kortom, voor de artiesten van het AKF is er een breed palet aan prachtige nummers om uit te kiezen.

Een indrukwekkende opening

© Anne van Zantwijk

Ramses 90 start met een eerbetoon aan Wimie Wilhelm. Zij had tot haar plotselinge overlijden de regie van deze theatershow in handen. Acteur Sabri Saad el Hamus is de presentator van de avond en vraagt het publiek om een staande ovatie voor Wimie Wilhelm.

Vervolgens opent de acteur de voorstelling. Gedurende de avond benadrukt hij de Egyptische achtergrond van Shaffy en die van hemzelf. Zo schetst hij parallellen tussen hun levens en vertelt hij passievol over een ontmoeting tussen hem en de zanger in een Amsterdamse kroeg tijdens een voetbalwedstrijd tussen Nederland en Egypte.

Ramses door jong en oud

De avond draait om adaptaties van Shaffy’s nummers door verschillende artiesten. Hierin is direct duidelijk hoe veelzijdig zijn oeuvre is. Maartje en Kine bijten het spits af met een swingende versie van ‘Hallelujah Amsterdam’. Flip Noorman vervolgt de show met een prachtige, kleine versie van ‘de trein naar het Noorden’ met behulp van een muziekdoosje. De nodige girlpower tijdens de show wordt verzorgd door Sarah Janneh met haar versie van ‘Zonder Bagage’ en Joy Wielkens met een zeer indrukwekkende versie van ‘Josje’. Naast alle jonge artiesten kunnen de ervaren Jenny Arean met ‘Sammy’ en het humoristische nummer ‘De een wil de ander’ en Richard Groenendijk met ‘Laat me’ op een extra luid applaus rekenen. Tenslotte zijn de spoken word performances van Gershwin Bonevacia en Luan Buleshkaj en de verassende zelfgeschreven ode aan Ramses én Wimie Wilhelm van het duo n00b zeer verfrissend tussen alle covers.

Een optreden door de meester zelf

Ramses zelf komt gelukkig ook voorbij. Tijdens de voorstelling worden er verschillende fragmenten uit de documentaire Ramses, oú est mon prince van Pieter Fleury getoond. Hierin zien wij een doorleefde Ramses, niet geheel helder door zijn beschonken toestand en een beginnende Korsakov, maar flamboyant en eigen als altijd. Zichtbaar emotioneel en fragiel zingt hij achter zijn piano ‘’t Is stil in Amsterdam’. Daarnaast wordt een fragment getoond van een jongere Ramses, die overenthousiast zijn Nederlandse paspoort mag ophalen na jarenlang de vreemdelingenstatus te hebben gehad. Hij schreeuwt het uit tegen de Amsterdamse ambtenaar: eindelijk hoort hij erbij!

Shaffy: voor alle leeftijden

Een blik in de zaal leert dat op een avond voor Ramses Shaffy gemiddeld een publiek op leeftijd afkomt. Een blik op het podium leert echter dat juist ook veel (relatief) jonge artiesten geïnspireerd zijn door de artiest. En terecht, hoewel de melodieën van de oorspronkelijke nummers tegenwoordig minder op de radio passen, zijn teksten zijn tijdloos en bewijzen dat telkens weer. Laat het maar aan artiesten als Maarten Heijmans, Sarah Janneh en Joy Wielkens over om de teksten te voorzien van een bijzonder arrangement en zo weer nieuw leven in te blazen. Arrangementen die dichter bij het origineel blijven, waaronder ‘Sammy’ uitgevoerd door Jenny Arean, laten het publiek ook niet onberoerd. Op verschillende plekken in Carré deint en zingt het publiek mee met de melodie, en mensen zijn zichtbaar geroerd door de vertolking van Arean. De hoop is dat de enkele jongvolwassene in de zaal zijn enthousiasme kan delen en dat er bij de tweede, tevens laatste, uitvoering van Ramses 90 in oktober een gemengder publiek in de zaal zit. Immers, thema’s die bezongen worden door Shaffy, zoals erbij willen horen, ongecompliceerde liefde en een nieuwe start maken, zijn tijdloos en generatie-overstijgend.